Democratie buitenspel gezet: de UvA-begroting en slecht bestuur
De UvA-democratie werkt niet zoals zij zou moeten werken als het gaat om de jaarlijkse begroting, stelt UvA-student Noah Pellikaan, voorzitter van de centrale studentenraad. ‘De gezamenlijke vergadering van de centrale medezeggenschap heeft nooit instemming of advies gegeven over de UvA-begroting, maar dat maakt het college van bestuur niet uit.’
De gezamenlijke vergadering (gv) van de twee centrale medezeggenschapsorganen van de UvA bracht enkele maanden geleden een advies uit aan het UvA-bestuur over de universitaire begroting 2024. De gv heeft instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting en op het eerdere concept daarvan, de zogenoemde Kaderbrief. Zonder instemming van de gv kan de UvA niet beginnen met de geplande uitgaven in het nieuwe begrotingsjaar. In ons eerste advies hebben we vier specifieke breekpunten genoemd voor instemming met de begroting voor dit jaar. Eerder liet de gv aan het UvA-bestuur weten niet te gaan instemmen met de voorgestelde begroting van bijna 1 miljard euro per jaar als niet zou worden voldaan aan een aantal breekpunten.
Breekpunten
Het is gebruikelijk dat de gv breekpunten vaststelt en meestal worden deze door middel van onderhandelingen met het UvA-bestuur op de een of andere manier opgelost. Dit jaar was het anders: slechts één breekpunt, namelijk die over de noodzaak van extra studieadviseurs (die meestal overwerkt zijn en een onduidelijke taakomschrijving hebben), werd weggehaald. Op de andere drie punten hebben we geen inhoudelijke reactie van het UvA-bestuur ontvangen. De drie overeindstaande breekpunten zijn de volgende:
1. Er moet geld komen voor studentbetrokkenheid, in het bijzonder voor vier specifieke studentenbelangenorganisaties. Ten eerste 100.000 euro extra subsidie voor de Asva Studentenvakbond die door de UvA al bijna drie decennia wordt onder-gefinancierd. Daarnaast: 15.000 euro per jaar voor de herfinanciering van het door studenten geleide initiatief All Ears Mental Health hotline, waarvoor de financiering afgelopen december door het bestuur van de Faculteit Maatschappij en Gedrag werd stopgezet. Ook zou er 10.000 euro extra moeten komen voor alle facultaire studentenraden om voldoende bereik en werking te garanderen. Ook Crea zou een extra bedrag moeten krijgen: 800.000 euro. Het cultureel centrum van de UvA heeft al jaren geen subsidieverhoging gekregen, ondanks het feit dat de UvA elk jaar hogere huurprijzen vraagt voor het gebruik van het gebouw op de Roeterseilandcampus (REC).
2. Een verhoging van vijftig procent op de profileringsfondscompensatie. Dit is gedeeltelijk doorgevoerd, maar de democratische vertegenwoordigers die een vergoeding krijgen uit het profileringsfonds leven met hun huidige vergoeding nog steeds onder de armoedegrens. Het gaat hier om een vergoeding, bedoeld voor de bestuursleden van studenten- en studieverenigingen, die niet is verhoogd. Ondertussen blijkt uit een rapport van de Amsterdamse Kamer van Verenigingen (AKvV) dat veel bestuursleden van verenigingen meer uitgeven aan hun bestuursactiviteiten dan ze aan compensatie ontvangen.
3. Gratis menstruatieproducten op alle UvA-campussen. De gv stelde voor gratis menstruatieproducten te verstrekken aan alle leden van de UvA-gemeenschap, gefinancierd door de UvA. Niet voor een gereduceerde prijs in enkele automaten, zoals nu het geval is, maar gratis en UvA-breed beschikbaar. We weten allemaal dat gratis menstruatieproducten uiteindelijk de norm zullen worden, de vraag is alleen of de UvA hierbij voorop wil lopen en a priori besluit dat haar menstruerende gemeenschap gratis hygiëneproducten verdient, óf er pas over tien jaar aan mee gaat doen omdat dit dan de trend zal zijn.
Kaderbrief
Wat ging er mis? Het College van Bestuur stuurde ons een brief als antwoord waarin in niet mis te verstane bewoordingen stond dat ze ervan uitgingen dat we de facto hebben ingestemd met de begroting voor 2024 vanwege onze voorafgaande instemming met de Kaderbrief. Deze ‘brief’ is een apart document die we ongeveer zes maanden eerder hadden ontvangen en waarin een eerste blik wordt geworpen op de begroting voor het jaar erop. Voor zover de ‘hoofdlijnen’ van de Kaderbrief dezelfde zijn als die in het begrotingsdocument, kan volgens het College van Bestuur ons instemmingsrecht als impliciet worden gezien en wordt die bevoegdheid aan de gv ontnomen.
Gevaarlijk precedent
Om te beginnen is het goed om op te merken dat over de prioriteiten van de Kaderbrief zijn onderhandeld door de gv van het vorige academisch jaar en niet door de huidige gv. De vorige gv had een aanzienlijk andere samenstelling en andere prioriteiten. Het ongekende argument van de vorige gv om voorbij te gaan aan wat vaak wordt gezien als het meest invloedrijke instemmingsrecht (de begroting), heeft een buitengewoon gevaarlijk precedent geschapen. Op deze manier worden democratische organen aan de UvA volledig buitenspel te gezet. En dat te doen via juridisch aanvechtbare bureaucratische achterdeurtjes.
Als gv hebben we natuurlijk wel een verankerd recht op juridisch advies en actie in dit soort gevallen. Maar als de begroting medio maart 2024 niet werd goedgekeurd, zouden de salarissen van het UvA-personeel per 1 april niet meer worden uitbetaald, zo werd ons medegedeeld. De klok tikte door en het proces om een juridisch geschil aan te gaan via de landelijke Geschillencommissie duurt lang - veel langer dan de tijd die we hadden.
Dus wat gebeurde er? De gv heeft nooit een instemming of advies gegeven over de hele begroting. Maar dat maakte het UvA-bestuur niet uit. We konden hun begroting niet aanvechten, anders zouden onze docenten, promovendi, ICTS- en facilitair personeel, cateraars en schoonmakers, onderzoekers en Folia-journalisten financieel de dupe worden van een slepend juridisch geschil.
Uiteindelijk stond het hoogste democratische orgaan van een instelling met 43.000 studenten en negenhonderdzeventig miljoen euro stil. Salarissen zijn uitbetaald, het College van Bestuur kan haar bazen in de Raad van Toezicht (RvT) laten weten dat de begroting is goedgekeurd en is er geen redenen tot zorg. Maar Crea en Asva blijven lijden, bestuursleden van verenigingen lopen geld mis en er wordt geen actie ondernomen om gratis menstruatieproducten te verstrekken. De Goliath stond rechtop, maar waar was David?
Noah Pellikaan is UvA-student literatuur- en cultuuranalyse en zowel voorzitter van de Centrale studentenraad als van de gemeenschappelijke vergadering van studenten en medewerkers (gv). Ook is hij lid van de Algemene Instellingsgebonden Ethische Commissie (AIEC) van de UvA.
