Aan het dossier rond de uitlatingen en opvattingen van docent interdisciplinaire sociale wetenschap Laurens Buijs is een nieuwe klacht toegevoegd. Een Groningse ecoloog heeft een officiële klacht tegen hem ingediend omdat Buijs complottheorieën rond coronavaccins zou hebben verspreid. Intussen is de commissie-Stolker aan de slag gegaan.
De Groningse ecoloog en ornitholoog Klaas van Dijk heeft een formele klacht ingediend bij de Commissie wetenschappelijke integriteit (CWI) én bij het UvA-bestuur tegen docent interdisciplinaire sociale wetenschap Laurens Buijs wegens het doen van in zijn ogen onjuiste wetenschappelijke beweringen rond vaccins, die Buijs zou hebben verspreid via sociale media.
De klager heeft Folia van de inhoud van de klacht op de hoogte gesteld en ook op Twitter gemeld dat hij de klacht heeft ingediend. Hoe serieus de klacht is, is lastig te zeggen: de gepensioneerde Van Dijk is niet verbonden aan een wetenschappelijke instelling en de vraag is ook of en in hoeverre een ecoloog voldoende verstand van zaken heeft om een dergelijke klacht in te dienen. Op Twitter wordt dat in elk geval door sommigen betwijfeld. Naast bijval krijgt hij ook hoon. Hij wordt ‘een biologie trol’ en iemand ‘met een parodie account’ genoemd.
Pseudowetenschap
Van Dijk verwijst in zijn klacht, bestaande uit 34 punten, onder meer naar de immunoloog en vaccinexpert Marc Veldhoen, die over de coronablogs van Buijs op Twitter schreef dat Buijs’ vaccinatie-opvattingen ‘typische pseudowetenschap’ zijn. Volgens Veldhoen is bij Buijs spraken van ‘een duidelijke afwezigheid van kennis van vaccins, immuunsystemen en zelfs basisbiologie’. De klacht van Van Dijk tegen Buijs is in elk geval formeel ingediend. De CWI gaat nu eerst kijken of de klacht aan de vereisten voldoet en ontvankelijk is. Zo ja, dan zal de commissie er over enige tijd wellicht een oordeel over vellen. Een woordvoerder van de UvA zegt dat een klacht bij de CWI ‘altijd vertrouwelijk’ is en er verder dus geen mededelingen over worden gedaan.
Commissie Stolker
Ook op de vraag of de Commissie-Stolker eveneens de klacht van Van Dijk gaat oppakken moet de UvA-woordvoerder wegens de vertrouwelijkheid het antwoord schuldig blijven. Stolker c.s. zijn inmiddels aan de slag gegaan met het onderzoek naar het al dan niet bestaan van een ‘woke’ cultuur bij de Faculteit Maatschappij & Gedrag. Hoe de zaak rond Buijs afloopt hangt uiteraard ook af van de bevindingen van de commissie. Voorzitter Carel Stolker heeft in elk geval een zekere reputatie als het gaat om de verzoening van een wetenschapper met zijn universiteit. Zo bracht hij de in 2009, toen hij nog decaan was van de Leidse rechtenfaculteit, een oplossing in de al jaren slepende kwestie rond hoogleraar criminologie en penologie Wouter Buikhuisen.
Affaire-Buikhuisen
De inmiddels 89-jarige criminoloog Buikhuisen wilde in de jaren zeventig aan de Leidse universiteit onderzoek verrichten naar de oorzaken van crimineel gedrag. Anders dan in die tijd gebruikelijk was, wilde hij zich daarbij niet richten op omgevingsfactoren, maar op biologische factoren, de aloude discussie tussen ‘nurture’ en ‘nature’. Buikhuisen was niet zomaar overtuigd van de toentertijd ook onder wetenschappers populaire opvatting dat crimineel gedrag werd veroorzaakt door het grootkapitaal en autoritaire bestuursvormen. Hij wilde óók onderzoeken of crimineel gedrag wellicht erfelijk was.
Het schoot columnist Piet Grijs, pseudoniem van Hugo Brandt Corstius, en een groot deel van wetenschappelijk Nederland, volledig in het verkeerde keelgat. Wekenlang verschenen er vernietigende columns over Buikhuisen in het weekblad Vrij Nederland, dat Buikhuisen extreemrechts gedrag verweet. De columns van Piet Grijs werden uiteindelijk gebundeld onder de titel Buikhuisen, dom én slecht. De hoogleraar was intussen volledig in diskrediet geraakt aan de Leidse universiteit – in het bijzonder de Faculteit Rechtsgeleerdheid – en persona non grata geworden, een situatie die tot 2009 duurde.
Vlek
In juni van dat jaar nam Stolker het vliegtuig naar Spanje, waar Buikhuisen na alle ellende naar toe was gevlucht en onder meer in de antiekhandel was beland. Na een zalvend gesprek met de gewezen hoogleraar werd de kwestie bijgelegd. Stolker liet in het universitair weekblad Mare weten dat ‘de vlek die rustte op de verhouding tussen de faculteit en Buikhuisen nu weg [is]. Het is voor ons in elk geval niet langer “de affaire-Buikhuisen”, maar “Wouter Buikhuisen”.’ Een jaar later mocht Buikhuisen als 76-jarige gewezen hoogleraar over zijn favoriete onderwerp gastcollege geven aan de Leidse universiteit. Het mainstream actualiteitenprogramma Nova, de voorloper van Nieuwsuur, deed er verslag van.
Of het ook zo goed uitpakt voor Buijs is afwachten. De wetenschappelijk status van Buijs is niet te vergelijken met die van Buikhuisen. In tegenstelling tot de criminoloog is Buijs niet gepromoveerd. Het promotieonderzoek ‘naar inter- en intraetnische solidariteit in een aantal wijken van grote steden’, waaraan hij in 2010 begon onder leiding van Jan-Willem Duijvendak en Paul de Beer, werd in 2013 afgebroken ‘wegens langdurige ziekte’ van Buijs, die naar eigen zeggen nu als buitenpromovendus onderzoek verricht. En daarnaast natuurlijk als docent bij de opleiding interdisciplinaire sociale wetenschap.
YouTube
In zijn formele docentschap is inmiddels de klad gekomen. Nadat zijn opiniebijdrage op 18 januari op de website van Folia was verschenen ontstond een storm van kritiek (én bijval) op hem. Buijs meldde zich aanvankelijk ziek en kon de geplande collegereeks ‘Filosofie van grensoverschrijdend onderzoek’ niet geven. Toen hij zich weer beter had gemeld, was het college overgenomen door een ander, al werd dit door Buijs gezien als ‘afpakken van mijn onderwijs door de UvA’. Inmiddels is hij begonnen als docent op sociale media. Deze week gaf hij via YouTube zijn eigen (én gratis) hoorcollege buiten de UvA om. Titel van het college: ‘De crisis van de wetenschap’.