‘Ik heb nog een tijdlang nachtmerries gehad van de ontruiming van het Bungehuis’
Vijf jaar geleden bezetten studenten achtereenvolgens het Bungehuis en het Maagdenhuis. Sommige bezetters bleven zich inzetten bij studentenbonden of in commissies of medezeggenschapsraden, anderen verdwenen uit het zicht. De komende weken blikken we met hen terug. Vandaag: Dan Hassler-Forest.
Hoe kijk je terug op de bezettingen?
‘Ik denk er vaak aan terug, vooral nu WOinActie steeds meer aandacht weet te genereren. Een groot verschil is natuurlijk dat die groep wordt gedragen door medewerkers en dat de bezettingen vanuit de studenten kwamen. De acties werden gedreven door een groep actieve en slimme studenten en escaleerden volledig door incompetentie van het UvA-bestuur. Dat was ook de reden voor medewerkers als ik om de studenten te gaan steunen, omdat we veel klachten herkenden.
Het meest utopische en inspirerende van de bezettingen was het besef dat je zoveel gemeen hebt met anderen. Als wetenschapper ben je vooral individueel bezig, en als je collega’s spreekt is dat vooral in een suffe, bureaucratische omgeving. In het Maagdenhuis sprak je andere wetenschappers en studenten die tegen precies dezelfde dingen aanliepen als jij.’
Dan Hassler-Forest was in 2015 docent bij de afdeling Engelse literatuur aan de UvA. Nu is hij docent mediastudies aan de Universiteit Utrecht.
Hoe raakte je bij de acties betrokken?
‘Ik zag weleens posters van Humanities Rally toen ik in het Bungehuis werkte, maar ik had me daar nooit zo mee bezig gehouden. Dat veranderde toen studenten het Bungehuis bezetten. De bezetters wilden de academische vorming doorzetten in het Bungehuis en daarom werd ik al snel gevraagd om een lezing te geven voor de bezettende studenten. Dat heb ik uiteindelijk de dinsdag na de bezetting [die op vrijdag begon, red.] gedaan. Ik ben er die hele dag geweest, heb foto’s gemaakt en zette die op sociale media waar ik redelijk wat volgers had. Daardoor werd ik al snel een aanspreekpunt voor journalisten. Dat paste ook bij me. Ik was een wetenschapper met redelijk veel media-ervaring en hielp de beweging als een soort aanspreekpunt voor media.’
Wat dacht je op de avond dat het Maagdenhuis werd bezet?
‘Ik was naar een concert in IJmuiden geweest en toen ik thuiskwam en AT5 aanzette, zag ik dat het Maagdenhuis bezet was. Ik heb ademloos zitten kijken en was vooral heel erg bang. Ik was bij de Bungehuisontruiming. De mobiele eenheid was daar op haar conservatiefste en voorzichtigste manier aan het werk, maar ik vond dat heel heftig en indrukwekkend. Ik schrok daar erg van. De studenten waren zo naïef en aandoenlijk en stonden daar tegenover opgefokte politieagenten met wapenstokken en paarden.
Die ervaring is heel erg radicaliserend. Je wordt geconfronteerd met de onredelijkheid van autoritaire macht. Ik spreek vaak radicale mensen en vrijwel altijd zeggen ze dat ze een moment in hun leven hebben meegemaakt waarin ze persoonlijk werden geconfronteerd met de onredelijkheid van macht. Dat was voor mij op die dag. Ik vond het dood- en doodeng. Ik heb daar nog een tijdlang nachtmerries van gehad. De avond van de Maagdenhuisbezetting zat ik de hele tijd met het idee dat het helemaal uit de hand kon lopen. Dat de bezetting uiteindelijk vreedzaam werd en de hal een vrijplaats voor lezingen, concerten en debat werd, vond ik ontzettend inspirerend.’
Waarom ben je niet actief gebleven in raden, commissies of bij bonden?
