114 Amerikaanse wetenschappers meldden zich aan voor een ERC Advanced Grant in 2025, een onderzoeksbeurs van de European Research Council (ERC), de wetenschapsfinancier van de Europese Unie. Dat zijn vijf keer meer Amerikaanse wetenschappers dan vorig jaar.

Met de beurs van ter waarde van 2,5 miljoen euro kunnen gevorderde onderzoekers vijf jaar lang onderzoek doen in Europa. Niet alleen Amerikanen tonen interesse in de onderzoeksbeurs: in totaal meldden 168 onderzoekers van buiten Europa zich dit jaar, bijna vier keer zoveel als het jaar ervoor.

Begin mei opende de Europese Commissie de armen voor Amerikaanse wetenschappers. Onder het mom van ‘Kies Europa voor de wetenschap’ maakte de EU 500 miljoen euro extra vrij voor wetenschappelijk onderzoek tot 2027. Ook werden de verhuistoelage van de onderzoeksbeurzen van de ERC verhoogd tot 2 miljoen euro, wat de stap om naar Europa te verhuizen makkelijk maakte.

‘De verhoogde interesse in de beurzen vanuit het buitenland laat zien dat Europa aantrekkelijk is voor wetenschappers,’ laat de woordvoerder van de Europese Commissie weten. Of er ook daadwerkelijk meer Amerikanen naar Europa zullen komen is nog niet te zeggen, de beurzen worden pas in juni 2026 toegekend.’ (SvdB)

De UvA staat op plaats 62 van de jaarlijkse wereldranglijst van het Britse tijdschrift Times Higher Education en zakt daarmee vier plaatsen ten opzichte van vorig jaar. Daarmee behoudt de universiteit de status quo: de UvA is net als vorig jaar de op één na hoogst genoteerde Nederlandse universiteit in de ranglijst. Alleen de TU Delft scoort hoger: die universiteit staat net als vorig jaar op plek 57.

Aan de wereldranglijst doen 2.191 universiteiten mee in 115 landen. Times Higher Education beoordeelt de universiteiten op onderwijs, onderzoek, kennisuitwisseling en internationale uitstraling. De afgelopen tien jaar schommelt de UvA tussen plek 58 en 66.

Op de ranglijst klinkt al jaren kritiek vanwege de beoordelingscriteria. Die zouden namelijk geen objectief beeld geven van de kwaliteit van universiteiten en zich bijvoorbeeld te veel focussen op citaties, hoe goed onderzoekers scoren bij collega’s in het veld. Ook is de vraag hoe lang de UvA haar positie op de ranglijst zal behouden. Het internationale karakter van een universiteit wordt namelijk meegewogen, terwijl Nederland de toestroom van internationale studenten juist wil tegengaan. (SvdB)

De vooraanstaande UvA-historica Selma Leydesdorff (1949) is na een langdurige ziekte op 6 oktober overleden. Zij is haar hele leven verbonden geweest aan Amsterdam en aan de UvA, was actief in de vrouwenbeweging Dolle Mina, abortusactiviste en wetenschapper. Ze deed veelvuldig en geroemd historisch onderzoek. Beroemd is haar promotieonderzoek Wij hebben als mens geleefd. Het joodse proletariaat van Amsterdam 1900 – 1940 dat in diverse talen werd vertaald. Zij verrichtte dit onderzoek op basis van de methode van de oral history, een methode van wetenschappelijk onderzoek naar het verleden op basis van mondelinge overlevering.

Even beroemd werd haar onderzoek Het water en de herinnering, mondelinge getuigenissen en overleverde verhalen van de Zeeuwse watersnoodramp, veertig jaar na dato. In 2002 werd ze hoogleraar vrouwengeschiedenis aan het Belle van Zuylen Instituut van de UvA, waar ze toen al tien jaar directeur van was. In 2004 werd ze benoemd tot hoogleraar oral history en cultuur aan de Faculteit der Geesteswetenschappen. Selma Leydesdorff was gehuwd met politicoloog en emeritus hoogleraar aan de Erasmus Universiteit en aan de UvA, Siep Stuurman. Selma Leydesdorff is 75 jaar geworden. (DW)

D66 dient woensdag in de gemeenteraad een voorstel in om 3 miljoen euro vrij te maken om de bouw van honderden studentenwoningen te versnellen, meldt Het Parool. Fractievoorzitter Rob Hofland wil dat het geld wordt gebruikt om bouwplannen die nu vastlopen een impuls te geven. Dat gaat dan voornamelijk om projecten die studentenwoningen realiseren met gedeelde voorzieningen, zoals de woningen van Duwo. Voor het voorstel is er een meerderheid in de gemeenteraad. Uit de Lokale Monitor Amsterdam blijkt dat 3600 studenten op zoek zijn, en dat dat tekort in vijf jaar kan oplopen naar 10.000 kamers. In 2024 kwamen er geen nieuwe studentenwoningen bij in Amsterdam. (TM)

Het bestuur van de Vrije Universiteit Amsterdam ontvangt de kwakzalverijprijs voor de benoeming van chiropractor Sidney Rubinstein als bijzonder hoogleraar. Dat meldt Medisch Contact.

Chiropraxie, een alternatieve geneeswijze die zich richt op de relatie tussen de wervelkolom en het zenuwstelsel, is namelijk kwakzalverij, aldus de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) die de prijs toekent.

