AI in Amerikaanse verkiezingen: ‘Geen smoking gun, wel een gamechanger’
Komende dinsdag kiezen de Amerikanen een nieuwe president. Volgens universiteitshoogleraar AI & Society Claes de Vreese is de uitkomst gedeeltelijk afhankelijk van hoe zij in hun campagne het nieuwe wapen hebben gebruikt: Kunstmatige intelligentie. ‘AI heeft verkiezingscampagnes voorgoed veranderd’
Geschokte berichten van violist André Rieu afgelopen week: X-eigenaar Elon Musk postte een pro-Trump filmpje met computer gegeneerde explosies, deepfake-gezichten én via AI de inclusie van beelden van de Maastrichtse Rieu en zangeres Emma Kok. ‘De meeste filmpjes van Musk zijn wel een soort satire, maar dit heeft overduidelijk een politieke boodschap’, stelt Claes de Vreese. De Vreese zag ook al spottende AI-video’s van een dansende Musk en Trump, die volgens hem een nieuw onderdeel zijn van de inzet van kunstmatige intelligentie in verkiezingscampagnes. ‘Er zijn bijna geen verkiezingen ter wereld meer zonder de inzet van AI’.
Bellen met Biden
Tech-ondernemer Musk is dan wel geen onderdeel van het campagneteam van de Republikein Trump, maar zowel de teams van Trump als van de Democratische presidentskandidaat Harris zetten zelf ook AI in. Een belangrijk middel voor beide Amerikaanse kandidaten om kiezers te werven is bijvoorbeeld het bellen van burgers. ‘Leden van campagneteams bellen in de verkiezingstijd naar potentiële stemmers’, zegt De Vreese. Daarbij werden al weleens van te voren opgenomen bandjes ingezet om tijd te besparen. Antwoord geven op mensen die terugspraken kon daarmee natuurlijk niet.
‘Tegenwoordig kan je echter ook AI-chatbots ook antwoord laten geven op wat mensen terugzeggen’, zegt de Vreese. Bij de voorverkiezingen in januari 2024 lukte het een particulier via zo’n AI-stem Democraten op te bellen met de stem van Biden om hen zogenaamd te vertellen thuis te blijven. Gevaarlijk, vond de Federal Communications Commission, die in februari zulke AI-belletjes verbood.
Taylor Swift
AI-beelden werden echter ook actief gebruikt door presidentskandidaat Trump, die in augustus foto’s postte van zangeres Taylor Swift en haar fans die zogenaamd voor Trump waren. De Vreese: ‘Veel mensen trappen daar toch in’. Dat zou Trump best eens flink kunnen helpen, denkt De Vreese, waar Swift, de grootste muzikant van de Verenigde Staten, zich juist nooit uitsprak voor een partij. Ook beschuldigde Trump, zonder bewijs, zijn tegenkandidaat Harris van het gebruik van AI om menigtes op foto’s groter te laten lijken. ‘Maar het is Trump die de meeste AI-beelden gebruikt.’
Toch betekent dat niet per se dat de Republikeinse presidentskandidaat het meeste voordeel heeft van de ontwikkeling van AI, vermoedt De Vreese. ‘Kunstmatige intelligentie wordt ook ingezet binnen de campagneteams zelf.’ Zo zouden Harris en haar team veel AI gebruiken in communicatie, naar binnen en naar buiten toe. ‘Te denken valt aan automatisch gegenereerde mails, berichten op social media of mededelingen voor de achterban. De hoeveelheid daarvan kennen we gewoon niet.’
Chatgpt
Volgens De Vreese heeft de komst van AI ook grote voordelen binnen de verkiezingen. ‘Informatie bereikt veel gemakkelijker verschillende groepen burgers.’ Zo kunnen Amerikaanse burgers bijvoorbeeld aan chatgpt al hun vragen kwijt over de kandidaten en komen hun standpunten via slimme AI sneller bij internetgebruikers. ‘Daarmee is AI vooral een gamechanger voor de online gebruiker. Iedereen kan het via sociale media zelf inzetten.’
Controle op het gebruik van kunstmatige intelligentie moet dan ook bij social media-bedrijven als Meta (van Instagram en Facebook) en X beginnen, aldus De Vreese. ‘Zij kunnen ironisch genoeg vaak AI-middelen gebruiken om AI te controleren.’ Verdere regelgeving om desinformatie via AI tegen te gaan moet nog geïmplementeerd of zelfs nog ontwikkeld worden, concludeert de hoogleraar.
Rusland
Zo kunnen ook buitenlandse mogendheden, zoals Rusland, nog steeds zonder sterke wetgeving verkiezingen beïnvloeden door middel van valse informatie via AI. De technologie ontwikkelt zich simpelweg sneller dan de regelgeving. En dat kan desinformatie mogelijk maken, meent De Vreese. ‘Buitenlandse mogendheden en ook partijen in het land zelf kunnen de online info die bij de kiezer terechtkomt nu nog beïnvloeden, wijzigen, vertroebelen.’
‘Toch zal een verkiezing van een van beide kandidaten nog niet kunnen wijzen op directe invloed via AI door een buitenlands land of door die partij zelf’, zegt De Vreese. Hij ziet een dergelijke invloed vooralsnog als een ‘te hoge lat voor AI’. Toch moet de discussie over de regulering van AI binnen verkiezingen ook in Europa en Nederland veel meer gevoerd worden, vindt De Vreese. In India en Indonesië werd via AI-tools. al gebruikgemaakt van zogenaamde boodschappen van overleden politie. En zulke middelen komen zonder regelgeving ook naar Westerse verkiezingen, denkt De Vreese. ‘De uitslag van de Amerikaanse verkiezingen zal nu nog geen smoking gun zijn voor AI-beïnvloeding, maar kunstmatige intelligentie heeft verkiezingscampagnes wel voorgoed veranderd.’
