‘Ja, ik zal me houden aan de wetenschappelijke integriteit’

Het lijkt me nogal logisch dat een promovendus zich houdt aan de regels rond wetenschappelijk integriteit.

‘Dat is het ook, maar sinds deze week moet de net gepromoveerde doctor, die we “de jonge doctor” noemen, na afloop van de verdediging expliciet maken dat hij of zij dat ook daadwerkelijk zal doen. De promotor vraagt dan aan de kandidaat of deze wil beloven zich als zelfstandig onderzoeker te gedragen volgens de beginselen van wetenschappelijke integriteit: eerlijk en zorgvuldig, transparant, onafhankelijk en verantwoordelijk onderzoek doen.’

En daarop moet een positief antwoord komen.

‘In beginsel natuurlijk wel. We verwachten dat de jonge doctor na afloop van de verdediging een expliciet en positief antwoord geeft op die vraag. Hij of zij moet antwoorden: “Ja, ik zal me als onderzoeker houden aan de gedragscode rond wetenschappelijke integriteit.”’

Het lijkt wel een huwelijk.

(Haha): ‘Daar lijkt het inderdaad wel op: “Ja, ik zal me daaraan houden” is vergelijkbaar met het antwoord dat je geacht wordt te geven in het stadhuis, waar je de huwelijkse trouw moet bevestigen met een expliciet antwoord. Dat willen we nu ook aan de UvA.’

Maar even serieus: wat als de jonge doctor ‘nee’ antwoordt?

‘Over dat theoretische geval hebben we het uiteraard gehad, maar dat is wel echt een theoretisch en daarom irrelevant geval. Ik verwacht niet dat iemand zijn goedgekeurde promotie alsnog laat stranden door na afloop van de verdediging opeens te zeggen dat hij of zij zich als zelfstandig onderzoeker niet gaat houden aan de gedragscode wetenschappelijke integriteit. Mocht het toch gebeuren dan vermoed ik dat de voorzitter van de promotiecommissie zal ingrijpen. Als ik dat zou zijn, zou ik waarschijnlijk naar voren brengen dat de jonge doctor een grapje maakt.’

Wat als de jonge doctor antwoordt dat hij zich zal houden aan de gedragsregels, maar het vervolgens in zijn verdere leven niet doet?

‘De tijd zal moeten leren wat we dan gaan doen, maar dat hangt ook heel erg af van de persoon in kwestie. Voor iemand die na zijn promotie binnen de universiteit een wetenschappelijke functie bekleedt zal dat wellicht consequenties hebben, maar voor iemand die zich als zelfstandig gepromoveerd onderzoeker buiten de universiteit manifesteert, wellicht niet.’

Zou een dergelijke vraag niet ook gesteld moeten worden aan studenten bij de uitreiking van hun masterdiploma?

‘Nee, dat denk ik niet. Waar het om gaat is dat gepromoveerden na hun promotie geacht worden zelfstandig onderzoek te kunnen verrichten, zonder supervisie van wie dan ook. Dat geldt voor afgestudeerden niet. Stel dat een student na afstuderen promotieonderzoek wil verrichten, dan zal daar altijd nog een promotor aan te pas komen die erop let dat die persoon zich houdt aan de integriteitsregels.’