‘In seks zie je gedachtegoed terug van twee- tot driehonderd jaar oud’
UvA-student Iris Bunte (25, klinische neuropsychologie) werd een jaar geleden aangesteld als eerste praktijkondersteuner-seksuologie van Nederland. Wat komt ze zoal tegen? ‘Er heerst nog steeds een heteronormatief beeld van seks. Daarover heb ik me verbaasd.’
‘Ik ben nu bijna een jaar bezig. Toen ik begon startten mijn patiënten met een combinatie van e-health – een online therapiemodule met informatie en opdrachten – en een fysieke begin- en eindafspraak. Tussendoor deden ze opdrachten en hadden we mailcontact. Dat werkte niet: bijna alle deelnemers haakten af. Mensen met seksuele problemen komen nu zo’n zes keer op consult, dat werkt beter. Persoonlijke sessies zijn toch meer afgestemd op individuele situaties. Daarnaast dient een gesprek als een stok achter de deur.’
Iris Bunte werkt twee dagen per week bij Bureau Studentenartsen aan de Oude Turfmarkt in Amsterdam, onder meer bedoeld voor UvA- en HvA-studenten. Ze is de eerste Praktijkondersteuner Huisarts (POH) op het gebied van seksuologie in Nederland (veel praktijken hebben bijvoorbeeld wel een POH-GGZ voor psychische problemen). Daarnaast doet ze neuropsychologisch onderzoek bij transgendercentrum Amsterdam UMC, locatie VUmc.
‘Ik merk dat ik op een laagdrempelige manier kan helpen. Tot 2014 kon je voor een seksueel probleem naar een seksuoloog, wat werd vergoed. Sinds 2014 worden behandelingen voor een seksueel probleem alleen vergoed als er ook nog sprake is van een co-morbide probleem zoals depressie, angststoornissen of persoonlijkheidsproblematiek. Omdat ik Praktijkondersteuner-seksuologie (POH) ben, kunnen mensen met “enkel” seksuele problemen gratis bij mij terecht.’
‘Voor zover ik weet ben ik nog steeds de enige POH-seksuologie in Nederland. Wel is er soms interesse vanuit andere praktijken. Ik denk dat de functie bekender moet worden: nu de seksuoloog uit het verzekeringspakket is gehaald, is het een manier te voorkomen dat problemen verergeren. Mensen zien mij met allerlei klachten: erectieproblemen, vroegtijdige zaadlozing, pijn bij het vrijen of opwindingsproblemen. Zo’n 40 procent is man, bijna de helft is student.’
‘Wat me heeft verwonderd zijn de misvattingen rond seks. Er heerst nog steeds een heteronormatief beeld – enkel penis-in-vagina, zonder langdurig voorspel. Niet gek dat seks dan pijn doet: opgewonden raken kost tijd. Ook opvallend: mannen zoeken de oorzaak van seksuele problemen vaak in de medische hoek en vinden het lastig te accepteren dat hun problemen psychologisch zouden kunnen zijn. Vrouwen lopen daarentegen langer met problemen rond en vinden het “normaler” om pijn te hebben.’
‘Ik zou willen dat mensen zich realiseren dat seks niet vanzelf gaat. Sommigen zeggen: in het eerste jaar was alles makkelijk, maar ze vergeten dat je elkaar aanvankelijk misschien één keer per week ziet, en dat je daar dan de hele week mee bezig bent. Dat is allemaal aandacht voor het seksuele voorspel die vermindert als je eenmaal samenwoont. Iets als “libido” bestaat ook niet: je kunt aandachtsoefeningen doen door te letten op seksuele prikkels om zo je zin te vergroten. Vrouwen kunnen dus net zo veel zin in seks hebben als mannen.’
‘Ik wil het onderwerp graag bespreekbaar maken. Ik vond de documentaire Mijn seks is stuk van Lize Korpershoek erg goed: het maakt duidelijk dat het niet problematisch is om erover te praten. De laatste twee- tot driehonderd jaar is qua seks toch weinig besproken: vrouwen hadden amper rechten en de nadruk lag op penis-in-vaginaseks. Dat gedachtegoed zie je nu terug. Goede voorlichting is dus belangrijk: niet alleen de negatieve aspecten benoemen – denk aan risico op soa’s, zwangerschap of andere biologische aspecten – maar ook benadrukken dat seks heel leuk is.’
