Minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap (D66) wil meer voorwaarden stellen aan universiteiten en hogescholen die studentenstops instellen. Dat schrijft ze in een begeleidende tekst bij een wetsvoorstel.
Op dit moment zijn universiteiten die van zins zijn om een studentenstop in te stellen verplicht daar ‘mededeling’ van te doen aan de minister. Van Engelshoven vindt dat onvoldoende, schrijft ze. ‘Het is een zwaar instrument dat de toegankelijkheid van het hoger onderwijs voor Nederlandse studenten beperkt.’
Zelfselectie
Uit onderzoeken blijkt dat sommige studenten, zoals eerstegeneratiestudenten, studenten met een functiebeperking of studenten met een migratieachtergrond, minder vaak voor een fixusstudie kiezen. Daarom wil de minister zichzelf de mogelijkheid geven om voorgestelde studentenstops te blokkeren.
De minister zal zich bij het maken van deze beslissing laten adviseren door ‘een commissie van deskundigen’, zo staat in de zogenoemde Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel. Een criterium dat ze daarbij gebruikt is de vraag of de universiteit heeft geprobeerd haar capaciteit te vergroten en zo een studentenstop te voorkomen. Ook wil ze dat universiteiten goed hebben nagedacht over ‘welke consequenties bepaalde keuzes kunnen hebben. Zo kan het besluit om een opleiding of een traject in het Engels te verzorgen tot meer buitenlandse studenten leiden, wat gevolgen kan hebben voor de beschikbare capaciteit.’
Fixus voor Engelstalige track
Tegelijkertijd wordt studies met een Engelstalige track een uitweg geboden met het wetsvoorstel. De minister wil namelijk dat het mogelijk wordt om enkel voor een Engelstalige track een fixus in te stellen. Van Engelshoven had dit al eerder aangekondigd in een pakket maatregelen dat de explosieve groei van buitenlandse studenten moet beteugelen.
Ze maakt het met hetzelfde wetsvoorstel bijvoorbeeld ook mogelijk om de collegegelden voor studenten van buiten de Europese Economische Ruimte fors op te voeren. Bovendien mogen universiteiten aan die studenten voortaan geld vragen voor diplomawaardering en een taaltoets.
Engelstalige of Nederlandstalige studies
Als universiteiten een Engelstalige studie willen opzetten moeten zij voortaan beter beargumenteren waarom de studie niet in het Nederlands wordt gegeven, vindt de minister. ‘Ondanks versterking van de internationale dimensie in het onderwijs, blijft het van belang dat ook in het onderwijs voldoende aandacht is voor het belang van het Nederlands als voertaal in de samenleving en als cultuur- en wetenschapstaal,’ schrijft Van Engelshoven. Daarom moeten universiteiten voortaan beleid maken voor wanneer ze een studie in het Engels of het Nederlands geven en moet ze daarin beargumenteren hoe ze zich inspant om de toegankelijkheid voor Nederlandse studenten te waarborgen.
Het wetsvoorstel ligt op dit moment online ter consultatie, waardoor iedere Nederlander er op kan reageren. Dat kan hier, voor 28 januari. Daarna zal de minister eventueel enkele aanpassingen doorvoeren en zal de Tweede Kamer erover debatteren.