UvA zet door en wil BG3 slopen, omwonenden dreigen met rechtszaak
De UvA wil het paviljoen van Theo Bosch, beter bekend als BG3, slopen. Dat staat in het Strategisch Masterplan voor de inrichting van het Universiteitskwartier, dat de universiteit en gemeente vandaag als concept presenteren. Omwonenden zijn woedend. ‘Dit plan gaat absoluut niet door. We kunnen altijd nog naar de rechter stappen.’
Eindelijk is het dan zo ver: deze week komt het Strategische Masterplan voor de inrichting van het Universiteitskwartier in conceptvorm naar buiten. Het is een plan waar ontwerpbureau West8 uit Rotterdam een aantal jaren aan heeft getekend in opdracht van de UvA en de gemeente Amsterdam.
Het gebied wordt wel beschouwd als ‘de geboortegrond van de UvA’, omdat het Athenaeum Illustre, de voorloper van de UvA, hier in 1632 werd gesticht. Het heeft alleen daarom al een hoge symbolische waarde. Voor de goede orde: het gaat om een gebied op en rondom het voormalige Binnengasthuisterrein, waar de nieuwe UB komt en de Faculteit der Geesteswetenschappen zal worden gevestigd.
Ruzie
Over de bouw van de nieuwe UB is twintig jaar geruzied tussen UvA, gemeente en omwonenden omdat de UvA aanvankelijk iets heel anders voor ogen had. Het eerste plan betekende afbraak van de bestaande monumentale panden en vervanging door controversiële nieuwbouw. Daar is de UvA nu op teruggekomen: verschillende monumentale panden worden gerestaureerd, de zogenoemde hovenstructuur blijft in tact, er komt een nieuwe overkapping boven wat vroeger een binnentuin was, en het oude Atrium verdwijnt.
Bewoners waren tevreden met het restauratieplan en MVSA Architects kon in samenwerking met architectenbureau Van Stigt aan de slag met het ontwerp. Aan de UB wordt inmiddels gebouwd. Bedoeling is dat de zaak in 2023 klaar is, al is zoiets nooit helemaal te voorspellen in coronatijd en met oplopende kosten: een paar maanden geleden bleek dat de bieb veel duurder wordt dan aanvankelijk begroot.
Ingrijpende verbouwingen
Intussen kwam de inrichting van de buitenruimte op de agenda. Daarbij moest het gaan om leefbaarheid, (sociale) veiligheid, vergroening en bescherming & zichtbaarheid van gerestaureerde monumenten. In het gebied zou worden gestudeerd, gefietst, gerecreëerd, gegeten en gedronken.
West8 ging aan de slag met het plan dat er nu ligt. UvA-voorzitter Geer ten Dam is er beretrots op, zegt ze in een persverklaring. ‘Het brengt de rijke geschiedenis van het gebied weer tot leven en gebruikt het als fundament voor de toekomst.’ Wel zegt ze dat er ‘ingrijpende verbouwingen en herzieningen nodig zijn om aan alle wensen en eisen te kunnen voldoen’. Ook burgemeester Femke Halsema ziet het helemaal zitten omdat het plan ertoe zou bijdragen dat een stukje binnenstad teruggaat naar de bewoners. ‘Om te zorgen dat de binnenstad leefbaar, bereikbaar en van de Amsterdammer blijft. Nu en in de toekomst. De ontwikkeling van het Universiteitskwartier sluit hier goed bij aan.’
(Lees verder onder de video)
Ovalen paviljoentje
Het is een en al hosanna wat de bestuurders betreft, maar de omwonenden zijn uiterst ontevreden. Vorige maand bleek al dat omwonenden, verenigd in de Vereniging Openbaar en Leefbaar BG (VOLBG), niets zagen in het plan. Het zou te veel de nadruk leggen op het faciliteren van (studenten)activiteiten met alle drukte tot gevolg, er zou te weinig groen komen en het gebied zou te weinig ‘open’ zijn met allerlei consequenties voor de sociale veiligheid. Steen des aanstoots was bovendien de gevreesde afbraak van het ovalen paviljoentje van architect Theo Bosch (BG3) en het volbouwen van de open ruimte die ontstaat op de plek van de voormalige Atrium-mensa.
VOLBG liet een alternatief plan ontwikkelen door het Amsterdamse ontwerpbureau Space & Matter. Daarin werd onder meer het paviljoentje gespaard. Nu moeten de bewoners constateren dat er niets met hun alternatieve plan is gebeurd. ‘Het ovalen paviljoen wordt vervangen door een nieuw bouwvolume’ is te lezen in het concept masterplan. Nog niet helemaal duidelijk is wat er dan wel komt, want daarvoor wordt ‘een ontwerpprijsvraag’ uitgeschreven. Wel mag het masterplan volgens de opstellers rekenen ‘op een breed maatschappelijk draagvlak’.
Rechter
Volgens VOLBG-voorzitter Edit Tuboly is het een lachertje. Draagvlak? Ze is woedend. ‘We zijn twee jaar betrokken geweest bij een participatieproces van de UvA en de gemeente, maar dat is niet meer dan massage van de buurt gebleken. Het is een idioot plan. Ik heb er geen goed woord voor over. Er is totaal geen rekening met ons gehouden. De UvA praat alleen maar over gebouwen en bouwvolumes, maar over een open en veilige openbare ruimte praat men niet. De UvA gaat ’s avonds naar huis, maar wij zitten straks met de gebakken peren,’ zegt ze.
‘Wij gaan er alles aan doen om dit waanzinnige plan tegen te houden. Er moeten nog allerlei vergunningen worden afgegeven en we kunnen ook altijd nog naar de rechter stappen. Dit gaat niet door.’ Op de vraag of ze een nieuwe loopgravenoorlog verwacht tussen de bewoners, de UvA en de gemeente zucht ze en zegt: ‘Tja…’ Bij een voorlichting vorige week werd er al hevig geprotesteerd en Tuboly verwacht dat dit alleen maar door zal gaan.
De inspraakprocedure op het Strategisch Masterplan gaat komende maandag van start en zal duren tot 25 april. Dan zal blijken of en welke zienswijzen omwonenden aanleveren, en of ze daadwerkelijk naar de rechter stappen.
