Klinkt logisch, maar aardiger zijn voor jezelf kan angst en depressie bij promovendi verminderen
Ben je een promovendus of jonge onderzoeker? Dan is de kans zes keer groter dat je psychische klachten ontwikkelt door je werk, zoals angst en depressie, dan de gemiddelde Nederlander. Wat helpt? Zelfcompassie, ontdekte Luisa Solms die promoveert in de arbeidspsychologie. ‘Dat klinkt fluffy, maar het helpt echt.’
Luisa, wat is zelfcompassie?
‘Simpel gezegd: dat je jezelf behandelt zoals je een vriend behandelt. Het concept is in het leven geroepen door de Amerikaanse psycholoog Kristin Neff en gebaseerd op mindfulness. Mindfulness is een cognitieve vaardigheid die je leert je zonder oordeel stil te staan bij wat je op dat moment voelt.’
Hoe helpt dat promovendi?
‘Als promovendus word je vaak geconfronteerd met tegenslagen: bijvoorbeeld als een paper wordt afgewezen. Vaak reageren we dan met zelfkritiek. Bijvoorbeeld dat je niet geschikt bent voor de wetenschap. Als je reageert vanuit zelfcompassie, dan steun je jezelf. Dat begint met stilstaan bij welke gevoelens de afwijzing oproept. Vervolgens kun je het zien als iets dat niet alleen jou maar ook anderen overkomt: het is namelijk zo dat iedereen in de wetenschap te maken krijgt met afwijzing. Wanneer we ons slecht voelen isoleren we onszelf, maar de realisatie dat anderen ook met deze dingen zitten kan ervoor zorgen dat we juist wel hulp gaan zoeken. Misschien ga je in gesprek met een collega of leg je de paper voor een paar weken opzij.’
Maakt zelfcompassie niet lui?
‘Dat vooroordeel hoor je vaak. Maar onderzoek toont aan dat mensen die meer zelfcompassie hebben minder bang zijn om vergissingen te maken. Als je van jezelf mag falen, dan ben je een veilige haven van waaruit je mag experimenteren en risico’s mag nemen. Dat klinkt fluffy, maar onderzoek toont aan dat mensen die zelfcompassie hebben juist meer motivatie hebben om zichzelf te verbeteren.’
Waar zijn we zelfcompassie kwijtgeraakt?
‘Dat is een goede vraag. Ik kan me voorstellen dat het met de cultuur te maken heeft: de constante focus om productief te zijn en beter te zijn dan anderen – in de wetenschap maar ook in het bedrijfsleven – maken het lastiger om aardig te zijn tegen jezelf. Ook werken er in de wetenschap vaak kritische mensen, niet alleen naar anderen, maar ook naar zichzelf. Daardoor hebben ze vaak meer moeite met zelfcompassie.’
Hoe zorg je voor meer zelfcompassie?
‘Dat kun je trainen. Op de website van Kristin Neff staan allerlei oefeningen. Wij hebben een training ontwikkeld voor promovendi die bestaat uit een hele korte meditatie waarbij de promovendi kort negatieve gebeurtenissen (geen trauma’s) in gedachten moeten roepen. We vroegen ze bewust te zijn van het moment, de gebeurtenis te zien als iets dat anderen ook overkomt en een ondersteunende innerlijke stem te vinden. Dat kost slechts drie minuten.’
En wat leverde dat op?
‘We zagen een verbetering in het welbevinden van promovendi. Ze voelden een afname van werkdruk en zochten eerder hulp. Ook zagen we dat ze meer positieve emoties hadden na de training.’
Leg je met deze interventie de bal niet te veel bij de promovendi?
‘We moeten inderdaad voorzichtig zijn om alles bij het individu neer te leggen. Je kunt nog zo veel zelfcompassie hebben maar als je in een omgeving werkt waar je continu te maken krijgt met afwijzing, of een supervisor hebt die je het gevoel geeft dat je het niet goed doet is dat heel moeilijk om dat vol te houden. Wat zou helpen is als ook supervisors ervaringen delen over hoe ze zelf omgaan met tegenslag.’
‘Zelfcompassie is niet de enige oplossing: universiteiten moeten ook reflecteren op de druk die zij academici opleggen, zoals om in een bepaald vakblad te publiceren. Naast publicaties en beurzen moet er ook erkenning zijn voor de moeite die een promovendus doet ongeacht het resultaat. Uiteindelijk wil ieder werknemer gezien worden en door alleen bepaalde uitkomsten te erkennen, doe je velen tekort. Soms kan het ook genoeg zijn om eens op iemands deur te kloppen en een praatje te maken of een compliment te geven.’
Luisa Solms promoveert op woensdag 24 september om 13.00 uur op haar proefschrift From Work Pressure to Work Pleasure: Understanding and Improving Well-Being in Academia. De verdediging vindt plaats in de Agnietenkapel.