‘Dat heeft eigenlijk twee redenen. Ik wist al heel lang dat mijn tijd aan de UvA afliep. Ik werkte destijds al elf jaar op tijdelijke contracten aan de UvA. Er was geen verlenging meer mogelijk, en de geesteswetenschappenfaculteit moest ernstig bezuinigen. Ik was al een jaar of twee, drie aan het solliciteren en was dus niet erg bezig met een toekomst bij de UvA.
Daarnaast ben ik niet gevraagd. Ik doe eigenlijk heel veel dingen omdat anderen dat aan mij vragen. Na de bezetting moest ik ook eerst mijn huwelijk redden. Ik had weliswaar principes, maar ik had ook een soort semi-burgerlijk leven met twee kleine kinderen. Ik moest nog een boek afmaken, ik keerde terug naar mijn onderwijs. Het kwam gewoon niet op mijn pad.’
Ben je nog steeds bezig met de idealen van de bezetting?
‘Ik heb er niet echt meer op een activistische manier uiting aan gegeven, maar schenk er wel veel aandacht aan in mijn onderwijs. De vakken die ik geef gaan vaak over de relatie tussen cultuur enerzijds en de politieke en economische situatie in de maatschappij anderzijds. Waarom verkopen we in onze maatschappij bijvoorbeeld als mens onze arbeid aan de hoogste bieder? En hoe zien we de universiteit? Is dat een opleiding die erop is gericht dat mensen die afstuderen een hoger salaris kunnen vragen, of spelen begrippen als bildung en zelfontplooiing ook een rol? Af en toe is het goed dat we ons als groep afvragen of dit wel de manier is waarop we onze maatschappij willen inrichten. Een verwijzing naar de bezettingen maakt het dan al gauw levendig voor studenten.
Daarnaast ben ik lid van WOinActie en bezoek ik weleens een vergadering. Op de een of andere manier voel ik me schuldig dat ik niet actiever ben bij WOinActie, maar ik merk ook dat ik geen campagnevoerder ben. WOinActie is ook wezenlijk anders dan de bezetters. De Nieuwe Universiteit was echt radicaal. Ze wilden een utopie, of anders niets. Er was niet echt ruimte voor de lange adem, het was provocerend en radicaal. Er was een lijst met goede eisen, en dat was het. Ze namen niet genoegen met 50 procent, ze wilden alles.
WOinActie is 100 procent redelijk. Zij hebben geleerd van de bezettingen en hebben een andere oplossing: druk uitoefenen door middel van heel slimme politiek. Het is een actiegroep die zegt: we doen betaald werk en de omstandigheden waarin we ons werk uitoefenen worden steeds slechter. Als we samen zijn, zijn we sterk en kunnen we langzaamaan dingen bereiken.’
Hebben de bezettingen effect gehad?
‘Dat denk ik zeker. Er is misschien niet meteen beleid veranderd, maar het was een heel intens moment, vol boosheid. Je kunt het een beetje vergelijken met Occupy Wall Street. Dat was ook binnen een paar weken voorbij, maar de taal die daar werd gesproken is overgenomen. Als je het nu hebt over de One Percent, weet iedereen waar je het over hebt.
Ik kan me goed herinneren dat ik tijdens de Maagdenhuisbezetting Rens Bod een paar keer heb gezien tijdens de vergaderingen. Ik kende hem een beetje uit mijn werk en ik had niet verwacht dat hij zich in de debatten zou mengen. Nu heeft hij zich als een zeer bevlogen en welbespraakte activist bij WOinActie ontpopt. Ik weet niet of dat door de bezetting komt, maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat die bezettingen wel invloed op hem hebben gehad.
Ik word ook nog steeds aangesproken door mensen die zeggen: “Jij bent toch van het Maagdenhuis? Die bezetting met die vreedzame studenten heeft me zo erg geraakt.” Die energie is nog lang niet weg.’
