‘Studenten vinden spreken in werkgroepen enger sinds coronacrisis’
Docenten zien sinds de coronacrisis een angstiger en passieve houding van sommige studenten in werkgroepen. Daardoor is het steeds moeilijker studenten te motiveren klassikaal te praten over de stof, zeggen zij. ‘Hoe harder wij eraan trekken, des te stiller zij worden.’
‘Van docenten kreeg ik verontrustende signalen over toenemende terughoudendheid en stilheid van studenten binnen werkgroepen sinds de start van dit academisch jaar’, zegt Michaela Hordijk, opleidingsdirecteur van de bachelor interdisciplinaire sociale wetenschap (ISW). Bij deze studie was dit reden om hier met het hele team over te vergaderen. ‘Uit deze vergaderingen kwam naar voren dat studenten door de Zoomlessen minder gewend zijn aan het voeren van een live academisch gesprek’, zegt Hordijk. Werkgroepen zijn er namelijk voor bedoeld dat studenten zich door met elkaar te praten meer verdiepen in de stof. Dus, als dat praten niet gebeurt, vormt dit een probleem.
ISW-student Marie (23), die liever niet met haar achternaam genoemd wil worden, ziet dit ook. ‘In het begin van het jaar zat ik in een werkgroep van een vak waar maar twee mensen vaak het woord namen – de rest van de studenten was stil.’
Thuis hoorcolleges kijken
Het zijn problemen waar docenten bij on-campus onderwijs tegenaan lopen sinds de universiteit in september 2021 weer open is gegaan – als studenten überhaupt al naar fysieke lessen gaan. ‘We zien dat studenten wel aangeven behoefte te hebben aan fysiek onderwijs. Maar als puntje bij paaltje komt, komen ze gewoon niet opdagen; de meeste studenten van onze faculteit blijven thuis hoorcolleges kijken terwijl die ook op campus worden aangeboden. Dit geldt ook voor scriptiepresentaties; studenten doen die liever online. Ik snap dat het eng is, maar je moet uit je comfort zone stappen.’ Ook Laurens Buijs, docent ISW, ziet soortgelijk gedrag: ‘De gevolgen van de coronamaatregelen zijn nu te zien; studenten vertonen angstig gedrag, zijn sociaal onhandiger, hebben faalangst en spreekangst.’
Mondeling kunnen presenteren is een belangrijke vaardigheid die je in je opleiding moet leren. zegt Hordijk. ‘Als het om kennisachterstand gaat, lijkt dat na anderhalf jaar lockdown mee te vallen. Maar hoe gaan we om met die andere achterstanden die zijn opgelopen? Daar zou ik graag het gesprek over aangaan.’ Hordijk vertelt dat deze toenemende stilheid onder studenten ook ter sprake is gekomen in het overleg met de opleidingsdirecteuren van het College van Sociale Wetenschappen.
Kwaliteit werkgroepen
Deze toenemende sociale angst en stilheid onder studenten heeft gevolgen voor de kwaliteit van het werkgroeponderwijs, stelt ISW-docent Rosanne van Wieringen. ‘Ik denk dat de oorzaak van de zwijgzaamheid enerzijds te verklaren is door toenemende angst vanwege de langdurige isolatie; anderzijds denk ik ook echt dat studenten hun teksten minder lezen.’ Dit versterkt elkaar, want als studenten minder goed zijn voorbereid omdat ze minder motivatie hebben, durven ze volgens Van Wieringen nog minder klassikaal te praten.
Voor Van Wieringen en haar collega’s en studenten zorgt de spreekangst voor een lastige situatie waarbij spanning ontstaat tussen docenten en studenten. Ze proberen alles te doen om studenten aan te sporen om meer klassikaal te vragen, door bijvoorbeeld makkelijkere vragen in de werkgroepen te stellen die studenten eerst in kleine groepjes kunnen beantwoorden voordat het klassikaal besproken wordt. Van Wieringen: ‘Zin lijkt het helaas niet te hebben. Hoe harder wij eraan trekken, des te stiller zij worden.’ Dit heeft volgens haar gevolgen voor de kwaliteit van het onderwijs. In de vakken waar studenten vooral terughoudender zijn in de werkgroepen dan voor corona moet een recordaantal studenten herkansen.
Minder mondig
David Feenstra, docent culturele antropologie ziet in zijn werkgroepen – met name in internationale werkgroepen – ook terug dat studenten minder mondig zijn dan voor de coronacrisis. Feenstra: ‘Duidelijk is dat studenten hun teksten minder goed lezen. Dit valt de hele afdeling op.’ Student sociale geografie en planologie Kevin Santifort (21): ‘Studenten bijten zich minder in de stof vast en vertrouwen meer op de samenvattingen die in groepschats worden gestuurd.’
Tegelijkertijd vragen studenten juist meer van de docent, ziet Buijs. ‘Studenten nemen de houding van consument aan en vertonen veeleisend gedrag. Ze mailen docenten vaker vragen die ze eigenlijk ook zelf op kunnen zoeken in de studiehandleiding, wat voor ons weer zorgt voor een verhoogde werkdruk.’ Hij denkt dat de houding van deze groep studenten een gevolg is van de coronamaatregelen. Buijs: ‘Daarom zijn negatieve gevolgen die wij als docenten ervaren door hun gedrag van ondergeschikt belang. Wij staan onvoorwaardelijk aan de kant van onze studenten.’
