Lukas van de Coevering | Kies één vak en blijf daar alsjeblieft bij
Voor veel studenten was het kiezen van de juiste opleiding in Nederland als darten met je ogen dicht, zegt Lukas van de Coevering in zijn afscheidscolumn. ‘Je weet niet wat je tijdens de lessen precies leert en als je een verkeerde keuze maakt, kun je alleen maar afwachten en nog een pijl in het duister gooien.’
Het idee om halverwege een universitaire opleiding in Nederland van richting te veranderen is structureel onmogelijk. Je moet gewoon weer helemaal opnieuw beginnen. Als je eenmaal je studierichting hebt gekozen, op de rijpe leeftijd van 17 of 18 jaar, is dat definitief: je zit drie jaar vast. Gefeliciteerd met het kiezen van je intellectuele soulmate voordat je zelfs maar het ouderlijk huis hebt verlaten.
Rigiditeit
Als iemand die uit een flexibelere academische cultuur komt, voelt deze rigiditeit vreemd aan. In de VS is het bijvoorbeeld normaal (het wordt zelfs van je verwacht) om van studierichting te veranderen. Zelfs twee keer. Je kunt psychologie combineren met informatica, of journalistiek met milieukunde. Je kunt een jaar de tijd nemen om uit te zoeken wat je wilt. Hier ben je in een oogwenk twee maanden bezig met een econometrieprogramma dat je hebt gekozen omdat je wiskunde leuk vond op de middelbare school en je vader zei dat het een goede keuze was.
Het is niet dat het Nederlandse systeem geen voordelen heeft. Het is efficiënt (maar we zouden misschien minder ‘eeuwige studenten’ hebben als ze hun interesses academisch konden verkennen), het is betaalbaar en het bespaart tijd. Maar het veronderstelt een mate van zelfkennis die de meesten van ons gewoonweg niet hebben als we aan de universiteit beginnen. Op de middelbare school leer je hoe je examens moet halen, niet hoe je een vakgebied moet begrijpen en zeker niet of je je daar in de nabije toekomst aan wilt committeren.
Het grotere probleem is dat de echte wereld niet in isolatie functioneert. De meeste banen, vooral die welke tien jaar geleden nog niet bestonden, vereisen geen expertise in één enkel vakgebied. Ze vereisen een mix: communicatie en codering, data en ethiek, kunst en AI. We hebben meer mensen nodig die over disciplines heen kunnen denken, niet minder.
Liberal Arts College
Maar hoe kunnen we die breedte ontwikkelen als onze systemen ons niet laten verkennen? Het gaat er niet om dat elke universiteit een liberal arts college wordt. Het gaat erom ruimte te creëren om te heroverwegen, bij te sturen en te combineren. Om te erkennen dat studenten mensen in ontwikkeling zijn, geen vooraf geïnstalleerde pakketten.
Een studie kiezen moet niet voelen als het tekenen van een driejarig telefooncontract dat je niet kunt opzeggen. De universiteit moet een plek zijn waar je je interesses kunt ontwikkelen, niet een plek waar je hoopt dat je de juiste keuze hebt gemaakt.
Dit is de laatste column van Lukas van de Coevering.
