Kamermeerderheid lijkt vergaande democratisering te blokkeren
Hoeveel bevoegdheden moeten studenten en docenten krijgen in het hoger onderwijs? Deze vraag stond vandaag centraal in de Tweede Kamer. Zelf is de minister vanmiddag nog niet aan het woord gekomen, de Kamer had namelijk wel het een en ander aan te merken op de nieuwe Wet Versterking Bestuurskracht. Er werden maar liefst 41 amendementen ingediend en die wil Bussemaker eerst stuk voor stuk schriftelijk behandelen.
De Wet versterking bestuurskracht komt er na bestuurlijke misstanden bij onderwijsinstellingen als Inholland, Amarantis en ROC Leiden. De Maagdenhuisbezetting deed de roep om een democratischer onderwijs nog verder aanzwellen.
Volgens de PvdA en D66 gaat het voorstel van Bussemaker echter niet ver genoeg. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) en het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) zijn het daarmee eens. PvdA-Kamerlid Mohammed Mohandis en D66’er Paul van Meenen willen dat de medezeggenschapsraden niet alleen adviesrecht, maar ook instemmingsrecht krijgen op zaken als het instellingscollegegeld, het opheffen of fuseren van opleidingen en huisvestingszaken. ‘Medezeggenschap zorgt ervoor dat kwaliteit in onderwijs omhoog gaat en is hét medicijn tegen zonnekoningengedrag,’ aldus Van Meenen. Ze kregen steun van de SP. Jasper van DijkEerder schreef Jasper van Dijk al een notitie over de democratische universiteit. noemde de wet een 'gemiste kans'. ‘De nadruk ligt te veel op adviesrecht. Op die manier blijft de status quo bestaan. Alsof er het afgelopen jaar niets is gebeurd.’ De Maagdenhuisbezetting was volgens hem de climax van een veel breder onbehagen.
VVD-onderwijswoordvoerder Pieter Duisenberg is tegen meer medezeggenschap en voor het wetsvoorstel in zijn huidige vorm. Volgens hem komt door de nieuwe wet 'toponderwijs en toponderzoek' voorop te staan, terwijl de ‘medezeggenschapsmanie’ juist ambitie tegenhoudt. De medezeggenschap heeft volgens hem wel degelijk genoeg rechten, maar die worden onvoldoende gebruikt.
Studentenzelfbestuur
Ook de PVV en de CDA zien niet veel heil in meer instemmingsrecht. Volgens Michel Rog van het CDA brengt het 'volstrekt doorgeslagen democratiseringsdenken geen oplossingen maar leidt het eerder tot nieuwe problemen'. Bovendien zouden studenten volgens Rog helemaal niet op meer verantwoordelijk zitten te wachten. Het feit dat 81 procent van de UvA-studenten niet heeft gestemd bij de studentenraadsverkiezingen ziet hij als bewijs daarvoor. 'Je moet studenten niet opzadelen met rechten waar niemand op zit te wachten.' Hij vreest bovendien dat de ‘karrevracht aan medezeggenschapsrechten tot studentenzelfbestuur leidt'.
Menselijke maat
Verder waren alle ogen vandaag gericht op Eppo Bruins. Het nieuwe Kamerlid van de ChristenUnie hield vandaag niet alleen zijn zogeheten maidenspeechDat is de eerste speech van een nieuw Kamerlid, waarin hij niet wordt geïnterrumpeerd., er hangt gezien de verdeeldheid van de Tweede Kamer over de rol van de medezeggenschap ook veel af van de Christenunie. Bruins ging in tegen vergadertijgers en bestuurders die de verbinding met het onderwijs kwijt zijn. ‘De menselijke maat’ moet volgens hem centraal staan en medezeggenschap moet voldoende rechten hebben om serieus te worden genomen.
Hij wil studenten echter niet laten ‘meebesturen’. ‘De voorstellen van sommige collega’s gaan te ver.’ Ook ging het bij de incidenten van de afgelopen jaren volgens hem om een cultuurprobleem en gaat het soms ook goed. Het lijkt er dus op dat de ChristenUnie overwegend positief tegenover het wetsvoorstel staat, volgens Bruins zijn de regels rond de medezeggenschap de afgelopen jaren al vaak genoeg veranderd.
Reality check
Bruins wil wel het personeel sterker betrekken bij het benoemen van bestuurders, voor een 'reality check'. Het personeel kan dan beoordelen of de kandidaat 'wel uit het juiste hout is gesneden.' SP'er Jasper van Dijk wil daarin nog verder gaan, volgens hem zou de sollicitatiecommissie voor vijftig procent uit studenten moeten bestaan. Als negatief voorbeeld noemde hij de UvA, waar momenteel 'veel schimmigheid' rond de benoemingsprocedure van de nieuwe collegeleden zou bestaan. Ook Rik Grashoff van GroenLinks vindt dat medezeggenschapsorganen op dit punt instemmingsrecht moeten krijgen. D66 en de PvdA willen dat de helft van de sollicitatiecommissie door de medezeggenschapsraad wordt benoemd.
Geen collegegeld tijdens bestuursjaar
Over andere onderdelen van de wet was meer eensgezindheid. Zo komt er waarschijnlijk geen meldplicht voor interne toezichtshouders en wil een grote meerderheid van de Kamer de positie van de opleidingscommissies versterken door ze instemmingsrecht te geven over bijvoorbeeld onderwijs- en examenregelingen. Ook hoeven studenten die een fulltime bestuursjaar doen straks in dat jaar geen collegegeld meer te betalen, terwijl ze wel hun recht houden op studiefinanciering en OV.
