Alleen economie & bedrijfskunde gebruikt op grote schaal proctoring
Tot aan de zomer vinden er aan de UvA meer dan tweehonderd online tentamens plaats waarbij studenten met zogenoemde proctoringsoftware gesurveilleerd worden. Vrijwel al die tentamens vinden plaats aan de Faculteit Economie & Bedrijfskunde. Dat blijkt uit een rondgang van Folia.
Bij proctoring kijkt en luistert een programma via je webcam en microfoon mee terwijl je het tentamen maakt. Ook registreert het je toetsaanslagen. Dat doet het om fraude te voorkomen. Proctorio, het programma dat de UvA gebruikt, kan bijvoorbeeld rondslingerende boeken zien, of horen als er mensen praten in de kamer waar het tentamen wordt gemaakt. Leden van de examencomissie worden daar dan op gewezen, waarna ze de opname kunnen bekijken en kunnen constateren of er wordt gefraudeerd of niet.
Internationale studenten
Dat er veel geproctorde tentamens op de FEB plaatsvinden is geen verrassing. Op die faculteit vonden eerder ook drie pilots met surveillancesoftware Proctorio plaats. Daaraan voorafgaand was het standpunt van de UvA dat proctoring werd afgeraden. Na de drie pilots ging de UvA overstag en besloot men het toch te gebruiken bij grote tentamens, waarbij er geen alternatief is. ‘Voor internationals is het op dit moment de enige reële optie om te voorkomen dat ze studievertraging oplopen,’ zei decaan Han van Dissel daar eerder over.
Peter van Baalen, hoofd van de bacheloropleidingen van die faculteit, meldt dat er deze week dertien geproctorde tentamens plaatsvinden, en in juni en juli 28. Daarna volgen er nog 176 hertentamens. ‘In principe wordt bij al die hertentamens gebruik gemaakt van online proctoring,’ vertelt Van Baalen. Bij iets meer dan de helft van de tentamens wordt dus online surveillancesoftware gebruikt. ‘We hebben vanaf dit moment in totaal nog zo’n 350 tentamens te gaan.’
Andere faculteiten maken echter een andere afweging, zo blijkt uit een rondgang van Folia. De bètafaculteit, waar ook veel internationale studenten studeren, gebruikt bijvoorbeeld geen proctoring in het reguliere studieprogramma. Ook de Faculteit der Geesteswetenschappen laat proctoring links liggen. Dat doet ze ‘omdat er voor ons te veel open vragen waren,’ aldus onderwijsdirecteur Thomas Vaessens. ‘Zowel in blok 4 en 5 bleek dat opleidingen erin geslaagd zijn alternatieve toetsvormen te ontwikkelen zonder proctoring. Voor blok 6 geldt hetzelfde.’
Veel vragen
Op de rechtenfaculteit klinkt een vergelijkbaar geluid. ‘Het systeem is nieuw voor studenten en docenten en roept nog veel vragen op. De FdR maakt hier om die reden in ieder geval in blok vijf geen gebruik van,’ zo schrijft ze op intranet. De faculteit onderzoekt nu de ‘mogelijkheden en beperkingen’ en beslist na ‘een zorgvuldige afweging’ of ze het in blok 6 zal inzetten. Politics, Psychology, Law & Economics heeft al een afweging gemaakt voor dit jaar, vertelt decaan Radboud Winkels. ‘Het is voor ons echt een laatste optie, als het echt niet anders kan. Tot nu toe is het altijd gelukt zonder proctoring, en voor blok 5, blok 6 en de herkansingen gaat dat ook lukken. Ik kan me wel voorstellen dat als dit na de zomer ook nog lang gaat duren, dat het anders wordt.’
Bij de Faculteit der Maatschappij- & Gedragswetenschappen maken de verschillende colleges een eigen keuze. Nynke Kruiderink, leidinggevende van de afdeling ICT in Onderwijs en Onderzoek (ICTO) van het College of Social Science, zegt dat er bij sociale wetenschappen geen proctoring wordt gebruikt. ‘Ik heb vanaf het begin geadviseerd om hogere cognitieve vaardigheden te toetsen in tentamens en de tentamens dus anders in te richten. Wij hebben als ICTO vanaf het begin negatief geadviseerd en bieden op dit moment geen ondersteuning bij proctoring.’ Ook bij communicatiewetenschappen en pedagogische wetenschappen volgt men die lijn.
