Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Mohammed Ibrahim via Unsplash
opinie

Israël-Palestina is wél een koloniaal conflict

Chris de Ploeg,
25 oktober 2023 - 10:42

Volgens Chris de Ploeg, programmamaker Dekoloniale Dialogen, is er geen twijfel over mogelijk dat Israël een koloniaal bewind voert. Een bewind dat bovendien in stand wordt gehouden door Europa – via diplomatieke, financiele en militaire steun. ‘Het is een misverstand dat er geen sprake kan zijn van kolonialisme in historisch Palestina omdat joden daar al drieduizend jaar wonen.’

In het NRC van vrijdag 19 oktober 2023 veroordeelt Machiel Keestra ten onrechte een open brief aan het CvB van de UvA, ondertekend door ruim 1200 studenten, promovendi en medewerkers, waaronder ondergetekende. Met name één hardnekkige misvatting wil ik hierin sterk tegenspreken, namelijk dat er geen sprake kan zijn van kolonialisme in historisch Palestina omdat joden daar al drieduizend jaar wonen.
 
De zionistische beweging was het grondig met Keestra oneens. Theodor Herzl, erkent als de ‘spirituele vader van de joodse staat’ in de onafhankelijkheidsverklaring van Israël, noemde Israël letterlijk ‘iets koloniaals’, ‘de bastion van Europa tegen Azië, een buitenpost van beschaving in een zee van barbaarsheid.’

De vroege zionist was expliciet geïnspireerd op het Zuid-Afrikaanse model als ‘succesvol’ voorbeeld van settler-kolonialisme en schreef dan ook in bewondering aan Cecil Rhodes, de belangrijkste Britse kolonist van zijn tijd. Herzl besefte goed dat grootschalige kolonisatie tot verzet zou leiden en daarom alleen mogelijk was ‘onder de bescherming van Europese machten’. Die Europese macht zou Groot-Brittannië worden, verankerd in de Balfour-declaratie.

‘Vanwege mijn Sefardisch joodse grootvader zou ik in de eerste plaats ‘recht op terugkeer’ moeten hebben naar Portugal. Niet Israël’

Winston Churchill verdedigde het Britse beleid door te zeggen dat ‘de hond in een kribbe niet het uiteindelijke recht heeft op de kribbe, ook al heeft hij daar misschien heel lang gelegen.’ Hij vergeleek de Palestijnen met de oorspronkelijke bewoners van Australië en de Verenigde Staten en stelde: ‘Ik weiger toe te geven dat deze mensen iets verkeerds is aangedaan door het feit dat een sterker ras [sic], een hoger ras, een meer wereldwijs ras, om het zo te zeggen, is binnengekomen en hun plaats heeft ingenomen.’
 
Voor de opkomst van het Zionisme eind 19de eeuw was ongeveer vier procent van de bevolking in Palestina joods, die zo’n 0,3 procent van de wereldwijde joodse bevolking uitmaakten. Ambities voor een etnisch gezuiverde, ‘joodse’ staat bestonden toentertijd exclusief bij een kleine minderheid van rechts-nationalistische joden uit Europa. Het idee dat joden een etnisch homogene groep vormen met banden met Israël is niet alleen een nationalistische mythe, maar vertoont ook sterke overeenkomsten met antisemitisch gedachtegoed. Vanwege mijn Sefardisch joodse grootvader zou ik in de eerste plaats ‘recht op terugkeer’ moeten hebben naar Portugal. Niet Israël. Ook wij zijn thuis in Europa.
 
De feiten zijn helder. Tachtig procent van de bevolking in Gaza, die al zestien jaar vastzitten in een openluchtgevangenis, zijn (nazaten van) etnisch gezuiverde Palestijnen uit de omliggende regio. De Israëlische Minister van Defensie Yoav Galant stelde maandag 9 oktober openlijk: ‘Wij vechten tegen menselijke dieren en zullen daarnaar handelen.’ Sinds 7 oktober zijn al minstens 2360 Palestijnse kinderen vermoord, grofweg vier keer zo veel gedocumenteerde kinderdoden als tijdens de gehele Oekraïne-oorlog. De Israëlische genocide-wetenschapper Raz Segal noemt het huidige bloedbad in Gaza een ‘schoolvoorbeeld van genocide’.

Keestra lijkt het een doodzonde te vinden als een statement niet expliciet de misdaden van Hamas veroordeelt. Bij deze wil ik de racistische tendens veroordelen dat elke Palestijn, moslim of bondgenoot zich constant publiekelijk moet uitspreken over oorlogsmisdaden of aanslagen, waarvan we ervan uit mogen gaan dat vrijwel niemand deze goedkeurt. Keestra suggereert zelfs dat de briefschrijvers ‘de oorlog naar de UvA’ importeren. Dat is verwerpelijk. In Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en Hongarije werden Palestina-demonstraties al verboden. Het lijkt erop dat deze censuur nu wordt geïmporteerd naar de UvA.
 
Het staat buiten kijf dat het doden en het kidnappen van honderden Israëlische burgers oorlogsmisdaden zijn. Ons punt is echter dat de oorlog tegen Gaza wordt gevoerd met Europese diplomatieke, militaire en financiële steun. Dialoog, wederzijds begrip en gemeenschappelijke rouw – waar Keestra voor pleit – is absoluut waardevol. Maar dekolonisatie gaat niet alleen over de gevoelens van studenten en staff binnen de geprivilegieerde instellingen van Nederland – moslim, joods of anders – , maar bovenal over hoe we ons verhouden tot het koloniale geweld van onze eigen overheden. Dit is een noodkreet. De kinderen van Gaza verdienen onze solidariteit.
 
Chris Kaspar de Ploeg, programmamaker Dekoloniale Dialogen bij de Universiteit van Amsterdam, mede-oprichter van de dekoloniale Stichting Aralez, auteur van Oekraïne in het Kruisvuur.