‘Als student heb je weinig aan tweedehands hoorcolleges’

Op het schermpje op mijn geïmproviseerde bureau kan ik de hoogleraar nauwelijks zien; deels door het slechte licht in de collegezaal, deels omdat hij steeds net het beeld uit loopt, zich nog vrij onbewust van de opname. Daar zou toch alleen maar een handje luie studenten naar kijken, moet hij gedacht hebben.

Onverstaanbare vragen

Om nog maar niet te spreken over het grote deel van zo’n hoorcollege dat helemaal niet nuttig is als je het een jaar later terugkijkt. De opname bestaat voor drie kwartier van de drie uur uit koffiepauze, waarin het geluid uitstaat. Doorspoelen maar. Vlak na de pauze begint de docent een verhaal over de verwarming die niet uit kan. Midden in het college roept iemand een onverstaanbare vraag door de ruimte. De hoogleraar vergeet de vraag te herhalen. Het antwoord op de vraag wordt steeds onderbroken door andere studenten die er vervolgvragen doorheen roepen.

Bij een ander college over hoger beroep in het bestuursprocesrecht, kondigt de docent aan dat hij veel gebruik zal maken van het bord om zijn verhaal te verduidelijken. Het deel van het bord dat de camera net niet vastlegt. Niet te volgen dus, voor de thuiszittende coronastudent anno 2021. Gelukkig kwamen er voor bestuursprocesrecht uiteindelijk toch vervangende kennisclips online, maar wel pas na een klacht over het onbegrijpelijke hoorcollege van vorig jaar.

Toen de universiteiten de deuren voor het eerst moesten sluiten stond de wereld op zijn kop. Logisch dat die eerste ‘coronavakken’ gebruik maakten van colleges van het jaar daarvoor. Oude colleges waren ooit een laatste redmiddel bij ziekte van de docent en dus bij de plotselinge coronacrisis. Een jaar na het begin van de eerste lockdown zijn er andere opties, maar die worden nog niet vaak genoeg benut.

Hoorcollegeclips

In een studio kunnen hoogleraren korte video’s ter vervanging van de hoorcolleges opnemen, zogeheten ‘hoorcollegeclips’. Anderen kiezen voor het gemak van de eigen woonkamer om daar de oude stof in een nieuw jasje te steken. Inclusief voorbeelden uit de coronacrisis, die talloze leerzame juridische inzichten geeft. Zo leerde ik door de nieuwe hoorcollegeclips bij het vak contractenrecht dat déze crisis nu een goed voorbeeld is van een onvoorziene omstandigheid in de zin van artikel 6:258 Burgerlijk Wetboek.

De hoorcolleges worden gelukkig aangevuld met ‘live’ werkgroepen en vragenuurtjes via Zoom. Dat is alleen niet genoeg. Juist hoorcolleges kunnen passie voor een vak opwekken, geven de docent de ruimte de actualiteit bij het onderwerp te betrekken en maken het mogelijk onderonsjes met een docent te hebben zonder een afspraak te hoeven maken. Hoorcolleges zijn het hart van universitair onderwijs. Tot mijn grote schrik zijn er ook studenten die het juist wel handig vinden, die online colleges: nooit meer drie uur reizen naar de UvA, altijd in bed kunnen blijven liggen. Hen zou ik het volgende willen adviseren: wie (deels) online wíl studeren, kan terecht bij de Open Universiteit of een LOI-cursus volgen. Ik heb voor de UvA gekozen omdat ik offline wil studeren: laten we daar dan ook weer naar streven na deze crisis.

De hoogleraar had gelijk: hoorcollege moet je een paar keer meegemaakt hebben. Sterker nog: het zou het beste zijn als je ál je hoorcolleges live kan meemaken. Nu dat – overigens om onbegrijpelijke redenen, Carré staat nog steeds leeg – niet kan, is het niet te veel gevraagd om studenten op zijn minst tegemoet te komen met nieuw opgenomen colleges. In een filmstudio, vanuit een lege collegezaal of voor mijn part vanaf de bank van de hoogleraar: als ik maar niet meer hoef te kijken naar hopeloos gedateerde hoorcolleges.

Joanne van Gool is student rechtsgeleerdheid en journalist.