Vossius en Barlaeus (1632): hoe Amsterdam het academische monopolie van Leiden tartte
In de gloednieuwe Folia-podcast De Illustere Universiteit duiken we in de geschiedenis van de UvA. In deze eerste aflevering worden twee geleerden uit Leiden, Vossius en Barlaeus, gepolst voor een schooltje in Amsterdam, het Athenaeum Illustre. Tot op het laatste moment probeerde Leiden de stichting van het atheneum te blokkeren.
Gerardus Johannes Vossius (1577-1649) en Caspar Barlaeus (1584-1648) waren twee geleerden aan de Universiteit Leiden. De een genoot internationale bekendheid en gaf les in geschiedenis en welsprekenheid, de ander doceerde in de logica, de redeneerkunst. Maar door tumult in de Republiek kwam aan hun positie in Leiden abrupt een einde.
Vossius mocht wel weer terugkomen, maar Barlaeus was brodeloos gemaakt, oftewel werkloos. Ondertussen ontstond in Amsterdam de behoefte voor een eigen universiteit en zocht daarvoor geleerden.
Podcast
In deze gloednieuwe Folia-podcast duiken we in de geschiedenis van de voorloper van de UvA. Vierhonderd jaar geleden ontstond in Amsterdam de behoefte voor een eigen universiteit, maar het zou ruim tweehonderd jaar duren voordat die wens in vervulling zou gaan. Tot die tijd moest het centrum van de wereldhandel het doen met een illustere school, een plek voor hoger onderwijs in de Noordelijke Nederlanden: het Athenaeum Illustre. Wie waren de grondleggers en geleerden die de motor van de wetenschap aanjoegen? Wat maakte hen tot de meest spraakmakende geleerden van hun tijd? En is er nog iets terug te vinden van toen? De Illustere Universiteit is een vertelling van verhalen en personen die nauw verbonden waren aan het Athenaeum Illustre.
De oprichting van het Athenaeum Illustre
In de eerste aflevering van De Illustere Universiteit worden de geleerden Vossius en Barlaeus benaderd voor een nog op te richten illustere school in Amsterdam, een middenweg tussen de Latijnse scholen, een soort gymnasia, en de universiteit in bijvoorbeeld Leiden. Barlaeus zag de aangeboden positie als een soort eerherstel na zijn ontslag bij de Universiteit Leiden. Voor Vossius moest er meer uit de kast getrokken worden om hem te verleiden tot eerste rector en hoogleraar aan het Atheanaeum Illustre. Leiden vond de ontwikkelingen in Amsterdam maar niks en probeerde tot op het laatste de komst van het atheneum te verhinderen.
De eerste aflevering van De Illustere Universiteit is vanaf nu te beluisteren op Spotify.
