Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Marc Kolle (Folia-archief)
opinie

‘De universiteit is een toetsfabriek geworden’

Joris Vork,
16 mei 2022 - 09:48

De multiplechoicetoets rukt steeds verder op, ziet student Joris Vork. En dat gebeurt volgens hem niet omdat het zo’n goede manier van toetsen is. ‘De universiteit hoort studenten op een academisch niveau te leren denken en niet toetsen te leren maken,’ schrijft hij.

Vorige week berichtte de NOS dat er dit jaar een recordaantal studenten op de universiteit staat ingeschreven. Universiteiten in Nederland kunnen de toestroom niet meer aan en ook de UvA kampt met problemen. Deze constante groei schaadt de kwaliteit van het Nederlandse wetenschappelijk onderwijs en heeft ervoor gezorgd dat men de rol van de universiteit uit het oog is verloren.

 

Meerkeuze

Neem een willekeurige opleiding aan de UvA. Er is een grote kans dat er vakken zijn met een eindtoets die bestaat uit meerkeuzenvragen. Mijn docent Nederlands zei hier ooit cynisch over: ‘Het eindexamen is meerkeuze, omdat docenten het dan niet oneens kunnen zijn over de antwoorden.’ En dat klopt, meerkeuzevragen zijn een goede manier om de stof te standaardiseren en nemen subjectiviteit weg bij het nakijken. Maar, is dat het doel van toetsing?

 

Zelf heb ik bij mijn studie inmiddels zoveel meerkeuzevragen beantwoord, dat ik dit beter kan dan studeren zelf. Hier zit dan ook het hele probleem: de universiteit hoort studenten op een academisch niveau te leren denken en niet toetsen te leren maken. Het middel is tot het doel verheven. Een extreem voorbeeld is een onderzoeksvak in mijn bachelor, waarbij de multiplechoicetoets over het onderzoek twee keer zoveel meetelt als het wetenschappelijke onderzoek zelf. De universiteit is een ‘toetsfabriek’ geworden.

‘Een extreem voorbeeld is een onderzoeksvak in mijn bachelor, waarbij de multiplechoicetoets over het onderzoek twee keer zoveel meetelt als het wetenschappelijke onderzoek zelf’

Andere manieren van toetsing zijn beter geschikt om het academische denkniveau te testen. Het antwoord van een meerkeuzevraag is al beschikbaar en neemt zo het creatieve denkproces weg bij de beantwoording. Studenten hoeven niks te formuleren of zelf tot een conclusie te komen, want het antwoord ligt voor het oprapen.

 

Open vragen, probleemstellingen, essays, wetenschappelijke artikelen zijn allemaal andere manieren van toetsing die een hoger cognitief niveau van studenten vereisen en zo verzekeren dat de student de kennis écht beheerst. Studenten laten nadenken en laten twijfelen over de stof, dat is wetenschap. Het reproduceren van feiten is dat niet.

 

Tijdwinst

Wat is dan de reden dat deze toetsvorm toch zo veel gebruikt wordt op de universiteit? Meerkeuzevragen hebben een vast antwoord, zijn snel na te kijken en niet onderworpen aan de subjectiviteit van de beoordelaar. Om subjectiviteit tegen te gaan zijn er ook andere methoden beschikbaar, zoals anoniem nakijken en iedere beoordelaar maar één vraag na te laten kijken. Het gaat dus vooral om de tijdwinst die er geboekt wordt. Kleinschalige opleidingen hebben namelijk vrijwel nooit meerkeuzevragen.

‘Hebben deze studenten ook daadwerkelijk het gewenste denkniveau bereikt?’

De populariteit van die toetsen komt door het groeiende aantal studenten op universiteiten. Uit een PwC-onderzoek in opdracht van de minister van Onderwijs bleek dat het hoger onderwijs anderhalf miljard euro extra nodig heeft voor kleinschaliger onderwijs, voor het verlagen van werkdruk en voor het verbeteren van onderzoek. Onder het mom van ‘massa is kassa’, worden universiteiten door de overheid gestimuleerd om zoveel mogelijk studenten aan te nemen. Met een verdienmodel gebaseerd op het aantal studenten dat een universiteit krijgt, gaat hierdoor het niveau van de universiteit er op achteruit.

 

Multiplechoicetoetsen kunnen makkelijk in grote hoeveelheden worden afgenomen en bieden zo een kortetermijnoplossing voor een te grote hoeveelheid studenten. De multiplechoicetoets symboliseert de huidige staat van het Nederlands wetenschappelijk onderwijs. Universiteiten kunnen de aantallen studenten niet aan en worden gedwongen om manieren te verzinnen waarop ze meer studenten kunnen verwelkomen met hetzelfde aantal werknemers en geld. Hierdoor ligt er nu een focus op zoveel mogelijk studenten een diploma te laten behalen. Maar hebben deze studenten ook daadwerkelijk het gewenste denkniveau bereikt? Universiteiten zouden bezig moeten zijn met studenten academisch leren denken en onderzoek doen.

 

Demotiverend

Wetenschappelijk onderwijs hoort een interactief karakter te hebben, studenten horen geprikkeld te worden om de wetenschap te leren betwijfelen en onderzoeken. Hoe is dit mogelijk als men slechts een nummertje is in de enorme kennisfabriek? Massastudies demotiveren studenten, omdat ze weinig relaties opbouwen met studenten en docenten. Hierdoor gaat de stof niet leven en wordt men niet geënthousiasmeerd. Er ligt ook een probleem in de beeldvorming, want de universiteit wordt als ‘hoogst’ bereikbare gezien. Dit terwijl het hbo of mbo bij sommige studenten beter past en in de maatschappij meer nodig is. Het is bij uitstek een taak voor de overheid om dit beeld te veranderen.

‘Of de overheid dicht het tekort en maakt zo voldoende geld per student beschikbaar, of er komt een maximum aan de instroom van studenten’

Er moet nu een oplossing komen, want universiteiten barsten uit hun voegen. Er is op dit moment niet genoeg geld beschikbaar voor het aantal studenten en dit tekort zal vanwege het stijgende aantal studenten alleen maar verder groeien. In mijn ogen zijn er zijn twee opties om het probleem op te lossen. Of de overheid dicht het tekort en maakt zo voldoende geld per student beschikbaar, of er komt een maximum aan de instroom van studenten.

 

Het tekort aan geld en capaciteit zorgt ervoor dat het wetenschappelijk onderwijs ver onder het gewenste niveau is en hierdoor alleen gefocust is op het halen van toetsen en diploma’s en niet op het bestuderen van wetenschap. Want men hoort de huidige wetenschap niet klakkeloos aan te nemen, maar te betwijfelen en onderzoeken. Zo leren studenten op een academisch niveau nadenken, iets waar ze veel meer aan hebben dan het vermogen om toetsen te maken.

 

Joris Vork is student rechtsgeleerdheid en Business Administration.

Lees meer over