Op z'n Duits | Het wordt een jaar van saaie maar gezellige actie
Het is een beetje een reünie, maar dan minder awkward. Het is lekker weer en de sfeer gemoedelijk. Ik ben op de Ware Opening van het Academisch Jaar en het voelt inderdaad als een academische plechtigheid. Formeel en informeel tegelijkertijd.
Voorgaande protesten waaraan ik deelnam hadden steeds de vorm van een mars. Die actievorm heb ik daardoor goed in de vingers, maar aan deze ervaring heb ik maandag niets. De middag is klassiek universitair opgezet, met meerdere speeches achter elkaar en een muzikaal intermezzo. Remco Breuker houdt als spreekstalmeester de tijd bij en informeert ons dat we achter- en even later voorlopen op schema.
Hoewel het Gerecht in Leiden helemaal vol staat en je achteraan door de borden de sprekers niet meer ziet, is het stil. We zijn eensgezind maar niet geagiteerd. Iedereen luistert beleefd naar de speeches, die in alles academisch zijn. Hoorbaar uitgeschreven en dus weloverwogen geformuleerd en genuanceerd, met afzwakkingen als ‘mijn inziens’. Deze wetenschappers zijn duidelijk geen columnisten.
De sprekers dragen hun teksten vanaf het podium statig voor, gefixeerd achter een onzichtbaar katheder. De inhoud van hun toespraken is de afgelopen jaren al zo vaak voorbijgekomen dat ik de zinnen bijna kan afmaken. Geesteswetenschap is belangrijk voor andere disciplines; multidisciplinariteit is cruciaal.
Ik ben dan ook niet voor de speeches gekomen, niemand hier. Het statement bestaat uit het aanwezig zijn. Dat we het ook heel fijn vinden om zo samen te zijn, doet daar geen afbreuk aan. Vooraan zitten hoogleraren in toga, omdat ze weten dat dit mediageniek is. Dit zijn geen radicale outsiders, moet de boodschap zijn, maar de éminences grises van de wetenschap.
Op het podium geniet hoogleraar Giselinde Kuipers van de menigte die haar toejuicht: ‘Ik ben dit als wetenschapper niet gewend, maar ik vind het leuk!’ Dat geeft het gevoel weer van veel collega’s. Waar eerder alleen de activistisch ingestelden kwamen opdraven, zie je nu ook de meer behoudende bestuurders. Ook voor hen is namelijk het twee voor twaalf.
Ik sta achteraan en klets fluisterend met bekenden. We zijn hier onder elkaar: iedereen kent veel mensen en daardoor voelt alsof je iedereen kent, extra verbonden door onze opgespelde rode vierkantjes. Demonstreren is gezellig.
Toch vind ik het jammer dat we niet marcheren en nauwelijks scanderen. Ik mis Ewald Engelen, die op een paal kan klimmen en elk woord urgentie mee kan geven. Maar het gaat hier niet om mijn individueel verlangen naar tumult, het gaat om collectieve actievormen die nou eens effectief moeten zijn en die de minister niet kan negeren.
Giselinde Kuipers belooft ons in haar speech dat een jaar wordt van actie. Ja, denk ik, een jaar van actie. Een beetje saai maar wel gezellig. Nu hopen dat deze tactiek meer vruchten afwerpt. Na afloop drink ik nog een biertje op het Gerecht met oude collega’s. Het bleef nog lang rustig in Leiden.
Linda Duits is een weggelopen wetenschapper, gespecialiseerd in populaire cultuur; in het bijzonder op het gebied van gender en seksualiteit.
