Inspectie: risico op ongelijke kansen door voorbereidend jaar
Terwijl buitenlandse studenten zonder diploma op vwo-niveau met een voorbereidend jaar toegelaten kunnen worden tot de universiteit, kunnen havisten dat niet. Daardoor bestaat er een risico op ongelijke kansen, waarschuwt de Inspectie van het Onderwijs.
Bovendien bestaat volgens de Inspectie het risico dat internationale studenten Nederlandse studenten verdringen bij opleidingen met een numerus fixus. De Inspectie signaleert dat dit risico met name aanwezig is bij ‘opleidingen in de bedrijfseconomische richting, numerus fixusopleidingen in de psychologie en bij kleinschalig intensieve opleidingen.’
Geen vwo-niveau
Wie in Nederland de havo afrondt heeft grofweg twee manieren om snel op de universiteit terecht te komen: ofwel ga je na havo-5 naar vwo-5 en vwo-6, ofwel haal je een propedeuse op het hbo, en schrijf je je daarna in voor een universitaire studie in hetzelfde vakgebied.
Voor studenten uit het buitenland met een diploma dat vergelijkbaar is met havo-niveau, bestaat er een zogenoemd voorbereidend jaar. Daarmee worden de studenten in Nederland voorbereid op een specifieke studie. OnCampus, een onderdeel van het Britse bedrijf The Cambridge Education Group, biedt voorbereidende jaren aan voor UvA-studies aan de Faculteit Economie & Bedrijfskunde. Daar behalen studenten geen diploma, maar na zo’n jaar kunnen ze wel worden toegelaten tot een studie.
Uit het onderzoek van de Inspectie blijkt dat er meer studenten uit landen van buiten de Europese Economische RuimteDe Europese Economische Ruimte bestaat uit de EU, Noorwegen, IJsland en Liechtenstein. komen die geen vwo-niveau hebben, dan studenten die wel vwo-niveau hebben.
UvA populair
Ook blijkt dat veel van deze studenten zonder diploma op vwo-niveau kiezen voor een studie aan de UvA. Met name Economics and Business Economics, Business Administration en communicatiewetenschap zijn populair. Bij die eerste twee studies waren er in 2020 zelfs meer dan 100 studenten uit een land dat geen vwo-niveau aanbiedt. Van alle eerstejaars die in 2020 begonnen aan een studie aan de UvA was 8,7 procent van de studenten afkomstig uit een land dat geen vwo-niveau aanbiedt. Alleen aan de Universiteit Twente begonnen meer studenten uit een dergelijk land.
Volgens de Inspectie is er landelijk ‘geen duidelijk beeld’ over de criteria waarop studenten uit deze landen wordt toegelaten of afgewezen. ‘Instellingen kunnen op individueel niveau bepalen welke student al dan niet toelaatbaar is.’
Grenzen van de wet
Uit onderzoek van Folia in 2019 bleek dat de UvA en OnCampus de grenzen van de wet opzochten door voorbereidende jaren aan te bieden voor studies met een numerus fixus (een maximumaantal studenten) of selectie aan de poort. Dat is niet toegestaan, omdat studenten daarbij niet zeker zijn van een vervolgopleiding.
De UvA-studie Politics, Psychology, Law & Economics (PPLE), die selectie aan de poort hanteert, is inmiddels gestopt met de samenwerking met OnCampus. Business Administration, een studie met een numerus fixus, werkt nog wel samen met het Britse bedrijf. Ze verwijst internationale studenten zelfs nog door naar OnCampus wanneer ze niet voldoen aan de toelatingsvereisten. Op de site van OnCampus wordt echter aangegeven dat studenten geen recht hebben op plaatsing.
De Tweede Kamer heeft dit onderwerp controversieel verklaard, waardoor minister Ingrid van Engelshoven geen beleid kan maken. Pas nadat er een nieuwe regering is, zullen er waarschijnlijk nieuwe regels komen voor voorbereidende jaren.
