UvA-geheimen | Waar komt de naam Roeterseilandcampus eigenlijk vandaan?
Als je zegt dat je studeert op Roeters weet iedere student waar je het over hebt. Maar weet je eigenlijk wel waar REC zijn naam aan ontleent? We zochten het voor je uit. (En nee, het is niet Café de Roeter)
In een eerdere editie van UvA-geheimen zijn we al eens in de geschiedenis van de Roeterseilandcampus gedoken. Daarin leerden we dat op de plek waar voor de coronapandemie dagelijks duizenden studenten rondliepen een dikke eeuw eerder een van de hoofdremises van het Amsterdamse tramnetwerk gevestigd was.
Uitbreiding van de grachtengordel
De geschiedenis van de Roeterseilandcampus gaat echter verder terug dan de twintigste eeuw. Het is al eeuwen druk op het Roeterseiland. In de zeventiende eeuw begon de stad met een grootse stadsuitbreiding die wereldberoemd zou worden: de grachtengordel. Die grachtengordel moest plek bieden aan de grote toestroom immigranten die in de hoofdstad wilden wonen. Na een aantal decennia blijkt de aantrekkingskracht van Amsterdam toch niet zo groot als werd voorzien, waardoor een aantal delen leeg blijft.
Op die onbebouwde stukken grachtengordel wordt ruimte gemaakt voor handel, pakhuizen en kleine fabriekjes. Het Roeterseiland wordt het centrum van brandewijnstokerijen. Ideaal, de restproducten van de wijnstokerijen kunnen direct dienen voor de beesten op het Varkenseiland dat iets verder naar het westen ligt (tussen de Amstel en de tegenwoordige Wibautstraat). Naast de alcoholproducenten biedt het Roeterseiland ook onderdak aan een glasblazerij en een ijzergieterij. Iets verderop, waar nu gebouw G en L van REC staan, was de vuilnisbelt van de stad.
Roeters
Wie de relatie legt tussen deze werkzaamheden en het roet uit Roeterseiland komt echter bedrogen uit. De oorsprong van de naam Roeterseiland is veel banaler: toen het eiland in de zeventiende eeuw een bestemming kreeg als klein industrieel centrumpje was het eigendom van regent Hendrik Roeters. Roeters werd in 1617 in Amsterdam geboren in een familie van goede komaf. Hij was in 1662, 1665 en 1671 schepen van de stad, een functie die vergelijkbaar is met wethouder, en was van 1673 tot 1680 hoofdschout (een soort burgemeester) van Amsterdam.
Dat was bepaald geen goede timing: zijn aantreden volgt op ‘Rampjaar 1672Lees meer over Rampjaar 1672 in de canon van Nederland.’ waarin Nederland in oorlog raakte met Engeland, Frankrijk en twee Duitse bisdommen. De gebieden rond Amsterdam werden daarom onder water gezet en scholen en winkels werden gesloten. Roeters krijgt daardoor niet de kans om zijn stempel op de groei van Amsterdam te zetten. Toch leeft hij op twee manieren door op de kaart van de stad: hij sticht aan de Lindengracht het Roetershofje voor oudere dochters en weduwen van onbesproken gedrag, en hij is eeuwen later de naamgever van UvA’s grootste campus.
