Smartphoneverbod op universiteit een goed idee? ‘Verantwoordelijkheid ligt bij studenten’
Een mobieltjesverbod hangt, in navolging van middelbare scholen, ook in het mbo in de lucht. Zou zoiets ook werken op de universiteit? ‘Zolang je de les niet verstoord is het gebruik geen probleem en ligt de verantwoordelijkheid bij de student.’
De MBO Raad wil mobieltjes weren uit de klas, schreef Trouw eerder deze week. Sinds dit jaar geldt op middelbare scholen al een telefoonverbod in de les en volgend schooljaar volgt het primair onderwijs.
De Raad pleit voor soortgelijke regels op het mbo. Telefoongebruik zou namelijk te veel afleiden van primaire taken en een negatieve invloed hebben op de prestaties van leerlingen. Bovendien leidt het tot concentratieproblemen en een verslechterde nachtrust onder jongeren, bleek uit recent onderzoek van UvA-promovendus Tim Siebers. Zou een telefoonverbod op de universiteit daarom wellicht ook een goed idee zijn?
Peter Starreveld, programmadirecteur van de bachelor Psychologie, ziet niets in een verbod op de universiteit. ‘Bij de bachelor Psychologie hebben we geen expliciete regels voor smartphonegebruik, impliciet zijn die er wel. Tijdens hoorcolleges kan iedereen een laptop of smartphone gebruiken om bijvoorbeeld aantekeningen te maken. Tijdens werkgroepen daarentegen wordt er door docenten ingegrepen als studenten hun smartphone gebruiken als daar geen noodzaak toe is. Dat gebeurt op een vriendelijke manier en dat werkt. Daarnaast zien studenten zelf ook wel in dat het beter is om op te letten en mee te doen. Dit beleid werkt prima, dus van een verbod hoeft wat ons betreft geen sprake te zijn.’
Ook universitair docenten Maarten Blom en Jessie Poelsma van Forensische Wetenschappen denken dat een smartphone verbod geen goed idee is. ‘Ik vind dat het smartphonegebruik de eigen verantwoordelijkheid is van studenten,’ aldus Blom, ‘Zij zijn vaak al volwassen in tegenstelling tot mbo-studenten. We zien weliswaar dat de telefoon effect heeft op het concentratievermogen van studenten bij bijvoorbeeld het lezen van lange teksten of het beantwoorden van samengestelde vragen. Maar daar tegenover staat wel dat ze de telefoons veelvuldig gebruiken voor studiegerelateerde dingen, zoals het snel opzoeken van informatie of om elkaar op de hoogte te stellen van roosterwijzigingen of belangrijke deadlines. Een telefoonverbod op de universiteit zou ik kinderachtig vinden.’
Poelsma vervolgt: ‘Het is ook erg afhankelijk van de vorm van het college wanneer de telefoon storend is. Brainstorms of werkcolleges waarbij veel interactie tussen de studenten is, is idealiter zonder telefoons. Bij mij is dan de stelregel “zolang je de les niet verstoord is het gebruik geen probleem en ligt de verantwoordelijkheid bij de student om de besproken stof te begrijpen. Daarnaast speelt de smartphone ook een belangrijke rol in het onderwijs bij bijvoorbeeld quizjes tijdens colleges met behulp van apps als WooClap of Kahoot.’
Studenten zelf zien ook weinig nut van een telefoonverbod op de universiteit. ‘Ik vind dat het onze eigen verantwoordelijkheid is om op ons telefoongebruik te letten. Bovendien wil ik in de pauzes, of tijdens activiteiten van studieverenigingen op de universiteit mijn telefoon gewoon kunnen gebruiken,’ vindt natuur & sterrenkunde student Melvin Room (20). Studente psychobiologie Sanne Spigt (20) sluit zich daarbij aan: ‘Op de uni ben je oud genoeg om die verantwoordelijkheid zelf te nemen. Studenten op het mbo en hbo krijgen vaak les in een klassetting en zijn vaak wat jonger. Daar kan ik me voorstellen dat zij sneller afgeleid raken van hun telefoon en dat hun prestaties daaronder lijden. Wel vind ik het geen slecht idee als docenten wat strenger optreden tijdens de les bij onnodig telefoon gebruik. Uiteindelijk kan het ding je wel afleiden van je taken of colleges.’
Daarnaast is voor veel studenten is telefoongebruik ook onlosmakelijk verbonden aan het leven op de universiteit. ‘Voor last-minute roosterwijzigingen zijn we sterk afhankelijk van de telefoon. Daarnaast wordt het door docenten gebruikt voor cursus evaluaties of quizjes in de les,’ zegt student sociologie Virgil Mussendijk (25). Ook wiskundestudent Louis de Vetter (18) vindt de smartphone onmisbaar op de universiteit. ‘Ik gebruik het om te betalen in de kantine en om te navigeren over de campus. Wel vind ik dat docenten het recht moeten hebben om de telefoon te bannen uit de les. Eens zei een hoogleraar tegen een medestudent “als je je telefoon niet wegdoet, dan kun je net zo goed wegblijven”. Daar kon ik mij wel in vinden.’
Volgens universitair docent Amber van der Wal, die onderzoek doet naar de effecten van digitale technologie en sociale media op jongeren en hun welzijn, is het een misvatting om te denken dat studenten aan hogescholen en universiteiten immuun zijn voor de verstoringen van smartphones. ‘Uit het eerdergenoemde onderzoek van promovendus Siebers blijkt dat met name het patroon van kortstondige interacties met sociale media, waarbij jongeren herhaaldelijk hun aandacht tussen smartphone en omgeving switchen, bijzonder nadelig is voor het concentratievermogen. Ook de hersenen van studenten zijn nog in ontwikkeling en daardoor mogelijk extra gevoelig voor dergelijke afleidingen,’ aldus van der Wal.
Van der Wal denkt wel dat een formeel verbod op smartphonegebruik als bijzonder invasief ervaren kan worden. ‘Universiteitsstudenten zijn officieel volwassen en volgen zij hun opleiding vrijwillig, niet vanwege een leerplicht. Daarom bepleit ik een benadering waarbij studenten actief betrokken worden bij het managen van hun smartphonegebruik. Een gedragscode met duidelijke richtlijnen voor smartphonegebruik binnen de academische setting zou effectiever kunnen zijn dan een strikt verbod. Zo’n code zou studenten niet alleen ondersteunen bij het nemen van verantwoordelijkheid voor hun leeromgeving, maar hen ook trainen in zelfregulatie. Dit bevordert zowel hun persoonlijke groei als academische prestaties.’
