Een derde minder eerstejaars bij AI en informatica – hoe kan dit?
Vorige week werd bekend dat de studentenpopulatie aan de UvA voor het eerst in tien jaar afneemt. Vooral aan de bètafaculteit studeren er dit jaar minder eerstejaars. Informatica en kunstmatige intelligentie krijgen de zwaarste klappen te verwerken met een derde minder studenten.
De populariteit van bètastudies laat dit jaar een dip zien, blijkt uit de voorlopige instroomcijfers die de universiteiten in Nederland afgelopen week bekend maakte. Gemiddeld startte 10 procent minder eerstejaars een bètastudie in Nederland. Landelijk zijn vooral de natuurwetenschappelijke studies zoals biologie en scheikunde minder in trek. En onder Nederlandse studenten daalt de instroom bij techniekstudies, al wordt die gecompenseerd met de instroom van buitenlandse studenten.
Landelijk gezien daalt de instroom van eerstejaarsstudenten in Nederland met 3,5 procent. Het aantal internationale studenten aan universiteiten daalt voor het derde jaar op rij, dit jaar daalt ook het aantal Nederlandse studenten. Ruben Puylaert, woordvoerder van de koepelorganisatie Universiteiten van Nederland noemt de krimp van de universiteiten ‘verontrustend’.
In totaal staan er 332 duizend studenten ingeschreven aan de Nederlandse universiteiten. De komende 10 jaar zal dat aantal met bijna 10 procent verder dalen tot 304 duizend studenten in 2035, blijkt uit prognoses van het ministerie van OCW. Het wetenschappelijk onderwijs is daarmee de snelst krimpende onderwijssector.
Ronduit zorgelijk
Aan de UvA is de instroom van studenten op de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) met 13,7 procent nog lager dan het landelijk gemiddelde. Die afname is namelijk te verklaren is door de demografische ontwikkelingen in Nederland waardoor er minder vwo-studenten komen. Daar hield de faculteit al rekening mee in haar begroting. Maar de terugloop blijkt nu groter dan eerder gedacht.
‘Wij vinden de terugloop van bachelor studenten in onze bèta en technische opleidingen ronduit zorgelijk,’ reageert de woordvoerder van FNWI namens decaan Susan te Pas. ‘Zeker gezien de grote maatschappelijke vraagstukken waar wij in ons land voor staan en waar technisch opgeleide mensen voor nodig zijn. We constateren dat de afname een landelijke trend is. Maar omdat we nog geen goed beeld hebben van de oorzaken gaan we hier verder naar kijken.’
Interesse in informatica daalt
Vooral bij de bachelors informatica en kunstmatige intelligentie is met zo’n 30 procent de daling fors. Zhiming Zhao, opleidingsdirecteur van de bachelor informatica spreekt van een ‘kritieke situatie’ bij de bachelors op Science Park. De afname bij informatica komt onverwacht, omdat het studentenaantal de afgelopen jaren juist relatief stabiel was. Ook schreven zich in het academisch jaar 2025/2026 bijna evenveel studenten in als het jaar ervoor, maar was het aantal annuleringen groter.
Naast de demografische afname van vwo-leerlingen en de hoge kosten in Amsterdam, noemt Zhao ook een afname in interesse voor informatica onder studenten als mogelijke verklaring. Ook zou een negatief beeld van de arbeidsmarkt van informatica mee kunnen spelen, door de opmars van AI. Kunstmatige intelligentie zou namelijk steeds meer werk over gaan nemen, zoals coderen. Ook op hogescholen meldden zich aanzienlijk minder studenten voor een ICT-opleiding. Zorgen over baankansen door de opmars van AI zou daar een rol in spelen, schrijf nieuwszender RTL.
Kunstmatige intelligentie
Ook bij kunstmatige intelligentie is de terugval in studenten opmerkelijk. Dit jaar loopt de instroom voor het eerst fors terug. Vorig jaar startte 150 eerstejaars met de studie aan de UvA, dit jaar zijn er ruim 100 eerstejaars. De studie groeide de afgelopen tien jaar juist in populariteit aan de UvA. Er kwam zelfs een eigen gebouw voor, Lab42. AI zou niet meer weg te denken zijn aan de UvA.
Volgens Efstratios Gavves, opleidingsdirecteur van de bachelor kunstmatige intelligentie, is de populariteit niet per definitie afgenomen omdat het landelijke aanbod van AI en datawetenschap opleidingen in Nederland de afgelopen jaren ook juist toenam. Gavves: ‘Studenten hebben nu meer opties om uit te kiezen en verdelen zich over de opleidingen. In Groningen neemt het aantal studenten juist toe.’
De opleiding aan de UvA moet nu dus concurreren met andere opleidingen in Nederland. ‘Concurrentie is een groot woord, maar de UvA wil de hoogste kwaliteit in studies bieden dus we onderzoeken wat de redenen zijn.’
Momenteel loopt er een marktonderzoek bij de bachelor AI om inzicht te verkrijgen in hoe de samenleving zich de komende jaren gaat ontwikkelen. Ook krijgt het curriculum een verbeteringsslag. Er is een voorstel ingediend voor een robotica lab voor studenten en er zijn nieuwe vakken die beter aansluiten op de vaardigheden die bedrijven vragen.
Toch is de situatie bij AI niet problematisch, zegt Gavves. ‘De studenten die zich inschrijven bij AI blijven. En het is nog steeds een grote groep, dus we maken ons nog geen zorgen. Door de daling waren er dit jaar natuurlijk logistieke problemen met rooster en lokalen maar het is eerder een emotioneel probleem dan iets anders. Wat we kunnen doen, is ons programma verbetern om onderwijs van de hoogste kwaliteit en van wereldklasse te bieden, en hopen dat er veel studenten komen. Het komende jaar zullen we zien of dit een uitschieter is of dat de daling in studenten doorzet.’
