UvA’er Billie Slagboom bezocht 39 filmlocaties voor boek: ‘Hier ontmoette Rex zijn moordenaar’
UvA-geschiedenisstudent Billie Slagboom (23) schreef met haar vader een boek over 39 filmlocaties. Daarvoor reisde ze de hele wereld over, van Japan tot de VS, op zoek naar een bepaalde weg, bushalte of woning. ‘Het voelt toch alsof je zo’n plek wat extra eer aandoet.’
‘Hier ontmoette Rex de moordenaar van zijn vriendin,’ toont Billie Slagboom (23). ‘Eindelijk, na een jarenlange zoektocht.’ Ze wijst naar een blauwwitte trap van een galerijwoning in Buitenveldert. Menig passant loopt er zo voorbij en keurt de trap niet eens een blik waardig. Maar Slagboom, UvA-student geschiedenis en fervent filmliefhebber, valt beslist niet in die categorie. Haar nieuwsgierigheid neemt direct de overhand, haar hart gaat wat sneller kloppen. ‘Hier is het gebeurd, dit is de plek.’
De betreffende trap aan het Marius ten Catehof is gebruikt als achtergrond in de Nederlandse thrillerfilm Spoorloos uit 1988. Het is hier (spoiler alert), aan de rand van Amsterdam, waar Rex (gespeeld door acteur Gene Bervoets) de keuze krijgt of hij bij de moordenaar van zijn vriendin in de auto stapt. Doet hij dat niet, dan zal hij nooit weten hoe ze gestorven is. Doet hij het wel, dan zal hij hetzelfde moeten ondergaan. ‘Het is echt een sleutelscène in de film,’ aldus Slagboom.
‘Sleutelscènes’, het is tevens de titel van haar nieuwe boek. Samen met haar vader, schrijver en journalist Maarten Slagboom (54), reisde ze naar plekken over de hele wereld waar belangrijke scènes uit films zijn opgenomen. De Amerikaanse allee waar het personage E.T. uit de gelijknamige film de lucht in fietste, bijvoorbeeld, of de woonkamer waar het huwelijk van Frank en April Wheeler uit Revolutionary Road strandde, of de flatgebouwen in Clichy-sous-bois uit Les Miserables (2019). En ga zo maar door… Een filmlocatie uit Spoorloos, zoals deze in Buitenveldert, haalde de strenge selectie van vader en dochter voor het boek uiteindelijk niet, maar had wat Billie betreft zó bij de uiteindelijke 39 films gekund. ‘Het is een film waar veel uit te halen valt.’
Hoe is het idee ontstaan om een boek te schrijven over filmlocaties?
‘Het is een beetje een uit de hand gelopen hobby. Net als de twee fotoboeken over verlaten plekken die mijn vader en ik hiervoor hebben gemaakt. Op een gegeven moment, denk je: we hebben al zulke mooie filmlocaties bezocht – daar moeten we iets mee. Uiteindelijk zijn we voor het project onder meer naar Japan, Amerika, Taiwan, Estland en Italië gegaan.’
Vervolgens hebben jullie over elke filmlocatie een essay geschreven. Hoe was dat om samen met je vader te doen?
‘Af en toe een slagveld haha. Als we allebei een essay wilden schrijven over dezelfde film, dan werd het een hele onderhandeling: “Als ik Stalker mag doen, krijg jij Melancholia.” Zo kwamen we er dan uit. Maar het is hoe dan ook mooi om dit met je vader te doen. De ander stipt toch net iets aan wat je er zelf niet uit hebt gehaald. En daardoor ga je een film ook weer anders zien, let je op andere details. Doordat mijn vader en ik om de beurt een essay over een film hebben geschreven, worden onze verschillende levensfasen voor de lezer ook duidelijk zichtbaar. Daar gaat het boek uiteindelijk over: hoe je in verschillende levensfasen put uit je eigen verbeeldingskracht. Je merkt dat we andere accenten leggen of ons identificeren met andere personages.’
Heb je daar een voorbeeld bij?
‘Ja, neem Revolutionary Road. Die twee huwelijkspartners maken elkaar helemaal kapot in de film. Mijn vader denkt dan: oh, wat fijn dat mij dat niet is overkomen! Voor mij komt meer de gedachte op: ik hoop dat ik niet in zo’n relatie terechtkom… Je kijkt vanuit twee verschillende momenten in het leven naar een film. Ik heb nog veel keuzes en grote momenten voor me liggen. Mijn vader heeft natuurlijk ook nog een heel leven voor zich, maar de grote keuzes rondom kinderen, een huis en werk liggen al achter hem. Dan kijk je anders naar het leven, ervaar je meer berusting.’
Tegelijk maak je zelf ook een ontwikkeling door als mens. Verandert dat je kijk op een film?
‘Zeker, toen ik de film The worst person in the world voor het eerst zag, identificeerde ik me sterk met de hoofdrolspeelster, die nogal zoekende is in het leven. Ik was dat toen ook. Maar later, toen ik in een soortgelijke relatie terechtkwam, herkende ik me vooral in haar vriend en vond ik dat zoekende juist heel irritant. Het is natuurlijk net wat je zelf meemaakt in het leven.’
En nu je hier zo staat, in Buitenveldert, op de plek waar Rex uit Spoorloos in totale wanhoop (spoiler alert) ervoor kiest om met de moordenaar van zijn vriendin mee te gaan, kun je je dan ook met hem identificeren?
‘Het gaat natuurlijk totaal tegen je ratio in: in de auto stappen van de moordenaar van je vriendin. Precies wat we van jongs af aan geleerd hebben om absoluut niet te doen. Toch doet hij het, omdat hij anders niet verder kan met zijn leven. Hij is inderdaad enorm wanhopig en geeft zich simpelweg over aan die wanhoop. Ik begrijp hem wel. Die nieuwsgierigheid, dat niet helemaal kunnen afsluiten van een geliefde… Maar het is zeker geen verstandige beslissing en ik hoop dat ik niet dezelfde keuze maak als ik ooit in zo’n situatie zou belanden.’
Zoek je in scènes uit films vaak naar situaties uit je eigen leven?
‘Ik denk dat je er niet zozeer naar op zoek bent, maar dat het zich vaak gewoon aandient. Dat kan al snel gebeuren; al is het maar hoe Rex en zijn vriendin op vakantie gaan. Zoiets kleins en alledaags. Hoe ze bijvoorbeeld bij een benzinepomp stoppen en daar koffie gaan halen. En dat die automaat het vervolgens niet doet. Dat soort stomme dingen. Door het kijken naar zulke scènes en ze te herkennen uit je eigen leven, accepteer je ze ook beter. Ze horen erbij. Dat is ook het mooie aan goede films: ze weerspiegelen het échte leven.’
Hoe vind je al die filmlocaties? Ik kan me voorstellen dat ze niet allemaal even makkelijk te achterhalen zijn.
‘Dat kan best lastig zijn, inderdaad. Je hebt filmplekken die helemaal mooi in stand worden gehouden voor toeristen, met duidelijke bordjes erbij. Maar voor sommige moet je flink zoeken. Dat kan op Google Street View met een screenshot uit de film erbij, als een soort speurtocht. Maar we hebben ook weleens een location scout benaderd (iemand die geschikte filmplekken uitzoekt voor de regisseur, red.). Want je wil toch weten waar iemand precíes verdronken is in de film. Niet een beetje in de buurt, nee: de exacte plek. Maar als je er dan bent, dan is dat enorm leuk. Dan voelt het toch een beetje alsof je zo’n plek wat extra eer aandoet.’
