Schurft, atoomkelders en de vaccinatiepuzzel: deze stukken lazen jullie het meest in 2022

Het was een roerige tijd, begin 2022. In januari zaten we weer met zijn allen alleen thuis. Vraagstukken rondom vaccinatie(plicht) waren een hot topic. Daarom was het misschien niet zo raar dat het meest gelezen artikel over vaccinatie gaat, in een interview met rechtsfilosoof Roland Pierik. Hij deed jarenlang onderzoek naar de morele keuzes rond vaccinaties en kwam door de coronacrisis volop in de spotlights te staan. ‘Ik ben een filosoof en ik wil puzzels oplossen. De vaccinatiepuzzel is voor mij nu wel gelegd. Ik ben toe aan iets nieuws,’ vertelde hij toen aan Folia.  

2. Opinie | ‘Een les is een plek om te oefenen met sociaal onveilige situaties’ 

 Etaleert een docent sociaal onveilig gedrag als hij in de les een vraag stelt aan een student, die duidelijk niet oplet en op Zalando zit te shoppen? Dat vroeg hoogleraar Bas van den Putte zich af in een opinieartikel. ‘Ik krijg net als veel van mijn collega’s regelmatig klachten van studenten dat ze zich tijdens de les onveilig voelen omdat ik hen een vraag stel, bijvoorbeeld over iets wat ze vooraf hebben moeten lezen,’ schreef hij. Deze opinie circuleerde weken rond op Twitter en werd vaak genoemd naast eenzelfde soort column die Marcel Levi, baas van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) had geschreven in Parool. Levi heeft voor die veelbesproken column uiteindelijk zijn excuses aangeboden.  

3. NWO-baas Marcel Levi: ‘De kleine kans op een beurs maakt het systeem te wreed’ 

NWO-baas Marcel Levi komt nog een keer terug in deze lijst, en wel met een interview, waarin hij vertelt dat hij ‘over alles een mening heeft.’ Soms krijgt arts en wetenschapper Marcel Levi de vraag wat hij bij onderzoeksfinancier NWO te zoeken heeft. Hij staat daar nu een jaar aan het roer. Zou hij niet liever in een ziekenhuis of aan een universiteit werken? Maar dan snap je niet hoe interessant het is om leiding te geven aan een organisatie die elk jaar bijna een miljard euro aan onderzoeksgeld verdeelt, zegt Levi. ‘Ik ken de wetenschappelijke wereld wel een beetje, maar ik kom nu op plekken waar ik nooit geweest ben.’ 

4. Zuidaskantoren oefenden invloed uit op publicaties medewerkers belastingrecht 

2022 was nog maar net begonnen toen Folia de UvA wakker schudde met het artikel over de invloed van Zuidaskantoren op de UvA-vakgroep belastingrecht. Daarmee kwam aan het licht dat meerdere grote advieskantoren wetenschappelijke artikelen van medewerkers van belastingrecht voor publicatie inzien. Sommige medewerkers zijn zelfs gedwongen aanpassingen van hogerhand over te nemen. Een aantal maanden later in antwoord op Kamervragen laat minister Robbert Dijkgraaf weten dat hij een onafhankelijke commissie laat onderzoeken of de gedragscode wetenschappelijk integriteit nog voldoet. Eind dit jaar werd het artikel uitgeroepen door de jury van de Kring van Hoofdredacteuren van alle hoger onderwijsmedia tot één na beste onderzoeksverhaal in universitaire media van 2022.  

5. Collegegeld 2023 mogelijk honderden euro’s hoger

Nieuws over geld wordt altijd goed gelezen. Begin april bleek dat het collegegeld voor het studiejaar 2023/2024 mogelijk met meer dan tweehonderd euro zou stijgen. Dit omdat het collegegeld al jaren is gekoppeld aan de inflatie die dit jaar erg hoog was. Uitgaande van een inflatiecijfer van 10 procent, zou het collegegeld met 220 euro stijgen. Minister Dijkgraaf zag uiteindelijk af van de gebruikelijke rekenmethode en berekende het collegegeld op de procentuele wijziging van het jaargemiddelde van de consumentenprijsindex (een afgeleide van de inflatie). In augustus stelde het kabinet het collegegeld voor 2023/2024 vast op 2.314 euro, ‘slechts’ een stijging van 105 euro.  

