KNO-arts Amsterdam UMC: ‘Klimaatverandering leidt tot vroeger hooikoortsseizoen’
Het hooikoortsseizoen is vroeg van start gegaan. Door de vroege bloei van berkenbomen en andere lenteplanten hebben veel mensen eerder in het jaar last van hooikoorts. Is dit een gevolg van klimaatverandering? En wat kan je er tegen doen? ‘Het is vaak een kwestie van een neusspray of een tabletje.’
Door het wisselvallige weer met hier en daar wat mooie lenteachtige dagen staan veel planten al in bloei. Dat geldt ook voor de berkenboom, voor veel hooikoortspatiënten een van de grote boosdoeners.
Ongeveer een op de vijf Nederlanders heeft last van hooikoorts. Pollen van bomen, grassen en kruiden zorgen bij hooikoorts voor een allergische reactie wat zich uit in niesbuien, geïrriteerde ogen en een verstopte neus. Daarnaast kost het de Nederlandse samenleving bijna 20 miljard door de verminderde arbeidsproductiviteit.
Klimaatverandering
De vroege bloei van berkenbomen en andere planten roept de vraag op of dit verband houdt met de opwarming van de aarde en of we rekening moeten gaan houden met een structureel eerder hooikoortsseizoen. UvA-bioloog Gerard Oostermeijer denkt van wel. ‘De winters worden veel milder, daardoor is het vroeger in het jaar warm en staat alles eerder in bloei. Klimaatverandering speelt dus zeker een rol in een vroeger pollenseizoen.’
Sietze Reitsma, KNO-arts (keel-neus-oorarts) aan het Amsterdam UMC, ziet dat ook. ‘Door het steeds zachter wordende klimaat zien we dat de traditionele pollenkalenders, schema’s waarop het bloeiseizoen van planten gemakkelijk is in te zien, op losse schroeven komen te staan. Volgens die standaardschema’s bloeiden naast de berk ook de els en de hazelaar veel te vroeg dit jaar met als gevolg dat hooikoortspatiënten eerder in het jaar last krijgen.’
Doordat de bloeiperiodes door het veranderende klimaat minder voorspelbaar zijn, wordt het ook steeds lastiger te zeggen voor welke pollen hooikoortspatiënten precies allergisch zijn. ‘We zijn gewend dat er een heel duidelijk bloeiseizoen is voor bepaalde soorten planten,’ zegt Reitsma. ‘Maar doordat sommige soorten op relatief rare tijden beginnen te bloeien krijgen we te maken met verspringende pollenblootstellingen, waardoor het duiden van de allergie aan de hand van bestaande pollenkalenders ook minder eenduidig wordt. Nu zul je dus echt naar de huisarts moeten om zeker te weten voor welke pollen je precies allergisch bent.’
Wat kun je doen?
Het medicijnkastje kan dus wat vroeger aangevuld worden. Naast de welbekende antihistaminica zijn er ook ontstekingsremmende neussprays om van de hooikoortssymptomen af te komen. Maar wat kun je nog meer doen? ‘De eerste stap is eigenlijk altijd het zoveel mogelijk vermijden van het allergeen, de pollen. Doe je ramen dicht, zet een zonnebril als je naar buiten gaat en zet niet je was buiten te drogen,’ adviseert Reitsma.
‘Naast symptoombestrijding kun je ook van de hooikoorts af komen door immuuntherapie,’ zegt Reitsma. ‘Met immuuntherapie kunnen we het lichaam als het ware herprogrammeren. Om nog onbekende redenen heeft het namelijk aangeleerd bepaalde pollen als schadelijk te beschouwen. Door het lichaam regelmatig bloot te stellen aan een klein beetje van die pollen zien we dat het immuunsysteem de pollen begint te accepteren en blijft de allergische reactie uit.’
Daarnaast is het belangrijk dat mensen met hooikoortsklachten op tijd naar de huisarts gaan, vind Reitsma. ‘Naast de klachten van een snotneus, geïrriteerde ogen en een snotneus, is het ook nog eens erg vermoeiend. In Nederland is de common sense dat op een of andere manier een snotneus part of life is, daar praat je niet over en dus gaat je niet naar de dokter. Maar je moet niet denken dat je je aanstelt. Het is gewoon een ziekte waar je last van hebt, en waar je wat aan kunt doen. Dus ga eens naar de huisarts, laat het een keer testen en als je hooikoorts hebt, laat het behandelen. Het is vaak een kwestie van een neusspray of een tabletje.’
