Help! Ik heb een burn-out (en vijf tips om dat te voorkomen)
Burn-out, somberheid, angstaanvallen. Studenten van nu zeggen door chronische stress en prestatiedruk psychische problemen te ervaren. Hoe ben je dat voor? Redacteur en ervaringsdeskundige Heleen en studentenhuisarts Peter Vonk geven tips.
Mijn scriptie schrijven. Werken bij een landelijk dagblad. Willen doorbreken in de journalistiek. Mijn relatie die niet lekker liep. En dat allemaal tegelijk. Toen ik een weekend alleen was in het huis van mijn ouders ging het mis. Ik hoorde een piep in mijn oor, en had op de uren dat ik sliep na, een permanent stressgevoel.
Vergelijk het met de hele dag het gevoel hebben dat er een riem te strak om je buik zit. Die riem bleef zes maanden strak aangetrokken zitten. Overspannen en hard op weg naar een burn-out, luidde de diagnose van een psycholoog. Pas toen ze me vroeg of ik nog wel emoties voelde drong het tot me door: ik was heel ver van mezelf afgedreven.
Druk
En ik ben niet de enige, zegt Peter Vonk. Vonk behandelt als huisarts studenten van de HvA en de UvA. Hij en zijn collega’s in andere studentensteden zien steeds meer studenten die zich met psychische problemen melden, schreef de Volkskrant.
‘De druk is hoog voor de hedendaagse student, met name door het leenstelsel’, zegt Vonk. ‘Snel je studie afronden, gecombineerd met de noodzaak ernaast te werken en de druk van ouders om een zo hoog mogelijke opleiding af te ronden vormen een gevaarlijke combinatie.’
Hoe zorg je dat je een burn-out voor bent en zonder al te veel stress je studie doorkomt?
Ervaringsverhalen van andere studenten horen? Kijk op http://ik-student.nl/.
1. Ga bij een studievereniging
‘Een studievereniging is bij uitstek de plek om nieuwe vrienden te ontmoeten waar je steun aan hebt, mee naar de kroeg kunt en samen mee kunt studeren’, zegt Vonk. Bijkomend voordeel: de sociale controle. Als jij een paar dagen niet verschijnt is er eerder iemand die zal bellen en vragen waar je bent. Dat is volgens Vonk een probleem bij studenten met psychische problemen: ze blijven onder de radar doordat er geen baas is die ze opbelt als ze wegblijven. Hierdoor lopen ze te lang door met somberheidsgevoelens.
2. Leg die telefoon weg
De telefoon is het perfecte middel om te vluchten. In de schijnwereld van sociale media en weg van je eigen gevoel. Vonk: ‘Wat normaal is zie je in je omgeving, niet op een scherm. Lijden delen mensen niet op sociale media. Het is een schijnwereld die druk creëert. Zonder telefoon leef je tenminste echt. Je hebt vooral vluchtige flutcontacten via de app.’ Tip: plan in je agenda tijden waarop je je telefoon uitzet. Begin met twee uurtjes, en bouw langzaam op. Voel je onrust opkomen? Probeer er niet van weg te lopen, maar laat het gevoel over je heen komen.
3. Doe wat je leuk vindt
Iedere studie bevat een paar moeilijke of saaie vakken. Maar als je voor geen enkel vak interesse op kunt brengen moet je je misschien afvragen of je de juiste studie hebt gekozen. Weet je niet precies wat je dan wel leuk vindt en wat jouw energie geeft? Beantwoord voor jezelf de volgende vraag: wat zou ik vanbinnen het liefst doen als er helemaal geen beperkingen zijn? Kun je voor jezelf een pad uitstippelen om daar te komen?
4. Maak iemand deelgenoot van je zorgen
Heb je er weleens over nagedacht wie in je omgeving je vertrouwt? Schrijf dat voor jezelf op, en bespreek je verdriet, woede of angsten met die persoon. Vonk: ‘Voer face-to-face een goed gesprek, want dat lucht ontzettend op.’ Vind je het ongemakkelijk om erover te beginnen? Gebruik dan de digitale technologie in je voordeel en stuur van tevoren een appje dat je je hart graag wilt luchten. Dat verlaagt de drempel aanzienlijk.
5. Doe de studentengezondheidstest
Is de drempel om hulp te zoeken hoog, en heb je langer dan twee weken last van vermoeidheid, somberheid of angsten? Doe dan de studentengezondheidscheck (link). Via deze uitgebreide vragenlijst, die je anoniem en digitaal in kunt vullen, wordt jouw mentale en fysieke gezondheid vergeleken met die van medestudenten. Na de test krijg je een groen (goed), oranje (let op) of rood (tijd om hulp te zoeken) stoplicht te zien in je feedbackformulier. Oranje of rood licht? Maak dan een afspraak bij de huisartsenpraktijk voor de UvA en HvA. Vonk: ‘Want je bent echt niet de enige, en er is wat aan te doen.’
Bovenstaande tips hebben mij in ieder geval geholpen. Ik weet bij wie ik terecht kan, en bel sneller iemand op als ik me niet goed voel. Daarnaast breng ik bewust tijd door zonder telefoon en mét mijn gevoelens. Dat zorgt ervoor dat ik leef in plaats van overleef.
Denk jij weleens aan zelfmoord? Dan kun je contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0900 0113 (24/7 bereikbaar) en 113.nl.
