Omwonenden komen met eigen visie voor inrichting Universiteitskwartier
De bewonersorganisatie VOLBG heeft een eigen visie naar buiten gebracht voor de herontwikkeling van het Binnengasthuisterrein. Het gaat daarbij niet om een alternatief voor de Universiteitsbibliotheek, maar om ‘meer groen en meer licht en lucht’. In hun plan blijft het paviljoentje van Theo Bosch bestaan.
De VOLBG-visie is ontworpen door het Amsterdamse ontwerpbureau Space & Matter, dat een ontwerp heeft gemaakt dat volgens VOLBG meer recht doet aan de behoefte van de omwonenden om een betere leefbaarheid te realiseren in het gebied. Het bestuur van VOLBG schrijft in een verklaring dat het voorlopig ontwerp van de UvA, dat door de gemeente wordt ondersteund, ‘een achteruitgang betekent voor de leefbaarheid, veiligheid, vergroening en bescherming & zichtbaarheid van monumenten in dit stukje binnenstad’.
Het plan voor een nieuwe UB gaat niet alleen over de bibliotheek zelf, maar over het hele gebied, door de UvA Universiteitskwartier genoemd, waar ook wordt geleefd, gewerkt, gewoond, gelopen en gefietst. Hoe de omgeving van de nieuwe UB er uit komt te zien is inmiddels ook al enige jaren onderwerp van discussie.
De UvA ontvouwde in samenwerking met ontwerpbureau West8 voorlopige plannen voor de herinrichting van het gebied, maar omwonenden hebben daar op een aantal punten kritiek op: de nadruk zou te veel liggen op het faciliteren van (studenten)activiteiten met alle drukte tot gevolg, er zou te weinig groen komen en het gebied zou te weinig ‘open’ zijn met allerlei consequenties voor de sociale veiligheid.
Theo Bosch
Speerpunten in de nieuwe visie van Space & Matter zijn de locaties BG3 en BG5. Het pand BG3 is het paviljoentje waarin eerder het Service- en Informatiecentrum was gevestigd en dat nu wordt gebruikt door Voxpop. Dit pand van architect Theo Bosch wordt door architectuurkenners beschouwd als ‘icoon’ van de Amsterdamse architectuur, maar in het plan van West8 gaat het pand – tot ontsteltenis van lokale heemschutters – tegen de vlakte.
(Lees verder onder de afbeelding)
In het ontwerp van Space & Matter blijft het staan, maar wordt het los geknipt van het ernaast liggende pand. ‘Op die manier ontstaat een extra doorgang. Dat geeft lucht en ruimte en is goed voor de sociale veiligheid,’ zegt VOLBG-bestuurslid Tjeerd Kamper. ‘Het pand staat nu aan een plein, maar komt in onze visie te staan op een plein.’
Hoog
Ook de invulling van het BG5 – waar tot nu toe het (inmiddels gesloten) Atrium is gevestigd – zou wat VOLBG betreft anders moeten dan tot nu toe voorgesteld. Het Atrium verdwijnt hoe dan ook, maar in het ontwerp van West8 wordt de vrijgekomen ruimte grotendeels bebouwd om te worden gebruikt voor onderwijsdoeleinden. In het ontwerp van Space & Matter blijft een groot deel van de ruimte open voor groen, lopen, zitten en vrije tijd. Kamper: ‘Wij stellen een open ruimte voor met transparante bebouwing die een stuk naar achteren is geplaatst. Om toch te voldoen aan het aantal vierkante meters dat de UvA nodig heeft voor onderwijsdoeleinden gaat het pand in ons voorstel de hoogte in.’
De UvA kondigde onlangs een exorbitante kostenoverschrijding aan bij de bouw van de nieuwe UB: van een begroot bedrag van 66 miljoen in 2018 tot 109 miljoen nu, een stijging van 65 procent. Of de nieuwe visie van VOLBG op de inrichting van het gebied het hele project nog weer duurder maakt is niet bekend. Kamper laat weten dat de vereniging daarnaar ‘geen onderzoek’ heeft gedaan. Uit de visie blijkt evenmin of bij BG5, waar de werkzaamheden nu zijn stilgelegd vanwege een zwakke fundering, wel in de hoogte gebouwd kan worden.
Procedures
Op korte termijn zal de UvA het Strategisch Masterplan naar buiten brengen voor de inrichting van het gebied. Een woordvoerder van de afdeling Huisvestingsontwikkeling laat weten dat er nog geen antwoord is op de vraag of de UvA iets gaat doen met deze visie. ‘Er komt eerst nog een gesprek tussen UvA, VOLBG en de gemeente. Daarna komt de UvA vermoedelijk begin maart met het Strategisch Masterplan naar buiten. Daar komt dan inspraak op voordat het plan definitief wordt.’
De Amsterdamse afdeling van de erfgoedvereniging Heemschut laat bij monde van een woordvoerder weten juridische procedures te verwachten als het monumentale paviljoentje van Theo Bosch tegen de vlakte zou moeten gaan.