Ook voor de aanstelling van Rubinstein maakte de vereniging al bezwaar. De leerstoel zou namelijk een ‘reclamestunt’ zijn voor de partij die de financiering verzorgt: de Nederlandse Chiropractoren Associatie. Volgens de VU heeft de externe partij geen inhoudelijk invloed op het onderzoek en zou de aanstelling volledig binnen de academische normen van wetenschappelijke objectiviteit en integriteit vallen.

VtdK kent de Kwakzalverprijs, ook wel de Meester Kackadorisprijs, jaarlijks toe aan een persoon of instelling die kwakzalverij bevordert. Ook het Amsterdam UMC werd dit jaar genomineerd, voor een goedkeuring van een studie naar acupunctuur bij kinderen met obstipatie. (SvdB)

De UvA wekt de schijn van belangenverstelling met het eredoctoraat dat TomTom-bestuurder Corinne Goddijn-Vigreux aanstaande dies natalis (15 januari 2026) zal ontvangen. Uit onderzoek van tijdschrift Jacobin blijkt dat navigatiebedrijf TomTom in de periode 2020-2024 twee miljoen euro financiering aan de UvA verschafte. Het bedrijf droeg bij aan het salaris van promovendi in het Atlas Lab, een onderzoek van de UvA en TomTom naar zelfrijdende auto’s. Goddijn-Vigreux was ten tijde van de samenwerking al bestuurder. Verschillende hoogleraren zeggen tegen Jacobin dat dit minstens de schijn wekt dat zij beloond is voor gedane financiering. In een reactie aan Folia zegt de UvA: ‘De financiële bijdrage van TomTom aan het Atlas lab is geoormerkt geld voor onderzoek en staat los van de toekenning van het eredoctoraat. Aan een eredoctoraat zitten geen financiële voordelen of voorwaarden verbonden voor de ontvanger, noch voor de gever.’ (TM)

Universitair hoofddocent politicologie Liza Mügge is een van de genomineerden voor de Joke Smitprijs 2025, een tweejaarlijkse staatsprijs die gaat naar een persoon of organisatie die zich inzet op het gebied van gendergelijkheid. Mügge zet  zich al meer dan 25 jaar in om de positie van vrouwen vooruit te helpen. ‘Zij is een verbinder en bruggenbouwer die wetenschap en maatschappij aan elkaar kan koppelen,’ aldus het departement van OCW.  De winnaar van deze oeuvreprijs ontvangt een kunstobject en een bedrag van € 10.000.

De prijs is vernoemd naar feministe Joke Smit (1933–1981), die een vooraanstaande rol heeft vervuld in de vrouwenemancipatiebeweging in Nederland en wetenschappelijk medewerkers was bij de afdeling Vertaalkunde van de UvA. Andere genomineerden zijn de feministische beweging Dolle Mina en vrouwenorganisatie Vrouwen van Nu. Voor de Joke Smit aanmoedigingsprijs € 1.000 zijn genomineerd Sara Alaoui, Nienke ’s Gravemade en Zoë Papaikonomou. De prijzen worden uitgereikt op 3 november in Leiden.(DW)

Vier faculteiten van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) experimenteren met een ‘slimmere’ indeling van het academisch jaar. Dat experiment, dat tot en met 2026 zou duren, komt voortijdig ten einde. Het bestuur van de RUG wil namelijk al deze herfst een beslissing nemen over hoe het academisch jaar 2026-2027 eruit moet gaan zien, schrijft de UKrant.

De pilot in Groningen loopt spaak omdat alle faculteiten er een eigen invulling aan gaven. Dat leidde tot verschillende academische kalenders en veel verwarring bij studenten en docenten. Reden volgens rector magnificus Jacqueline Scherpen om het experiment stop te zetten.

Een slimmer academisch jaar is bedoeld om de studiedruk te verlagen. Het academisch jaar zou in Nederland namelijk zes weken langer zijn dan in andere landen. Een verkort academisch jaar met kortere blokken zou tot minder werkdruk moeten leiden bij studenten en docenten.

Ook de UvA is al langer discussie over de indeling van het academisch jaar. De Centrale Ondernemingsraad (COR) vroeg onlangs om een onderzoek naar de jaarindeling, waarbij niet bij voorbaat vast moet staan dat dit 8-8-4 blijft. (SvdB)

Via de website van vakbond FNV hebben meer dan 275 UvA-wetenschappers aangegeven dat ze op individuele basis de wetenschappelijk banden met Israël willen verbreken. Ze willen dit doen omdat het College van Bestuur in hun ogen geen daadwerkelijke actie onderneemt tegen wat de UvA zelf ‘genocidaal geweld’ noemt. ‘Desondanks heeft het College van Bestuur niet alleen nagelaten om enige zinvolle actie te ondernemen om de massale slachting van Palestijnen te stoppen, maar ook nagelaten om een einde te maken aan zijn eigen medeplichtigheid aan de genocide,’ aldus de wetenschappers. Ze zeggen dat de UvA ‘niet alleen een morele, maar ook een wettelijke verplichting heeft om de banden te verbreken met instellingen, bedrijven en organisaties die medeplichtig zijn aan genocide’. De UvA heeft overigens eerder al aangegeven als instelling alleen door te gaan met bestaande samenwerkingen, maar geen nieuwe samenwerkingen aan te gaan. (DW)