Voorgestelde nieuwe huisregels UvA bevatten vooral nieuwe demonstratieregels
Een identificatieplicht en een verbod op overnachtingen; deze week publiceerde de UvA een voorstel tot nieuwe huis- en gedragsregels. De grootste aanpassing betreft duidelijkere regels rondom demonstreren. De Centrale Ondernemingsraad en Centrale Studentenraad moeten de nieuwe regels nog goedkeuren.
Naar aanleiding van de pro-Palestijnse demonstraties begin mei 2024 is de UvA deze week met nieuwe huisregels gekomen. In praktijk zijn de algemene huisregels geherformuleerd en zijn vooral de regels over demonstreren gewijzigd of aangevuld. De regelgeving vereist wel nog instemming van zowel de Centrale Ondernemingsraad (COR) als de Centrale Studentenraad (CSR).
Studenten en medewerkers hadden tijdens pro-Palestijnse demonstraties het afgelopen jaar kritiek op de ‘vage huisregels’. De universiteit zegde naar aanleiding van de bezettingen in mei toe om zowel de huisregels als het ethisch kader van samenwerking met derden voor het eind van 2024 onder de loep te hebben genomen.
Demonstraties toegestaan
Met de nieuwe huisregelgeving stelt de UvA onder andere ‘het recht op demonstreren helder te verankeren.’ Over demonstraties werd in de oude huisregels vrijwel uitsluitend gesteld: ‘Niet toegestaan zijn uitingen van culturele, politieke en/of religieuze aard.’
Demonstraties, en daarmee uitingen van politieke aard, worden door de UvA niet meer exclusief verboden. Het nieuwe concept stelt dat een demonstratie of protestactie bovenal ‘vreedzaam’ moet verlopen. De UvA definieert vreedzaam als zonder bezetting of blokkades van gebouwen. Ook het beletten van onderwijs voor andere studenten is volgens de regels verboden.
Bij de bezettingen in mei dit jaar stelde de UvA al dat ‘volgens de huisregels overnachtingen verboden’ waren. Nu heeft de universiteit dat nadrukkelijk opgenomen in de regelgeving, waar eerder alleen gesteld werd dat ‘gebouwen en … terreinen alleen mogen worden gebruikt waarvoor ze bestemd zijn.’
Identificatieplicht
Ook een identificatieplicht - in gebouwen met een medewerkers- of collegekaart en daarbuiten met een identiteitsbewijs – is nu vastgelegd. Dat betekent dat een beveiliger altijd om een ID kan vragen. Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer stemde in mei naar aanleiding van uit de hand gelopen demonstraties al in met een identificatieplicht op universiteiten, toen tegen de wens van de UvA in.
Daarnaast dienen tijdens demonstraties de organisatoren continu herkenbaar en duidelijk aanspreekbaar te zijn voor universiteitsvertegenwoordigers. Gezichtsbedekking is wettelijk sowieso niet toegestaan in onderwijsgebouwen. CSR-voorzitter Stefana Feciuc riep in september in Folia de UvA nog op om bij demonstraties gezichtsbedekking wél toe te staan, zodat demonstranten vrijer zouden kunnen demonstreren.
Privéterrein
Het UvA-terrein valt gedeeltelijk onder privaat en gedeeltelijk onder publiek domein. Zo stelde het OM al eerder dat arrestaties wegens erfvredebreuk op Roeterseiland onrechtmatig waren. Het erf waar gedemonstreerd werd is immers ook publiek toegankelijk.
Op eigen terrein acht de UvA beperkingen aan het grondrecht op demonstreren wel mogelijk. Zo dienen demonstraties op de universiteit 48 uur van tevoren te worden aangegeven in plaats van de wettelijke termijn van 24 uur van tevoren. Dat meent de universiteit ook te kunnen doen vanwege de in het recht vastgelegde toegankelijkheid van onderwijs (WHW). Die wet is overigens geen grondwet.
Verder eist het meer algemene gedeelte van de nieuwe huisregels van UvA’ers om elkaar te respecteren bij ‘uitwisseling van standpunten’ en niet ‘de bedrijfsvoering op de campus te verstoren.’ Ook is het nooit toegestaan schade aan personen of eigendommen - bij de Palestinademonstraties ruim 4 miljoen euro - te veroorzaken. Ten slotte dient een lid van de universiteitsgemeenschap ‘alles in het werk te stellen onrechtmatigheden te voorkomen.’
