Ook na corona blijven studenten thuis hoorcolleges kijken
Iedereen is weer welkom op de campus, maar toch zien docenten dat de hoorcolleges niet zo goed worden bezocht als voor de coronapandemie. ‘Vaak geven docenten uiteindelijk toe, en dan wordt het college toch online geplaatst.’
Tussen de veertig en vijftig studenten lopen al pratend de zaal uit na een hoorcollege onderzoeksmethoden van de studie interdisciplinaire sociale wetenschap. In totaal volgen bijna 270 studenten het vak. Dat is meer dan vijf keer zoveel studenten als daadwerkelijk naar het hoorcollege komen. ‘Traditioneel worden de hoorcolleges die om negen uur ‘s ochtends beginnen minder goed bezocht. Maar nu ervaar ik toch echt dat er minder studenten komen dan voor de pandemie,’ zegt Anouk Kootstra, de hoofddocent van het vak onderzoeksmethoden.
Dezelfde trend blijkt uit een rondgang van Folia. Hoorcollegedocenten van verschillende faculteiten zien dat hun colleges minder bezocht worden dan voor de coronacrisis. ‘Kijkend naar onze vakken kan ik het beeld bevestigen dat studenten in mindere mate naar het hoorcollege komen dan voor de coronacrisis,’ schrijft een docent. ‘Mijn inschatting is dat maximaal 25 procent van de ingeschreven studenten de hoorcolleges op locatie volgen.’
Een ander schrijft: ‘De opkomst was in het eerste blok van dit jaar inderdaad lager. Normaliter is circa 75 procent aanwezig, dat was dit jaar circa vijftig procent. Dat college werd opgenomen, waarmee de daling te plaatsen is.’ Veel docenten wijzen naar de livestreams als boosdoener. ‘Mijn inschatting is dat maximaal 25 procent van de ingeschreven studenten de hoorcolleges op locatie volgen,’ schrijft weer een andere docent. ‘Dit is mijns inziens als volgt te verklaren: de hoorcolleges zijn ook via een livestream te volgen’.
Gewenning
Kootstra geeft al bijna tien jaar college binnen de opleiding. Eerst gaf ze vooral werkgroepen, nu geeft ze bijna alleen nog maar hoorcolleges. ‘Voor corona gaf ik vaak voor een stuk vollere hoorcollegezaal les. Dat is leuker dan als de zaal maar voor de helft vol zit, zoals nu.’
Hoewel de opkomst laag is, zijn er wel meer studenten aanwezig dan in eerste semester van het jaar. Toen waren er door corona ook nog allerlei beperkingen, vertelt Kootstra. ‘Ik gaf toen hoorcolleges waar slechts rond de twintig studenten kwamen. Dat waren de heel gemotiveerde studenten.’
Kootstra begrijpt dat studenten de hoorcolleges minder bezoeken. ‘Als ze twee uur moeten reizen om naar een hoorcollege te komen, dan is het efficiënter om het thuis te volgen. Daarnaast denk ik ook dat studenten en mensen in het algemeen gewend zijn geraakt om thuis te blijven door de pandemie.’
Kootstra denkt wel dat het van belang is dat studenten fysiek naar de hoorcolleges gaan. ‘Dat is niet objectief of empirisch te meten. Maar ik geloof dat het belangrijk is om in de zaal aanwezig te zijn. Daardoor kan je als student ook vragen stellen. In de pauzes leer je je medestudenten kennen, en op de weg naar huis denk je misschien nog even na over de behandelde stof. Als je je scherm aan- en uitzet, dan valt dat allemaal weg.’ Daarnaast ziet Kootstra dat het ook kan zorgen voor meer ‘spreekangst’ in de werkgroepen, als studenten elkaar niet leren kennen. ‘Het is wellicht minder eng om te discussiëren in een setting waar je je medestudenten kent.’
Nova van der Hoek (21, interdisciplinaire sociale wetenschap) is een van de studenten die wél altijd probeert fysiek bij de hoorcolleges te zijn, ‘want dan zie ik nog eens iemand’. Online les werkt voor haar niet goed omdat ze dan snel afgeleid is.
Van der Hoek zat aan het begin van haar studiejaar een keer in het hoorcollege met maar zes studenten in totaal, terwijl ze met bijna driehonderd mensen het vak volgden. Ze ziet dat het vaak dezelfde mensen zijn die naar de hoorcolleges gaan. ‘En als we fysieke tentamens hebben zie ik zoveel studenten uit mijn jaar die ik nog nooit heb gezien,’ zegt ze.
Ze woont op twee uur reizen van Amsterdam. ‘Daarom maak ik er een dagje van, als ik naar Amsterdam ga. Dan ga ik gezellig praten met studiegenoten op de campus, of studeren.’
Alleen naar een hoorcollege
Dezelfde ochtend om elf uur begint het hoorcollege van Mette Noldes (19, sociologie) op de Oudemanhuispoort. Als tweedejaarsstudent heeft ze tijdens de coronapandemie weinig op de campus colleges gevolgd, waardoor ze haar medestudenten niet heeft kunnen leren kennen. Dat leidde ertoe dat ze in de eerste helft van dit studiejaar bijna nooit naar een hoorcollege is gegaan. ‘Naar een hoorcollege gaan zonder mensen te kennen vond ik best een grote stap. Ook moet ik meer dan een halfuur reizen naar de UvA-locaties, dus thuisblijven is dan snel de makkelijke optie.’
Noldes gaat inmiddels wel vaker naar hoorcolleges, maar alsnog ‘maximaal één keer in de week’. Ze heeft de afgelopen periode meer studiegenoten leren kennen bij de opleiding, en het is lekkerder weer. ‘Dat zijn allemaal factoren die meespelen.’
Dat komt ook door de docenten zegt ze. In het eerste halve jaar werden de studenten niet actief aangespoord om naar de campus te gaan, aangezien veel hoorcolleges vanwege het virus nog online werden gezet. Nu is er vaak alleen een livestream beschikbaar, waardoor studenten het college niet meer op twee keer snelheid op een ander moment kunnen luisteren.
Hoorcolleges in de toekomst
Kootstra vindt de ontwikkeling dat studenten in mindere mate naar hoorcolleges komen zorgelijk. ‘Het is de taak van de docenten om te laten zien waarom het nodig is om fysiek naar de campus te komen.’
Student Van der Hoek ziet in haar omgeving dat er vanuit de studenten veel weerstand komt als het hoorcollege na de livestream niet online komt te staan. ‘Zo veel studenten zijn door corona gewend aan een flexibele planning, en die willen de hoorcolleges gewoon op hun eigen tijd kijken. Vaak geven docenten uiteindelijk toe, en dan wordt het college toch online geplaatst.’ Hoewel zij altijd naar de hoorcolleges gaat, ziet ze wel dat hybride en online onderwijs veel mogelijkheden geeft. ‘Voor mij is live komen het best, maar online opties zijn misschien voor anderen beter.’
