Dermatoloog op afstand kan zorg ontlasten, ziet UvA-promovendus
Sneller uitsluitsel over een verdacht plekje op je huid? Het zou moeten kunnen. Huisartsen hebben namelijk de mogelijkheid om binnen 48 uur digitaal advies te krijgen van een dermatoloog. Toch maakt niet iedere arts er gebruik van, ziet promovendus Esmée Tensen.
Veertien procent van de klachten in de huisartsenpraktijk zijn gerelateerd aan de huid. Ondanks dat huisartsen de meeste klachten in de praktijk zelf kunnen behandelen worden er veel mensen onnodig doorverwezen naar het ziekenhuis, met lange wachtrijen bij de dermatoloog tot gevolg. Teledermatologie, waarbij de huisarts een dermatoloog op afstand vraagt om advies, lijkt een oplossing te bieden. Vijf vragen aan UvA-promovendus Esmée Tensen.
Hoe komt het dat huisartsen onnodig mensen doorverwijzen naar de dermatoloog?
‘Als huisartsen twijfelen aan huidklachten waarmee patiënten de praktijk binnenlopen dan nemen zij logischerwijs het zekere voor het onzekere en sturen de patiënten door naar de dermatoloog in het ziekenhuis. Het gevolg daarvan is dat er lange wachtrijen ontstaan, zo’n drie tot vijf weken. Voor mensen die acuut specialistische zorg nodig hebben, bijvoorbeeld in het geval van een kwaadaardige moedervlek of een voorstadium van huidkanker, is dit te lang.’
‘Voor mijn onderzoek heb ik een vragenlijst gestuurd naar huisartsen die de dermatoloog wel eens raadplegen via het digitale ziekenhuis Ksyos. In deze vragenlijst geven huisartsen aan weinig dermatologische training te hebben gehad tijdens hun opleiding. Daarnaast worden huisartsen voor ontzettend veel medische aandoeningen opgeleid en continu bijgeschoold. Het is dan ook niet gek dat ze niet altijd van alle huidaandoeningen wat afweten. We moeten daarom nadenken over hoe we ze hierbij het best kunnen ondersteunen.’
Welke rol speelt teledermatologie daar precies in?
‘Teledermatologie werkt vrij simpel. De huisarts maakt met een fotocamera of smartphone en eventueel een dermatoscoop (een soort vergrootglas) foto’s van de huidaandoening van een patiënt. Vervolgens stuurt de arts deze via een online beveiligd systeem door naar de dermatoloog en krijgt hij binnen 48 uur advies van een dermatoloog op afstand. Op die manier kunnen we onnodige fysieke doorverwijzingen voorkomen van mensen met bijvoorbeeld goedaardige moedervlekken en krijgen mensen met kwaadaardig ogende plekjes sneller de specialistisch zorg die ze nodig hebben.’
Het gebruik van teledermatologie stabiliseerde voor de coronapandemie. Als het zo goed werkt, waarom zien we dan geen toename in het gebruik?
‘Mogelijk is er een leereffect waarbij een groep huisartsen door de adviezen van de dermatoloog zelf betere diagnoses weten te maken, waardoor ze het uiteindelijk minder zijn gaan gebruiken.’
‘Daarnaast blijkt uit mijn onderzoek dat huisartsen drie uitdagingen ervaren. Ze missen soms de nodige digitale fotografievaardigheden, zoals het scherp in beeld brengen van de huidaandoening en het creëren van de juiste belichting. Daarnaast hebben ze niet altijd up-to-date fotografieapparatuur, zoals een passende dermatoscoop. Bovendien liggen er nog kansen in het vergroten van het gebruiksgemak van het digitale dermatologieplatform, dat sinds 2006 landelijk wordt gebruikt voor teledermatologie. Bijvoorbeeld niet alle informatie uit systemen in de huisartsenpraktijk wordt automatisch meegenomen in het teledermatologieplatform.’
De huisarts lijkt er het minste baadt bij te hebben; die moet leren omgaan met nieuwe systemen en er komt ongetwijfeld een hoop werk bij kijken. Verplaats je op deze manier niet juist de druk van de dermatoloog naar de huisarts?
‘Het maken van foto’s en het invullen van het consult op het dermatologieplatform kost inderdaad tijd. In de resultaten van mijn proefschrift zien we dat het invullen en versturen van een teledermatologie consult ongeveer vijf minuten duurt. Theoretisch gezien zou dit uitvoerbaar moeten zijn binnen de tijd die de huisarts heeft voor patiënten. De uitdaging ligt voornamelijk in het zorgen dat alle systemen goed met elkaar communiceren en dat gegevens nauwkeurig worden overgedragen zodat huisartsen daar geen tijd aan hoeven te besteden.’
‘Ook al lijkt het alsof je de druk verschuift naar de huisarts, levert teledermatologie een enorme verlichting van de zorg en kostenbesparing op. Verder leidt teledermatologie tot een verbetering van de kwaliteit van zorg. 18 procent van de consulten waarbij de huisarts oorspronkelijk niet van plan was om de patiënt door te verwijzen, besloot de huisarts, na een digitaal consult met de dermatoloog, om de patiënt toch door te verwijzen. Daarnaast heeft het een enorme meerwaarde voor de patiënt, die krijgt een snellere diagnose en een betere behandeling. Bovendien houdt de huisarts meer regie over zijn patiënten en leert hij van het antwoord van de dermatoloog.’
Kan artificial intelligence (AI) helpen in de risicobeoordeling van huidklachten en zo de zorg ontlasten?
‘Zeker. Uit mijn onderzoek bleek dat de kwaliteit van foto’s in het dermatologieplatform van huisartsen soms matig is. Tijdens de coronapandemie bleken ook patiënten moeite te hebben met het maken van goede foto’s wanneer zij deze zelf moesten aanleveren. Hier komt de potentie van AI om de hoek kijken. AI kan helpen bij het verbeteren van de foto’s die zowel huisartsen als patiënten maken, bijvoorbeeld door de gebruiker te wijzen op de kwaliteit van de genomen foto’s en instructies te geven. Daarnaast zou een AI-chatbot huisartsen kunnen ondersteunen door hen te helpen met het formuleren van de juiste vervolgvragen tijdens het spreekuur, dat leidt tot nauwkeurigere diagnose en een efficiëntere doorverwijzing naar het ziekenhuis.’
Esmée Tensen promoveert op vrijdag 9 februari om 11.00 uur op haar proefschrift: ‘Digital dermatology in general practice. Past, present and future’. De verdediging vindt plaats in de Aula (Oude Lutherse Kerk) en is vrij toegankelijk.