Wel bij herkansingen
Bij psychologie ligt dat anders, vertelt opleidingsdirecteur Ingmar Visser. ‘We hebben het nog niet gebruikt, maar we gaan het over twee weken bij een klein tentamen testen,’ vertelt hij. ‘Naarmate de tijd verstrijkt wordt het belang van surveillance bij toetsen groter. Met name bij de herkansingen in de zomer, vinden we het erg belangrijk dat we kunnen controleren of studenten echt zelf hun tentamen maken en geen hulp krijgen. Op dit moment is proctoring daarvoor de enige manier. We hebben dat ook met onze opleidingscommissie overlegd. We zullen het per tentamen beslissen, maar de kans is groot dat we bij veel herkansingen proctoring inzetten.’
Bij het Amsterdam University College neemt men ook een iets andere positie in. ‘We passen continuous assessment toe: bij de meeste vakken zijn er ten minste vier onderdelen die meetellen voor een cijfer,’ vertelt onderwijsdirecteur Michiel van Drunen. ‘Dat zijn vaak opdrachten die thuis kunnen worden gemaakt, zoals schrijfopdrachten, en presentaties, maar ook tentamens. Presentaties gaan nu bijvoorbeeld via Zoom of via Canvas en tentamens zijn in veel gevallen omgezet in openboektentamens.’ Er wordt geen gebruik gemaakt van proctoringsoftware, zegt Van Drunen, ‘maar we vragen in sommige gevallen wel van studenten om hun camera aan te zetten tijdens het maken van het tentamen. Bij het vak Logic, dat alle eerstejaars volgen, zullen de docenten daarnaast steekproefsgewijs studenten via Zoom benaderen en hen vragen hun antwoorden toe te lichten.’
Privacy en AVG
De studentenraad van de UvA is fel tegenstander van proctoring. ‘Het systeem noteert niet alleen de kennis die je hebt van een vak, maar slaat ook allerlei andere zaken op, zoals je huis,’ vindt studentenraadsvoorzitter Pjotr van der Jagt. ‘Dat is jouw plek, jouw omgeving, jouw safe space. De universiteit heeft daar niet zoveel te zoeken.’
Sarah Eskens, als promovendus verbonden aan het Instituut voor Informatierecht van de UvA, betoogt in een uitgebreid blog dat de UvA op dit moment in strijd handelt met de Algemene Verordening Gegevensbescherming door proctoring te gebruiken. Volgens Eskens moet de universiteit kunnen aantonen dat er in de Wet op het Hoger Onderwijs en het Wetenschappelijk Onderzoek een rechtsgrond voor online proctoring bestaat. ‘De UvA heeft dat tot nu toe niet aangetoond. Het gebruik van online proctoring door de UvA is dus niet in overeenstemming met de wet.’
Beveiligingslek
Naast zorgen over privacy, bestaan er ook andere bezwaren tegen Proctorio. Nijmeegse informatica-onderzoekers vonden vorige maand namelijk een beveiligingslek in de software die ook aan de UvA wordt gebruikt. Zo is het vrij gemakkelijk om Proctorio te omzeilen met behulp van een zogenoemde virtual machine. Dat is een programma dat een andere computer nabootst. Daardoor kun je bijvoorbeeld Windows draaien op een Apple-computer.
Proctorio merkt volgens de informatici niet dat zo’n virtual machine draait, waardoor de onderzoekers antwoorden kunnen googelen en documenten kunnen openen. Tegen het Nijmeegse universiteitsblad Vox zegt onderzoeker Anna Guinet: ‘Als het systeem zo gemakkelijk te hacken is, brengt dat de validiteit van tentamens en diploma’s van deze universiteit in gevaar.’
