Willemijn van Dolen | Nee, vroeger was in Amsterdam niet alles leuker, aardiger en beter
Vroeger was Amsterdam rustiger, aardiger en beter. Ten minste, dat lijkt zo, schrijft Willemijn van Dolen. ‘Als je sommigen moet geloven, was de hoofdstad ooit een paradijs waar buren elkaar kenden, iedereen zich respectvol door het verkeer bewoog en je fiets niet werd gestolen.’
Ik hou van Amsterdam. Al lijkt er geen dag voorbij te gaan zonder dat iemand moppert over deze heerlijke stad. ‘De stad is te druk en niemand geeft meer om een ander.’ ‘Vroeger was het hier allemaal beter.’ Als je sommigen moet geloven, was de hoofdstad ooit een paradijs waar buren elkaar kenden, iedereen zich respectvol door het verkeer bewoog en je fiets niet werd gestolen.
Dit gemor is doodnormaal. Mensen denken altijd dat vroeger alles beter was. Maar vroeger werd er net zo hard gemopperd. Over troep in de grachten, herrie op straat en arrogante Amsterdammers.
In een recente studie in Nature (2023) tonen onderzoekers aan dat het gevoel van moreel verval een illusie is. We herinneren ons selectief de positieve aspecten van het verleden, terwijl we de negatieve vergeten. Onze herinneringen dragen een roze bril. We onthouden de vrolijke volksfeesten, de gezellige buurten, de eerlijke vinder. De ellende, de ruzies, die vergeten we.
Tegelijkertijd lezen we dagelijks negatief nieuws. Nieuws gaat zelden over de Amsterdammer die zijn buurvrouw helpt. Slecht nieuws verkoopt nu eenmaal beter. Dit creëert de indruk dat alles bergafwaarts gaat. Maar als je goed kijkt, zie je dat mensen nog steeds aardig zijn, elkaar helpen en dat ze proberen het beste te maken van hun stad.
Amsterdam is niet slechter geworden, alleen anders. De stad evolueert, zoals ze al 750 jaar doet.
Dus de volgende keer dat je iemand hoort zeggen: ‘Amsterdam was vroeger zoveel vriendelijker,’ bedenk dan dat dit meer zegt over hoe ons geheugen werkt dan over de werkelijke staat van de stad. Het is geen teken van verval, maar van een universeel menselijk verlangen naar een geïdealiseerd verleden.
Mopperen over Amsterdam? Het is van alle tijden. En eigenlijk best geruststellend. Het bewijst dat sommige dingen nooit veranderen.