6. Steeds meer schurft in studentenhuizen: ‘Als iemand erover begint krijg ik weer jeuk’ 

En nog zo’n onderwerp wat altijd actueel is onder studenten: schurft. Corona deed het aantal gevallen schurft in studentenhuizen vermoedelijk oplaaien. UvA-dermatoloog Patrick Kemperman vertelt hoe dat komt en UvA-student Michael doet uit de doeken hoe het is om schurft meerdere keren te krijgen. 

7. Opnieuw relevant: een kijkje in de atoomkelders onder de UvA

Eind februari viel Rusland onder het mom van ‘een militaire operatie’ Oekraïne binnen. Wekenlang was de hele wereld in de ban van dit conflict. Door de dreiging van Poetin met nucleaire wapens werd een oud Folia-artikel opnieuw relevant. In de Koude Oorlog bouwde de overheid namelijk atoomschuilkelders uit angst voor een nucleaire aanval. Ook rond bekende UvA-onderwijslocaties. Waar zitten de atoomschuilkelders precies? Dat lees en zie je in de video van dit artikel. 

8. Ondanks ‘goede beoordelingen’ moest UvA-antropoloog vertrekken

Hoogleraar antropologie Nico Besnier moest de UvA verlaten nadat de rechter had besloten dat de arbeidsrelatie tussen de partijen te sterk verstoord was geraakt. De rechter verweet de UvA van ‘ernstig verwijtbaar handelen’, omdat er niet genoeg gedaan is aan het verhelpen van de situatie. De UvA beschuldigde de hoogleraar van intimiderend gedrag, maar dit kwam niet terug in zijn beoordelingen, die waren namelijk positief. De beoordelingen gingen alleen over wetenschappelijk werk volgens FMG-decaan Agneta Fischer. ‘Dat was uitstekend’, zegt Fischer. Volgens Besnier was er geen sprake van intimidatie, maar heeft de UvA wel zijn ‘leven tot een hel gemaakt.’ 

9. Opinie | ‘De universiteit is een toetsfabriek geworden’ 

‘Men is het doel van de universiteit uit het oog verloren’, zegt student rechtsgeleerdheid en business administration Joris Vork. In een opinieartikel bij Folia beschreef hij hoe de universiteit een toetsfabriek geworden is. ‘De universiteit hoort studenten op een academisch niveau te leren denken en niet toetsen te leren maken.’ Vork zegt in het stuk dat het beeld van de universiteit als het ‘hoogst’ haalbare moet veranderen, omdat het mbo of hbo beter bij sommige studenten past. ‘De universiteiten barsten uit hun voegen,’ zegt hij. Minister van OCW Robbert Dijkgraaf benadrukte dit idee in zijn openingsspeech van het academisch jaar, waarin hij opriep tot meer waardering voor alle opleidingen.  

10. ‘Als historisch begrip is de term ‘‘Bersiap’’ problematisch’

Om de lijst af te sluiten het interview met hoogleraar koloniale en postkoloniale literatuur- en cultuurgeschiedenis Remco Raben. Het interview veroorzaakte veel ophef in medio januari dit jaar, vooral onder Indische-Nederlanders. In het interview pleitte Raben voor het niet gebruiken van de term ‘bersiap’ in de tentoonstelling Revolusi! Indonesië onafhankelijk in het Rijksmuseum. De term is volgens Raben ‘historisch gezien enigszins problematisch.’ 
Raben stelde dat het woord toch toegevoegd werd aan de tentoonstelling omdat de directeur van het museum, Taco Dibbits, ‘door de knieën is gegaan voor een duister clubje kritische en conservatieve Indische Nederlanders.’ Onder andere de Federatie Indische Nederlanders reageerde op dit stuk.