UvA-gebouwen | Het gebouw onder de klok
Nadat de Amsterdamse Academische Club afgelopen zomer vertrok uit het pand aan de Oudezijds Voorburgwal, stond het leeg. Tenminste, dat dachten de bezetters van het pand vorige week. Maar het bleek in gebruik bij de afdeling Facility Services. In de serie UvA-gebouwen, deze week een tweeluik over het pand waar lange tijd de kliniek voor geslachtsziekten van de medische faculteit was gevestigd.
‘De Amsterdamse Academische Club is eigenlijk een imitatie van een imitatie. De club werd midden jaren negentig op initiatief van toenmalig CvB-voorzitter Jankarel Gevers opgericht, in navolging van faculty clubs aan Amerikaanse universiteiten, die op hun beurt weer waren afgeleid, van de faculty clubs aan Britse universiteiten. Aan het begrip “club” kleeft iets negentiende-eeuws en iets elitairs: men moet voorgedragen worden door twee of drieleden om lid te mogen worden en men moet langs een ballotagecommissie. In het verleden betekende dat vaak dat een nieuw lid een heer van stand moest zijn.’
Aldus de toenmalige voorzitter van de Amsterdamse Academische Club (AAC) Meindert Fennema in een gesprek met Folia in januari 2008. Hij vertelde ook dat toen, inmiddels dus vijftien jaar geleden, potentiële nieuwe leden van de club niet meer langs een goedkeuringscommissie hoefden, wel was ‘de club’ nog steeds een soort besloten sociëteit voor leden, in het bijzonder bedoeld voor wetenschappers en alumni van de UvA om onder het genot van een hapje en een drankje te praten over de gewichtige wetenschap en te roddelen over kleingeestige UvA-akkefietjes.
Onder de klok
Het pand van de (inmiddels voormalige) AAC maakt deel uit van het negentiende-eeuwse gebouwencomplex van het Binnengasthuis, de locatie van de momenteel in aanbouw zijnde UB. In een hoekje van het complex verrees in 1875 een nieuwe apotheek met wachtkamer, pal aan de ingang van het ziekenhuis. Het pand werd ontworpen door de Amsterdamse architect Abraham Nicolaas Godefroy, die het gebouw ‘een pittig dakruitertje met een klok’ gaf, aldus Hilde de Haan en Ids Haagsma in hun boek Al de gebouwen van de Universiteit van Amsterdam.
Later werd de polikliniek voor geslachtsziekten er gevestigd. In een tijd dat er nog besmuikt over soa’s werd gesproken was het natuurlijk uitgesloten dat patiënten hiervan publiekelijk melding maakten. Zo kwam de typisch Amsterdamse uitdrukking ‘onder de klok lopen’ in zwang, voor mensen die zich moesten laten behandelen voor chlamydia, een druiper, gonorroe of een andere soa. Totdat de GGD de behandeling en preventie van geslachtsziekten grotendeels overnamen en het Binnengasthuis begin jaren tachtig van de vorige eeuw als Academisch Medisch Centrum vertrok naar Amsterdam Zuidoost en het stil werd in het gebouw ‘onder de klok’.
Inbraak
Bij gebrek aan academische belangstelling werd de club afgelopen zomer gesloten. Er waren nog maar zeshonderd leden, te weinig voor een sluitende begroting. De deur ging toe. Totdat de toegang vorige week maandag werd geforceerd en de deur weer open ging. De UvA noemde het ‘inbraak’, maar de bezetters – studenten, klimaatactivisten en krakers – stonden in hun recht, meenden zij. De UvA en de gemeente zagen dat anders: in opdracht van de gemeente greep de ME in.
Dansje bij livemuziek
Maar toen kwam Jankarel Gevers in de jaren negentig als collegevoorzitter naar de UvA en kreeg het pand een nieuwe bestemming: de AAC. Nadat de club aanvankelijk veel succes en leden had – ten tijde van het voorzitterschap van Fennema waren er ongeveer 1300 leden – belandde de club geleidelijk in het verdomhoekje van het Binnengasthuisterrein, in het bijzonder nadat eerbiedwaardige emeriti en succesvolle alumni steeds minder werden gezien en werden afgelost door bouwvakkers voor de bouw van de UB en buurtbewoners die er op vrijdagmiddag bij livemuziek een dansje kwamen maken. Maar ja, voor hen was de club nooit bedoeld geweest.
