Zijn gelukscolleges de oplossing voor mentale problemen van studenten?
.jpg)
Aan de Amerikaanse universiteit Yale werd The Science of Well-Being, een collegereeks over de wetenschap van geluk, vorig jaar een absolute hit. Zou zo’n collegereeks om het welzijn van studenten te verbeteren iets voor de UvA zijn?
Toen professor Laurie Santos twee jaar geleden decaan werd van het Silliman House, een van de campussen van de Yale, viel het haar op hoe weinig haar studenten genoten van hun tijd aan de prestigieuze universiteit. Ze bleken, toen Santos ze eenmaal beter leerde kennen, veel angstiger en depressiever te zijn dan zij had gedacht.
Zonde, vond ze, want zou je studententijd niet de mooiste tijd van je leven moeten zijn? In plaats daarvan dachten de studenten vooral aan later, met bijbehorende stress. Alles voor een goede stage, en daarna een goede baan, een goed salaris. Voor later.
Bewuster leven
Daarom bedacht de professor psychologie vorig jaar de collegereeks The Science of Well-Being, over de wetenschap van geluk. Het werd een klapper, ruim 1.200 studenten schreven zich in. Nooit eerder werd een vak aan Yale zo goed bezocht. Bij haar collegereeks probeert ze studenten bewuster te maken van hun leven nú. Dat doet ze door hoorcollege te geven over wat er bekend is over gelukkiger leven, maar ook door vrij simpele aanpassingen voor te stellen en studenten daarmee te laten oefenen.
Zo moesten de Yale-studenten bij wijze van happiness-oefening hun dankbaarheid uiten, mediteren en minder op hun telefoon kijken en in plaats daarvan een praatje met een vreemde aanknopen.
(Lees verder onder de afbeelding)
Uit onderzoek in Nederland – de Hogeschool Windesheim onderzocht studentenwelzijn in 2017 – komt naar voren dat de helft van de Nederlandse studenten angst- en depressieklachten ervaart. Dat is min of meer gelijk aan de Amerikaanse percentages. Ook hier wordt de hoge druk en de hoge mate van onzekerheid bij studenten gezien als belangrijke veroorzaker van psychische gezondheidsklachten.
Cognitieve therapieën
Professor Agneta Fischer, waarnemend decaan van de Faculteit Maatschappij- & Gedragswetenschappen, ziet het nut van gelukscolleges zoals op Yale wel in. ‘Zo’n college is in feite een verlichte vorm van wat er gebeurt in cognitieve therapieën, dus ik vind het een interessant idee. Mensen kunnen meegesleept worden in de stress om alles uit het leven te halen wat erin zit. Als dat niet lukt, word je ontevreden en gefrustreerd. Als je leert daar anders tegenaan te kijken, kan dat werken.’
Maar is dat de verantwoordelijkheid van de universiteit? Fischer: ‘We hebben ook studentenartsen en -psychologen, dus zo gek is het niet om dit aan te bieden. Je studententijd is een periode in het leven die omgeven is door een hoge mate van onzekerheid, wat weer druk veroorzaakt.’
Bovendien ziet Fischer een beter inzicht in geluk en ongeluk als investering voor later. ‘Je wil eigenlijk dat mensen beter leren omgaan met spanningen, want de elementen waardoor mensen meer stress ervaren, zitten nu eenmaal verweven in de huidige samenleving. Je kan zorgen dat je daar geen weerloos slachtoffer van bent. Ik zag dat professor Santos haar gelukscollege als mooc op Coursera heeft staan. Daar kunnen we in eerste instantie mee beginnen.’
Vorig jaar werd er een actieplan gemaakt om het psychische welzijn van studenten in het hoger onderwijs te verbeteren, om bewustwording rondom het onderwerp te vergroten en om eerder in te kunnen grijpen. Want Nederlandse studenten zoeken vaak te laat hulp, zegt Peter Vonk, studentenhuisarts van de UvA en een van de bedenkers van het actieplan. ‘In Nederland ligt er een stigma op ongelukkig zijn. We zullen er niet snel mee naar de dokter gaan. In de huisartsenpraktijk kunnen we er wel wat mee, maar je moet wel komen.’ Daar speelt de universiteit ook een rol bij, door het zoeken naar hulp laagdrempelig te maken. Nu wordt het klimaat in het hoger onderwijs vooral gekenmerkt door ambitie en excellentie, schrijven de bedenkers van het actieplan. Zo’n gelukscollege zit overigens niet in het actieplan. Vonk: ‘Leuk, maar niet nodig. Ik zie meer in een avondje geluk bij bijvoorbeeld Crea.’
Makkelijker gezegd dan gedaan
Meer in het nu zijn is leuk bedacht, maar het is voor studenten moeilijk om niet telkens aan later te denken, zegt Alba van Vliet, voorzitter van Asva studentenunie en zelf student Politics, Psychology, Law & Economics (PPLE). ‘Je weet: je hebt maar een paar jaar om je studie te doen. Daarbij moet je ook nog werken, nevenactiviteiten als een studievereniging ernaast doen, en ook nog iets van een sociaal leven onderhouden. En je moet goeie cijfers hebben, om in een master te komen. Dus ja, ik voel de druk wel, en die zie ik ook bij de mensen om me heen.’
Ze bedoelt maar: dat niet te veel aan later denken is makkelijker gezegd dan gedaan, omdat de omstandigheden daar niet meer naar zijn. Dat ‘later’ voor de student van nu ziet er inmiddels anders uit dan voor de student van tien jaar geleden, toen kamers in Amsterdam nog voor 250 euro te krijgen waren, de meeste masteropleidingen toegankelijk waren met een bachelordiploma vol zesjes en de overheid nog maandelijks een paar honderd piek overmaakte met als extraatje een gratis ov-jaarkaart.
Alba: ‘Ik vraag me af of zo’n gelukscollege gaat helpen, al zijn er vast studenten die er baat bij hebben.’ Liever ziet ze dat de bezuinigingen op het hoger onderwijs worden teruggedraaid, waardoor studenten meer tijd en ruimte krijgen om zichzelf te ontwikkelen. De UvA kan daar ook aan bijdragen, bijvoorbeeld door de toelatingseisen wat te versoepelen, en minder rigide om te gaan met het bindend studieadvies, zegt ze.
Zitten UvA-studenten te wachten op gelukscolleges? We vroegen het ze.
Tekst: Rosanne Kropman / Video: Elsie Vermeer
