‘Er kan wel degelijk nog iets worden veranderd, maar de tijd dringt. Daarom moet het nu’
.jpg)
UvA-alumnus Meike van den Bongaardt vindt het protest van Extinction Rebellion helemaal niet ‘egoïstisch’ of ‘kinderachtig’, zoals Fabian van Hal vandaag schreef. ‘Extinction Rebellion voert geweldloos actie en zegt tegen de overheid: “Stop, we accepteren dit niet langer, jullie moeten ons nú beschermen“.’
Het is fijn dat Fabian reageert op de afgelopen klimaatactie van Extinction Rebellion. Volgens Fabian is de manier van actievoeren ‘egoïstisch’ en ‘kinderachtig’. Fabian lijkt het klimaat en onze toekomst wel belangrijk te vinden, maar het navolgen van regels nog belangrijker. Begrijpelijk dat Fabian als rechtenstudent op deze manier argumenteert. Toch mis ik in zijn stuk een andere oplossing voor de huidige klimaatcrisis. Hoe rijmt Fabian de urgentie van dit probleem met de huidige beleidsvoering van onze overheid?
Allereerst lijkt het statement van ‘egoïsme’ wat betreft de manier van actie voeren hier niet van toepassing. Om Wikipedia te citeren: ‘Burgerlijke ongehoorzaamheid is het opzettelijk overtreden van de wet of het negeren van bevelen van de overheid met een politiek doel. De meeste denkers en activisten die zich ermee bezig hebben gehouden stellen dat burgerlijke ongehoorzaamheid per definitie geweldloos is en nooit plaatsvindt uit louter eigenbelang.’ Zo ook deze acties. Om een groter probleem aan de kaak te stellen (er moet nú wat gebeuren) hebben deze mensen in de afgelopen dagen een kleiner probleem veroorzaakt (opstopping van het verkeer; het kleinschalig ontregelen van het dagelijks leven).
Een groter belang
Ja, dat is wel vervelend voor de mensen die naar hun werk moeten en nu in de file stonden. Maar is dat niet een kleiner probleem dan dat wat er ons te wachten staat als we zo doorgaan? Waarom geen halt toeroepen aan de massale vernietiging van de natuur, de bossen, de dieren en de wateren, door onze industrieën? Waarom mag de overheid door blijven gaan omwille van winst en groei, zoals zij nu doet? Is het niet logischer onze bestuurders egoïstisch te noemen en niet de actievoerders?
Deze actievoerders komen op voor ons allemaal, ook voor jouw toekomstige kinderen. Dat lijkt me niet egoïstisch. Daarbij is het misschien wat kortzichtig de actie als ‘kinderachtig’ te bestempelen. Grote acties zoals deze zijn door de actievoerders zeer lang van te voren voorbereid, uitgebreid gepland en georganiseerd. Dat alles met behulp van verschillende wetenschappers, advocaten, psychologen, sociologen, gedrags- en klimaatdeskundigen. Zoiets ‘kinderachtig’ noemen lijkt me dus misplaatst. De overheid beloofde de CO2-uitstoot aan te gaan pakken en kwam haar beloftes niet na. Sterker nog, de CO2-uitstoot steeg. Zou het daarom niet logischer zijn om de overheid kinderachtig te noemen, Fabian?
Wat kan ik zelf doen?
Toch begrijp ik ook de Fabians onder ons. We weten allemaal wel degelijk van klimaatverandering af. De reacties verschillen: sommigen geloven liever dat het een ‘hoax’ is, anderen vrezen de gevolgen als ze ’s avonds in bed liggen of er bij het ontbijt over lezen in de krant. De meesten van ons volgen graag cijfers en wetenschap. Desalniettemin zijn we nog altijd niet bereid om deze zeer ernstige zaak aan te pakken. Radicaal stoppen met hoe we nu leven lijkt geen optie.
Je vraagt je bezorgd af hoe jij in je eentje nog meer kunt doen aan dit probleem naast wat je nu al doet: netjes je afval scheiden, de lichten uit doen, minder vlees eten, minder vliegen, geen plastic tasjes meer kopen? Inderdaad: dat kan niet. Dit is een taak die niet bij het individu, maar bij de overheid ligt. Toch begint ook dit bij jou en mij.
In ons dagelijks leven zijn we vooral gericht op dingen zoals: naar school gaan, werken, carrière maken, geld willen verdienen, je hobby’s uitvoeren, sporten, shoppen, lekker eten, je vrienden en familie zien, vakanties boeken, etc. Allemaal zaken die heel normaal zijn en waar jij en ik niets aan willen veranderen. Tegelijkertijd weten de meesten van ons ook wel dat het klimaat verandert en we daar allemaal aan bijdragen.
