Wat heeft Nederland aan een Engelstalige opleiding psychologie?
Dinsdagmiddag kondigde de UvA aan de Engelstalige bachelor psychologie af te willen schaffen, als onderdeel van een ‘offer’ dat de Nederlandse universiteiten gezamenlijk brengen om de Toets Anderstalig Onderwijs (TAO) van tafel te krijgen. Dat besluit viel niet in goede aarde, maar waarom leiden we eigenlijk Engelstalige psychologen op in Nederland?
Als het aan partijleider Pieter Omtzigt (NSC) ligt was de Engelstalige opleiding psychologie vandaag al afgeschaft in Nederland. Hij ziet maar weinig nut in de Engelse opleiding die veel internationale studenten trekt want, zegt hij op X, ‘je zult toch echt Nederlands moet spreken als je psycholoog bent hier’.
Hij is niet de enige, volgens psychologen aan de UvA heerst er binnen de regering een ‘negatief sentiment over psychologen’. En niet alleen in de politiek, ook NWO-voorzitter Marcel Levi vroeg zich al eerder hardop af wat we in Nederland hebben aan een Engelstalige opleiding psychologie.
Dinsdag kondigde de UvA aan de Engelstalige psychologiebachelor af te willen schaffen in een poging om de Toets Anderstalig Onderwijs (TAO) van tafel te krijgen. Onderwijsminister Eppo Bruins wil alle Engelstalige opleidingen in Nederland toetsen op de noodzaak voor het gebruik van de Engelse taal en universiteiten vrezen dat veel Engelstalige opleidingen dan opgeheven zullen worden. Daarom namen de universiteiten via de koepelorganisatie Universiteiten van Nederland (UNL) de afgelopen week het heft in eigen handen en kwam met een pakket aan maatregelen om internationalisering terug te brengen, als alternatief voor de TAO. Het afschaffen van de bachelor psychologie aan de UvA is daar een onderdeel van.
Volgens Merel Kindt, hoogleraar klinische psychologie aan de UvA en afdelingsvoorzitter van psychologie berust dat beeld op een misverstand. ‘Ten eerste: wij zijn geen beroepsopleiding. Wij leiden niet – zoals Omtzigt denkt – alleen studenten op tot therapeut. Wij leiden studenten op in de wetenschap: 60 procent van de bachelorstudenten kiest een klinische richting, de helft van onze bachelorstudenten stroomt door naar de master. Van alle masterstudenten kiest 30 procent een klinische master. Bovendien is de klinische opleiding al uitsluitend in het Nederlands.’ Overigens is ook de klinische masteropleiding een wetenschappelijke opleiding en niet een opleiding tot therapeut. De beroepsopleding tot psychotherapeut is namelijk postdoctoraal.
Champions League
Een groot deel van de studenten psychologie komt in het bedrijfsleven terecht, waar Engels al jaren de voertaal is, volgens Kindt. ‘Onze studenten gaan werken bij de overheid, de politie, defensie, nationale terrorismebestrijding of ze worden datascientist in de AI. Ook Nederlandse studenten kiezen voor de Engelstalige track om hun kansen te vergroten op de arbeidsmarkt.’
‘Neem Unilever, Philips of ASML,’ vervolgt Kindt, ‘daar is Engels al lang de voertaal. Ook bij sportclubs zoals Ajax wordt Engels gesproken in de kleedkamer. Het voorstel om de Engelstalige bachelor psychologie te schrappen is alsof je tegen Ajax zegt: jullie gaan allemaal Nederlands spreken, dus we nemen geen internationale voetballers meer. Dan doe je ook niet meer mee in Champions League.’
Volgens Kindt is juist het gebruik van de Engels taal de reden dat psychologieopleidingen in Nederland behoren tot de wereldtop. ‘Duitsland en Frankrijk lopen in de psychologie al heel lang achter, en dat komt omdat zij pas laat de switch naar het Engels hebben gemaakt.’
Cijfers
Een van de argumenten die de Universiteiten van Nederland (UNL) aanhaalt om de Engelstalige opleiding psychologie in de Randstad te schrappen is dat de blijfkans van internationale studenten psychologie in Nederland relatief laag is. Kindt: ‘Wij weten niet waar ze die cijfers vandaan halen. Komt de politiek met die getallen en neemt de UNL dat cijfer over? Het enige dat we weten is dat veel Duitse studenten die in grensregio’s zoals Maastricht studeren na het behalen van hun diploma weer naar Duitsland gaan om daar werk te zoeken.’ Juist in de grensregio’s blijft de Engelstalige bachelor psychologie wel bestaan.
Volgens het UNL komen de cijfers van het ROA, een onderzoeksinstituut van de universiteit van Maastricht voor onderwijs en de arbeidsmarkt. Die cijfers laten zien dat slechts 25 procent van de studenten uit de Europese Economische Ruimte (EER) (het overgrote deel van de internationale studenten in Nederland) na de master psychologie in Nederland blijft. ‘Enkel de studie rechten heeft een lagere blijfkans, maar dat gaat om een kleine groep,’ aldus de woordvoerder van UNL.
Ook blijk uit de cijfers van het ROA dat het arbeidsmarktperspectief van psychologie minder gunstig is vanwege het grote aantal afgestudeerden. Volgens UNL laten alleen bedrijfskundige opleidingen een groter overschot zien in afgestudeerden en verwachte baanopeningen.
Weerstand
Voorlopig is het plan van de Nederlandse universiteiten nog enkel een voorstel. Onderwijsminister Bruins kan het plan naast zich neerleggen en alsnog besluiten de TAO uit te voeren. Omtzigt liet via X al weten dat er met het voorstel nog steeds te veel internationale bachelorstudenten zijn: ‘Een daling van 19.000 naar 17.000 instroom per jaar is nog niet voldoende.’
Als de TAO wordt uitgevoerd is de kans dat de Engelstalige bachelor psychologie aan de UvA blijft bestaan niet aannemelijk. Toch hopen ze bij psychologie dat Bruins het voorstel dat nu op tafel ligt naast zich neer zal leggen. Kindt: ‘We verwachten dat als er met de TAO zoveel opleidingen in gevaar komen de weerstand op universiteiten groter wordt. En dat de UNL haar rug recht zal houden. Desnoods als dat betekent dat de universiteiten tijdelijk haar deuren sluit en geen onderwijs geeft tot het voorstel van tafel is.’
Kindt is al in gesprek met andere psychologieopleidingen in Nederland, ze noemt Leiden, Rotterdam, de VU en Utrecht. ‘Het schrappen van Engelstalige tracks zal bij alle opleidingen in Nederland tot gigantische reorganisaties leiden. Wij hebben nu 550 eerstejaars, waarvan de helft Nederlands is. Voordat we met het Engels begonnen was de Nederlandse instroom 350. We hebben dus opeens een overschot aan opleidingsplekken en studenten zullen zich anders over Nederland gaan verdelen.’
