Bèta’s winnen merendeel Spinozapremies
Iets minder dan 60 procent van de Spinozapremies, de belangrijkste Nederlandse wetenschapsprijzen, ging de laatste 10 jaar naar een hoogleraar in het domein natuurwetenschappen en techniek. ‘De allerbeste kandidaten moeten de premie krijgen,’ vindt de NWO.
Twee weken geleden werden in Amsterdam de Spinozapremies 2018 uitgereikt aan Anna Akhmanova, Marileen Dogterom, Carsten de Dreu en John van der Oost. Zij doen onderzoek naar respectievelijk cellullaire dynamica, bionanoscience, sociale psychologie en microbiologie. Daarmee gaan er twee prijzen naar bèta’s, één naar een (bio)medisch onderzoeker en één naar een gammawetenschapper.
Daarmee was dit jaar geen uitzondering. In de laatste tien jaar gingen 22 van de 37 toegekende Spinozapremies naar een hoogleraar in de sector natuurwetenschappen of techniekNWO houdt hierbij een andere verdeling van vakgebieden aan: alfa/gamma, bèta en medisch/leven.. Daarnaast gingen er 5 Spinozapremies naar alfawetenschappers, 5 naar gammawetenschappers en 5 naar medici.
2,5 miljoen euro
De Spinozapremie is de hoogste en lucratiefste onderscheiding die je als wetenschapper in Nederland kunt krijgen. De prijs wordt uitgereikt aan onderzoekers die tot de wereldwijde top in hun vakgebied behoren. Die onderzoekers krijgen een beurs van 2,5 miljoen euro die ze vrij mogen besteden aan nieuw onderzoek. De Spinozapremies worden ook wel de Nederlandse Nobelprijzen genoemd.
Lees verder onder de infographic.
Het is opvallend dat bèta- en techniekwetenschappers zo veel Spinozapremies winnen, aangezien zij volgens het Rathenau Instituut slechts 27 procent van het hooglerarenkorps in Nederland uitmaken. Gamma- en medische wetenschappers zijn dan weer sterk ondervertegenwoordigd onder Spinozapremiewinnaars.
2012: Annemarie Mol (antropologie)
2011: Patti Valkenburg (jeugd en media)
2011: Erik Verlinde (theoretische natuurkunde)
2008: Joep Leerssen (letterkunde)
2005: Lex Schrijver (wiskunde)
2004: Michiel van der Klis (sterrenkunde)
2003: Robbert Dijkgraaf (mathematische fysica)
2000: Daan Frenkel (moleculaire fysica en chemie)
1999: Ronald Plasterk (moleculaire biologie)
1996: Johan van Benthem (logica)
1995: Ed van den Heuvel (sterrenkunde)
Balans
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) hanteert bij haar toekenning een andere verdeling in vakgebieden. Zij verdeelt de wetenschap in alfa/gamma, bèta en medisch/leven. ‘Wij hanteren het uitgangspunt dat per jaar maximaal vier premies worden toegewezen, waarvan niet meer dan twee premies binnen één wetenschapscluster vallen,’ aldus een woordvoerder van de NWO. ‘Bij toekenning van drie of vier premies geldt als aanvulling hierop dat een substantieel deel van het onderzoek van in elk geval één laureaat tot het cluster alfa/gamma behoort.’
Spinozapremies worden enkel toegekend op voordracht en daar ligt de verklaring volgens de NWO. Ook volgens haar rekenmethode gaan er namelijk relatief veel beurzen naar bèta-onderzoekers. ‘Er worden simpelweg meer bèta-kandidaten voorgedragen.’ De NWO legt de commissie die gaat over de beoordeling van die voordrachten verder niet veel voorwaarden op, laat zij weten. ‘De allerbeste kandidaten overall moeten de premie krijgen; niet de beste alfa/gamma-, de beste bèta- en de beste life sciences-kandidaat.’
Bekijk hieronder alle winnaars van de Spinozapremies.