Ook ik ben hypocriet te noemen omdat ik tot voor kort nog vloog. Ook ik maak soms gebruik van de auto. En ja, ik gebruik stroom, plastic en eet weleens groente en fruit geïmporteerd uit Zuid-Afrika of Peru. Ik eet dan wel vegetarisch, maar nog niet veganistisch (omdat ik zoveel van kaas houd). Toch deed ook ik mijn best om milieubewuster te leven. Afval scheiden, stoppen met vliegen, minder consumeren. ‘Meer kan ik toch niet doen?,’ vroeg ik mezelf af.
Klimaatmarsen werden niet gehoord
Zelfs de verschillende legale klimaatmarsen leken niet gehoord te worden. Ik werd er bijna moedeloos van. Dit vervelende gevoel is precies waar Extinction Rebellion nu een antwoord op biedt. Het is precies de reden dat deze mensen (gewone werkende mensen zoals jij en ik) op de straat gaan liggen en waarom sommige van hen het gevaar gearresteerd te worden voor lief nemen. Door moedeloosheid en angst om te zetten in actie, in geweldloos verzet zoals onder andere Mahatma Gandhi en Martin Luther King ons al voorgingen. Door samen met elkaar op te staan en tegen de overheid te zeggen: ‘Stop, we accepteren dit niet langer, jullie moeten ons nú beschermen.’
Want voor alle Fabians onder ons, geloof het of niet: er is al lang binnen de mogelijkheden van de wet gedemonstreerd, er is al lang gelobbyd en er is wel degelijk geprobeerd om op een non-disruptieve en legale wijze veranderingen door te voeren. Zoals Greta Thunberg in de afgelopen maand de grote machtige mannen vertelde – en zij is niet de eerste – hebben we slechts nog een 8,5 jaar om de CO2-uitstoot te stoppen. Al dertig jaar lang wijst de wetenschap ons op de gevolgen van het huidige systeem. Al dertig jaar lang is bekend dat we onze laatste resources nu aan het opmaken zijn. Toch is de uitstoot van CO2 niet verminderd en is het probleem zelfs groter geworden. Zo groot dat we nu spreken van een klimaatcrisis. En ja, deze feiten zijn beangstigend en confronterend. En ja, ik snap heel goed dat de mensen die dit vertellen je een vervelend gevoel geven. Maar het is zonde van onze energie en tijd om als weldenkende mens de wetenschap na dertig jaar nog steeds te blijven negeren.
Zonde van onze tijd
Het is zonde van onze energie en tijd om boos te worden op een klein meisje uit Zweden of om in opiniestukken af te geven op de manier waarop de klimaatactivisten actievoeren. We moeten nú stoppen met het belachelijk maken van kleine meisjes, bezorgde burgers die protesteren en wetenschappers die ons voor massale uitsterfte proberen te behoeden. We moeten nú uitzoomen om de urgentie van het probleem te erkennen en in actie te komen.
Het aandragen van oplossingen, het dwingen van de overheden over de hele wereld om met een acceptabel plan te komen, het veranderen van het huidige systeem vóór 2025 is het enige wat nu nog onze aandacht verdient. Zolang er geen acceptabel plan is kan de massa niet anders dan op disruptieve wijze aan de overheid en grote bedrijven duidelijk te maken dat zij nu moeten ingrijpen. Het is hun taak om ons allemaal te beschermen en daar dienen ze op gewezen te worden. Daarom doet Extinction Rebellion dit alles. Voor jou en mij en ons allemaal. Om die reden is de actie van de rebellen zeker niet egoïstisch of kinderachtig te noemen, zoals Fabian doet, maar getuigt het juist van strategisch en langetermijndenken.
Dus, lieve vrienden, familie, buren en collega’s, lieve Fabian, ja, we zijn allemaal deel van het systeem, we dragen er allemaal aan bij en daar hoeven we ons niet voor te verdedigen. Want om het maar even in het Engels te zeggen: ‘No time for blaming and shaming, we are in a climate crisis.’ Er kan wel degelijk nog iets worden veranderd, maar de tijd dringt. Daarom moet het nu. Omarm de urgentie, sluit je bij hen aan en zet je angst om in een daadkrachtige actie in plaats van in het schrijven van een niet al te oplossingsgericht opiniestuk.
Laten we samen aan de goede kant van de geschiedenis gaan staan.
Meike van den Bongaardt is afgestudeerd in de psychologie aan de UvA.
