Steeds meer studenten melden zich voor adoptie bij ongewenste zwangerschap
Studenten die hun zwangerschap onder dikke truien verbergen en in hun eentje bevallen, het komt nog altijd voor in Nederland. Stichting Beschermde Wieg, die vrouwen helpt in alle fases van een ongewenste zwangerschap, ziet de groep studenten de afgelopen jaren groeien. ‘Bovenal willen deze vrouwen inmenging van ouders voorkomen.’
Het klinkt als een verhaal uit andere tijden. Toch beviel er vorig jaar nog een studente alleen in haar studentenhuis. Daarna ging ze gelijk de straat op, om de baby gewikkeld in een dekentje, af te geven ter adoptie.
Kitty Nusteling, operationeel directeur bij stichting Beschermde Wieg ziet de afgelopen jaren dit soort studenten steeds vaker. ‘Soms maken ze de week erop weer een tentamen.’ Jaarlijks melden zich zo’n 1500 vrouwen bij stichting Beschermde Wieg voor hulp in alle fasen van de zwangerschap. Het kan gaan om een luisterend oor, advies, om opvang of medische ondersteuning of om baby’s af te staan ter adoptie. Dit jaar faciliteerde de stichting al zeven geboortes van vrouwen die hun kind af wilde staan ter adoptie waarvan drie nog studeerden. Twee van die geboortes waren in Amsterdam.
Of dat ook betekent dat het aantal studenten in Nederland die een zwangerschap verbergt toeneemt, is lastig te zeggen. Wel ziet Nusteling vaker vrouwen die alleen natuurlijke anticonceptie gebruikten, methodes om niet zwanger te worden zonder hormonale middelen, die minder betrouwbaar zijn. Nusteling. ‘Daarnaast is er altijd een number X, de vrouwen die zich niet bij ons melden. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen die willen dat hun kind nooit gevonden worden slagen in hun opzet.’
Geen bemoeienis van ouders
De reden waarom vrouwen contact opnemen met stichting Beschermde Wieg is bijna altijd universeel. Nusteling. ‘Het gaat vaak om vrouwen of stellen die geen bemoeienis van ouders of anderen in hun omgeving willen, zorg heel lang vermijden, hun zwangerschap verbergen en pas aan het eind van de zwangerschap gaan nadenken over de bevalling.’
Dat geldt ook voor studenten, die een zwangerschap soms verdringen. ‘Studenten hebben het vaak druk, hebben weinig aandacht voor hun lichaam en komen er soms pas laat achter dat ze zwanger zijn. Soms zijn de 22 weken voor abortus dan al gepasseerd. Ook zijn er vrouwen die geen abortus willen, vanuit hun religie, opvoeding of eigen overtuiging. Die vrouwen dragen grote truien, bevallen in het ziekenhuis – of alleen – en gaan de week erna tentamens maken.’
Dat klinkt als een verhaal uit de jaren 60 en 70, toen er een groot taboe rustte op ongehuwd zwanger raken en duizenden meisjes en vrouwen hun zwangerschap in het geheim uitdroegen en hun kind gedwongen afstonden ter adoptie. Het oordeel van ‘onzedigheid’ speelt nu niet meer, zegt Nusteling. ‘Toch zijn studenten nog altijd bang om ouders teleur te stellen en speelt schaamte een rol. Ik hoor vaak: m’n ouders zullen dit ongelofelijk dom vinden.’
Voor studenten die vanuit St-Maarten en Curaçao naar Nederland zijn gekomen voor hun studie zijn de verwachtingen van ouders soms torenhoog. ‘De studenten zijn de hoop van de familie. De gedachte is dan toch dat er met een baby nog weinig van de studie terecht zal komen.’
Je kind te vondeling leggen was nog niet zo lang geleden strafbaar in Nederland. Wie gesnapt werd kon rekenen op vier jaar gevangenisstraf. Toch werden er zo’n vier tot zes vondelingen per jaar gevonden in Nederland, in boodschappentassen of vuilnisbakken.
In 2014 opende stichting Beschermde Wieg de eerste Beschermde Wiegkamer in Papendrecht om dat te voorkomen. Sinds 2019 worden vondelingenkamers in Nederland gedoogd en zijn er veertien kamers in ziekenhuizen, waaronder een in het Amsterdam UMC.
Bovenal willen deze studenten inmenging van ouders voorkomen. ‘Ouders komen snel met voorstellen om het kind toch in de familie te houden. Veel studenten zien die bemoeienis – hoe goedbedoeld ook – aankomen en besluiten, soms met een partner, om het helemaal zelf te regelen.’
Stichting Beschermde Wieg helpt ook vrouwen en koppels om toch over de zwangerschap aan ouders te vertellen. ‘Soms gaan we met vrouwen mee naar de ouders. En het valt altijd mee. De meeste ouders reageren met: heb je dit nu al die tijd alleen moeten dragen? Het grootste oordeel is uiteindelijk wat mensen over zichzelf hebben.’
Vondelingenkamer in Amsterdam UMC
Op 29 januari 2024 opende stichting Beschermde Wieg ook een vondelingenkamer in het Amsterdam UMC. Daar kunnen vrouwen hun kind volledig anoniem achterlaten. De vondelingenkamer is te vinden naast de eerste hulp bij Amsterdam UMC-locatie AMC, waardoor de deur er altijd openstaat. Er is een wiegje in de kamer met daarin twee puzzelstukjes die in elkaar passen. Één kan de moeder meenemen, zodat ze later haar kind weer kan terugvinden als ze zich meldt bij stichting Beschermde Wieg. Ook is er een knop in de kamer waar de vrouw op kan drukken als ze toch hulp wil.
Sinds de opening van de vondelingenkamer zijn er nog geen baby’s anoniem gebracht. Nusteling: ‘We zien dat de meeste vrouwen toch eerst bellen, soms alleen om te vragen of de kamer open is. Wij stellen dan voor om langs te komen op de kamer. Dan kunnen we een gesprek aangaan en de situatie van de moeder bespreken. Ook kunnen vrouwen zich laten beoordelen door een arts of alles goed gaat, desgewenst anoniem.’
Toch is er sinds 2014 slechts drie keer anoniem gebruik gemaakt van een vondelingenkamer in Nederland. ‘Wat niet wil zeggen dat het geen succes is,’ zegt Nusteling. ‘17 vrouwen hebben het afgelopen jaar in Nederland hun baby afgegeven ter adoptie. Wij zouden willen dat elk ziekenhuis een kamer heeft, zodat vrouwen altijd de optie hebben om hun kind anoniem en veilig achter te laten. En tegelijktijdig willen we ook dat de kamers leeg blijven.’
Anoniem achterlaten van een baby is namelijk in strijd met het kinderrechtenverdrag, dat bepaalt dat ieder kind recht heeft om te weten van wie het afstamt. Nusteling: ‘Daarom hebben we gekozen voor een kamer, en geen luik zoals in Duitsland gebruikelijk is. Dan kan een moeder gemakkelijker haar kind in het luik leggen en weggaan. Een kamer nodigt meer uit tot gesprek.’
