'Minder Marokkanen'
In die traditie staat Geert Wilders zelf ook, denkt Jansen. Hij redeneert ‘dat als je de islam kent, je ook precies weet wat moslims doen’. Hij zegt wel dat hij kritiek heeft op de islam als ideologie, en niet op moslims, maar dat is een trucje waar grote denkers al lang geleden doorheen hebben geprikt. Pierre BourdieuPierre Bourdieu (1930-2002) was een Franse socioloog, een van de invloedrijkste uit zijn vakgebied. Hij is vooral bekend vanwege zijn magnum opus ‘La distinction’. zei het al in Frankrijk, toen er in de jaren tachtig voor het eerst werd gediscussieerd over keppeltjes en hoofddoekjes in de publieke ruimte: ‘Het gaat de mensen niet om religie of seculariteit, maar om ras en afkomst, schreef Bourdieu.’

Dat deze manier van religiekritiek eigenlijk tot racisme leidt bleek anderhalf jaar geleden op een verkiezingsavond in een café in Den Haag, toen Geert Wilders beloofde om minder Marokkanen te ‘regelen’. Ineens maakte Wilders dat onderscheid tussen de islam en haar aanhangers niet meer en had hij het over een bevolkingsgroep. ‘Daarmee heeft hij een deel van zijn eigen truc ondermijnd,’ zegt Jansen.

Wat Jansen betreft zou het debat over de islam wat minder mogen, want het leidt tot een derde denkpatroon: we focussen constant op verschillen van mensen met een migratieachtergrond. We screenen ze om te kijken of ze wel net zo zijn als wij. Gewone burgers hebben zich deze denkwijze eigen gemaakt. En dat moet veranderen, zegt Jansen, ‘want als je te veel focust op de vraag of mensen al dan niet “geïntegreerd” zijn, of “erbij horen”, dan creëer je juist verschillen, en je houdt een machtsongelijkheid in stand die integratie juist in de weg staat.’