Een kwart eeuw na de gevreesde millenniumbug: hoe verliep de nacht in het AMC?
Deze jaarwisseling is het precies vijfentwintig jaar geleden dat we ons zorgen maakten over de millenniumbug, die voor een wereldwijde computercrisis zou zorgen. Bij de UvA en het Amsterdam UMC was men op het ergste voorbereid. ‘Toen er werd afgeteld naar de nul voelde je toch de spanning opkomen.’
Zelfs als de wereld vergaat blijft het AMC draaien. Dat is de onderkop van een artikel van Folia van 17 december 1999 – twee weken voordat de gevreesde millenniumbug tijdens middernacht de systemen over de hele planeet plat zou kunnen leggen.
Computersystemen hanteerden destijds bij het opslaan van de datum alleen de laatste twee cijfers van het jaar: bijvoorbeeld 99, in plaats van 1999. Het afgekorte jaartal zou als gevolg kunnen hebben dat wanneer de tijd en datum op 31 januari 1999 23:59 verspringt, systemen hun eigen datum fout aflezen.
Want 00 zou in dit geval staan voor 2000, maar zou even goed voor 1900 kunnen staan. Zo zou een computer een voedselproduct onterecht kunnen afkeuren, omdat het bijna honderd jaar over datum zou zijn. Zo’n foute aflezing zou gevolgen hebben voor de hele samenleving: fabrieken, banken, vliegtuigmaatschappijen maar ook ziekenhuizen en persoonlijke computers.
Nederland gaf destijds twintig miljard gulden uit om de verwachte problemen met de millenniumbug tegen te gaan.
Ook aan de UvA zelf werd er rekening gehouden met het ergste scenario. In de eerste week van het jaar 2000 gingen de colleges niet door uit angst voor millenniumproblemen. De universiteit vreesde eveneens uitvallend openbaar vervoer en ‘eventuele voedselschaarste’.
Het AMC bedacht een nieuw woord dat nog niet eerder was voorgekomen: het dubbel worst-casescenario, zegt Frank van den Bosch, hoofd communicatie van het (nu zo genoemde) Amsterdam UMC en die nacht aanwezig. ‘We gingen ervan uit dat, als er iets zou gebeuren, de infrastructuur zou uitvallen. Dus geen elektriciteit, geen water, geen telefoon. Daarom hadden we een eigen noodcentrale geregeld en een enorm zwembad met douchewater klaarstaan, met daarnaast een grote voorraad drinkwater in flessen.’
Elk chipje
Niet alleen de UvA en het AMC maakten zich zorgen. Over de hele wereld werd er vol spanning uitgekeken naar de jaarwisseling van 1999. Al in 1998 ging er in Nederland een pamflet rond met de titel Bit Bang, dat ging over ‘de dreiging van de millenniumbug’ met ‘tips en maatregelen om de problemen het hoofd te bieden’. Uit hetzelfde pamflet: ‘Het is ondertussen duidelijk dat ziekenhuizen rond de eeuwwisseling problemen verwachten. […] Een baby rond die tijd krijgen is dus niet zo verstandig en dat is bijvoorbeeld een goede reden waarom de overheid niet al te lang mag wachten met brede voorlichting aan de bevolking.’
Het AMC bereidde zich maandenlang goed voor. In de weken voor de jaarwisselig werden 35 duizend apparaten onderzocht op millenniumbestendigheid. Elk chipje werd omgedraaid, aldus Van den Bosch. ‘Wij waren er door de goede voorbereiding dus redelijk zeker van dat het AMC hoe dan ook in de lucht zou blijven, maar we hadden geen idee of er in de buitenwereld ook iets zou gebeuren. Het AMC was destijds met de VU een van de traumacentra van de regio. Dus, mocht er in de buitenwereld iets gebeuren, dan waren wij ook verantwoordelijk voor de opvang van de slachtoffers van de rampen.’
De spanning was voor ons dus erg dubbel, aldus Van den Bosch. ‘Wat gebeurt er in eigen huis, maar ook; wat gebeurt erbuiten? Valt er bij wijze van spreken een vliegtuig uit de lucht?’
Goochelaars
Die nacht waren er 420 mensen ingeroosterd in het AMC, die een bonus tegemoet konden zien van 750 euro. ‘Maar veel mensen waren ook gewoon gekomen om te helpen of gewoon dit spannende moment met collega’s in te luiden,’ zegt Van Den Bosch. Het AMC had van alles geregeld: mensen konden hun kinderen meenemen, er was een trapeze-act, goochelaar en confetti-kanon geregeld en er was champagne, weliswaar alcoholvrij, want er moest wel gewerkt worden.
‘Het is vooral die dubbelhartigheid die ik me herinner,’ zegt Van den Bosch. ‘Het was vrolijk, ook voor twaalven, maar toen er werd afgeteld naar de nul voelde je toch de spanning opkomen. Ik weet niet hoe het met de adrenalinespiegel zat van de mensen, maar het licht bleef aan en we gingen vrolijk door. Natuurlijk stonden er op de IC’s mensen met de mouwen opgestroopt voor het geval dat het toch misgaat. Want dan moest alles met de hand, ook de beademing en dergelijke. Ik weet natuurlijk niet hoe de sfeer daar was, maar weet wel dat het daar even heel druk was om middernacht.’
Van den Bosch: ‘Normaal gesproken is de Nieuwjaarsnacht een drukke nacht voor de spoedeisende hulp, maar ik herinner me dat juist deze nacht rustig was. Mensen deden toch iets voorzichtiger. Het was een geweldig contrast met de Nieuwjaarsnacht het jaar erop, toen café De Hemel in Volendam afbrandde en het een hele, drukke, bizarre nacht werd, met al die jonge slachtoffers.’
