Ritalin verandert hersenen van jongens met ADHD
Bij jongens tussen tien en twaalf jaar die vier maanden lang ritalin gebruiken veranderen de hersenen. Dat blijkt uit onderzoek dat UvA-hoogleraar translationele neuroradiologie Liesbeth Reneman leidde. ‘Of het ook gebeurt bij studenten die ritalin gebruiken, durf ik niet te zeggen.’
Al eerder toonden andere onderzoeken, waaronder studies van het Amsterdam UMC, aan dat de werkzame stof in ritalin hersenen van kinderen met ADHD verandert. Toch is dit onderzoek niet enkel een herhaling van zetten, zegt Reneman. ‘Ons onderzoek is de eerste klinische trial die dit aantoont. Bij deze onderzoeksmethode testen we dubbelblind. Dat wil zeggen dat er een groep is die echt ritalin kreeg en een groep die een placebo kreeg.’ Zowel de proefpersonen als de onderzoekers wisten niet wie wat kreeg. ‘Daardoor zijn onze resultaten harder dan die van eerdere onderzoeken.’
Snel gevolgen in de hersenen
Uit het onderzoek van Reneman blijkt dat de hoeveelheid witte stof in de hersenen van kinderen met ADHD toeneemt als ze vier maanden ritalin gebruiken. ‘Witte stof zorgt voor communicatie tussen hersendelen,’ vertelt Reneman. ‘Het is van belang bij cognitief handelen.’ Uit eerder onderzoek bleek dat kinderen met ADHD over het algemeen minder witte stof in hun hersenen hebben dan kinderen zonder ADHD. ‘Ofschoon we nog aan het uitzoeken zijn of deze effecten omkeerbaar zijn, en wat ze voor functionele veranderingen met zich meebrengen, lijkt het er met de kennis die we nu hebben op dat ritalin een positief effect heeft, en dat in een relatief korte tijd.’
Op dit moment is Reneman bezig met een vierjarige follow-up, waarbij ze kijkt hoe de hersenen van de proefpersonen van het onderzoek er vier jaar later uitzien. ‘Daarbij gaan we de data vergelijken met een extra controlegroep van kinderen zonder ADHD, die geen ritalin gebruiken. We kijken hoe hun hersenen zich hebben ontwikkeld.’
Effecten op studenten
Onder studenten is ritalin een veelgebruikt middel om beter te presteren tijdens de studie. Reneman zag in haar onderzoek dat ritalin een positief effect heeft op het cognitieve vermogen bij zowel kinderen als volwassenen (tussen de 23 en 40) met ADHD. Toch is ze terughoudend om een advies te geven aan studenten zonder ADHD die het gebruiken. ‘De witte stof in de hersenen ontwikkelt zich bij sommigen nog tot hun veertigste. Bij onze volwassenengroep zagen we geen veranderingen in de hersenen, maar studenten zitten precies tussen onze twee leeftijdsgroepen in. Ik durf niet te zeggen of hun hersenen veranderen als ze ritalin gebruiken en zo ja, of dat voor goed is.’
Een artikel met de onderzoeksresultaten verscheen in Radiology en is hier te lezen.
