Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Geoff Stahl (cc, via Flickr)
actueel

UvA-hoogleraar in veelgetekende open brief: stop intern onderzoek op Erasmus Universiteit

Sterre van der Hee,
2 oktober 2019 - 12:14

UvA-hoogleraar Olav Velthuis is een van de auteurs van een open brief waarin de Erasmus Universiteit wordt opgeroepen het forensisch onderzoek naar het ‘lek’ in de plagiaatzaak rond Dymph van den Boom te staken. De brief is inmiddels 236 keer ondertekend door wetenschappers van diverse universiteiten. ‘Ik heb uit betrouwbare bronnen vernomen dat onder andere het mailaccount van de integrity officer is doorzocht.’

Daarnaast willen de medewerkers dat het College van Bestuur (CvB) van de Erasmus Universiteit volledige transparantie geeft over de inhoud van het onderzoek, zou het CvB geen informatie mogen gebruiken die via het onderzoek is verkregen, zou het excuses moeten maken aan medewerkers van wie mailaccounts zijn doorzocht en zou het passende maatregelen moeten nemen om klokkenluiders te beschermen, zo vinden de ondertekenaars. Ze willen daarnaast dat huidige universiteitsvoorschriften voor gebruik van IT-voorzieningen worden aangepast zodat de universiteit nooit in strijd met de privacywet en academische kernwaarden kan handelen.

 

De brief is een reactie op het besluit van de Erasmus Universiteit om het forensisch onderzoeksbureau Hoffmann Bedrijfsrecherche in te huren om te onderzoeken of iemand binnen de universiteit het ‘lek’ was in de plagiaatzaak rond oud-UvA-rector Dymph van den Boom – ook oud-decaan aan de Erasmus Universiteit. NRC publiceerde dit voorjaar een artikel waarin Van den Boom werd beschuldigd van plagiaat in haar diesredes en proefschrift. Volgens Van den Boom werden regels van nu echter met terugwerkende kracht op publicaties van dertig jaar geleden toegepast en werden haar toespraken onterecht langs de wetenschappelijke plagiaatmeetlat gelegd.

‘Als dit lekken al heeft plaatsgevonden kun je je afvragen in hoeverre de medewerker in kwestie daadwerkelijk kan worden beschuldigd van een misstand’

Het CvB stelde signalen te hebben gekregen dat medewerkers van de Erasmus Universiteit de bron van dit verhaal waren en vindt dat medewerkers hun beschuldigingen intern hadden moeten uiten en niet naar de pers hadden moeten stappen, waarna het het onderzoeksbureau inhuurde. Deze actie leidde tot kritiek van verschillende kanten: zo noemde faculteitsraadsvoorzitter Ana Uribe Sandoval van de Erasmus Universiteit het handelen ‘diep beschamend’ en vond journalist Frank van Kolfschooten, die het eerdere NRC-artikel over de plagiaatzaak schreef, de zaak ‘curieus’ en ‘ongehoord’.

Foto: UvA
Olav Velthuis

Angstcultuur

UvA-hoogleraar Olav Velthuis (culturele sociologie), opsteller van de open brief, noemt het ‘een principiële kwestie’ en hoopt brede discussie aan te zwengelen. ‘De vraag is: in hoeverre mogen universiteitsbesturen in mailverkeer van medewerkers kijken’, zegt hij. ‘Deze acties creëren een angstcultuur. Als ik nu een kritische mail naar Folia stuur, kan dat dan veilig vanaf mijn UvA-mailaccount? De Erasmus Universiteit beroept zich op een reglement voor internetgebruik, maar het is goed om te discussiëren over die regels, zodat medewerkers weten wat er met hun mails kan gebeuren. Ik zal me op allerlei manieren voor zo’n debat inzetten.’

 

Velthuis vreest onder andere dat de privacy van medewerkers geschonden worden en dat het principe van academische vrijheid wordt ondermijnd. Verder vraagt hij zich af of het onderzoek niet in strijd is met de Algemene Verordening Gegevensbescherming en met het briefgeheim en het recht op privacy dat is vastgelegd in artikel 8 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. ‘Ik ben zelf gepromoveerd aan de Erasmus Universiteit’, zegt hij, ‘en uit betrouwbare bronnen heb ik vernomen dat onder andere het mailaccount van de integrity officer is doorzocht – iemand die over zeer vertrouwelijke, persoonlijke informatie beschikt. Dat brengt de veiligheid van de organisatie in het geding.’

 

Uit de brief blijkt onder andere dat de ondertekenaars begrijpen dat de organisatie bij ernstige omstandigheden ‘het recht heeft om mailcommunicatie van medewerkers te onderzoeken’. Desalniettemin vinden ze de huidige maatregelen ‘buitenproportioneel’. ‘Als dit lekken al heeft plaatsgevonden kun je je afvragen in hoeverre een medewerker die plagiaat van een meerdere meldt daadwerkelijk kan worden beschuldigd van een misstand,’ aldus de brief. ‘Gezien het feit dat het CvB expliciet over het plagiaat was geïnformeerd, maar deze informatie verwierp, is het gedrag van zo’n medewerker legitiem te noemen en zou het moeten worden verdedigd.’

 

Op dit moment is de brief door 236 medewerkers van verschillende Nederlandse universiteiten ondertekend – dit aantal liep gedurende de ochtend sterk op.

 

Dit bericht is op woensdagmiddag 2 oktober om 14.00 uur geüpdatet met een reactie van Olav Velthuis.