Collegevoorzitter Edith Hooge: ‘Stelling nemen als universiteit ondermijnt de vrije wetenschap’
Bij Room for Discussion ging het dinsdagavond met collegevoorzitter Edith Hooge veel over de pro-Palestina demonstraties van afgelopen mei. ‘Toen ik hier kwam, trof ik een organisatie aan die op haar eigen manier in shock was.’
‘Daar gaan mensen heel veel spijt van hebben.’ Even verscherpt de toon van Edith Hooge maandagavond op de chesterfieldbank van Room for Discussion (Rfd). Op momenten zoals deze, wanneer het gaat over de aangekondigde onderwijsbezuinigingen, is de UvA-collegevoorzitter glashelder. ‘De bezuinigingen van het kabinet zijn ongekend en onbegrijpelijk,’ zegt ze. ‘We zijn in verzet.’
Gaat het daarentegen over de rol van de universiteit tijdens de pro-Palestina demonstraties in mei, waar burgemeester Femke Halsema, zo bleek eerder op de dag, ‘ontevreden en soms zelfs boos’ over was, dan zijn de antwoorden voorzichtig en diplomatieker. Een externe en onafhankelijke commissie buigt zich nu over die kwestie, reageert Hooge ten overstaande van nog geen veertig aanwezigen in de zaal. ‘Daar kan ik niet op vooruitlopen. Het is goed om dat af te wachten.’
Belangrijk te vermelden is dat Hooge destijds nog helemaal geen collegevoorzitter van de UvA was. Welgeteld 179 dagen vervult ze die functie nu, amper een half jaar. Maar de impact van de demonstraties en de nasleep ervan bleven na haar aantreden nog lang doordreunen binnen de UvA-gemeenschap. ‘Toen ik hier kwam, trof ik een organisatie aan die allemaal op hun eigen manier en met hun eigen beleving in shock was, boos en verdrietig over wat er is gebeurd.’ Samen met haar medebestuursleden – Peter-Paul Verbeek en Jan Lintsen – probeerde ze onder meer via luistersessies de verbinding terug te brengen op de UvA, geeft ze aan.
Stelling nemen
Is de rust inmiddels teruggekeerd op de UvA, vraagt een van de twee Rfd-interviewers. Dat is niet helemaal het goede woord, zegt Hooge, waarna het gesprek, dat in het Nederlands plaatsvindt maar met live vertaalkoptelefoons voor anderstaligen, een semantische wending neemt. ‘Rust is niet iets wat je wenst op de universiteit. Er hoort dynamiek te zijn, nieuwsgierigheid, debat. Dus ook het oneens zijn en dingen voor het voetlicht brengen.’
Is de UvA daarbij neutraal? Ook niet het goede woord, volgens Hooge. ‘Een universiteit is niet neutraal, maar onafhankelijk en verschaft kennis en inzichten, die faciliteren dat het debat gevoerd kan worden. Wat daar echter niet bij hoort, volgens Hooge, is een universiteit die stelling neemt. ‘We zijn geen politiek instituut. Op het moment dat je politieke stelling neemt, ondermijn je de vrije academische wetenschap.’ Dat laatste waarborgen is ‘onze opgave’, zegt Hooge, ‘met de expertise die we in huis hebben’.
Oorlog in Oekraïne
Niettemin gebeurde dat stelling nemen wel tijdens het begin van de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. De UvA besloot toen vrij snel de samenwerkingen met onderwijs- en kennisinstellingen uit laatstgenoemde land te bevriezen. Ten aanzien van de crisis in het Midden-Oosten is dat niet gebeurd; een commissie buigt zich nu over de vraag of het ethisch kader van de UvA voor samenwerkingen met landen in oorlogsconflicten wellicht aangepast of aangescherpt moet worden.
Daarover zegt Hooge het volgende: hoewel er vanuit de Nederlandse regering een dringend advies voor gold om dat ten aanzien van Russische onderwijs- en kennisinstellingen te doen, was het beter geweest om daar toen langer de tijd voor te nemen en er zorgvuldiger naar te kijken. Niet klakkeloos overnemen dus, eerst delibereren. ‘Zoals we nu doen,’ besluit Hooge gedecideerd.
