Het aantal internationale studenten in Amsterdam stijgt. Mooi, maar waar moeten ze wonen? Onderwijsinstellingen en woningscorporaties zien forse tekorten. ‘Te weinig kamers, dat is een enorme showstopper.’
In het nieuwe studiejaar is voor zeker 2.400 internationale UvA-eerstejaars een kamer gereserveerd. Dat is iets meer dan de helft van het aantal aanmeldingen van internationale studenten. Daarnaast staan zo’n vijfhonderd studenten op de wachtlijst. ‘We zijn keihard bezig om plekken erbij te krijgen,’ zegt UvA-woordvoerder Annelies van Dijk. ‘Het is passen en meten.’ Zo moeten er per 1 oktober nog 184 nieuwe kamers vrijkomen aan de Laan van Spartaan in Amsterdam-West.
Amsterdam is daarin niet uniek. Universiteiten, hogescholen en studentenhuisvesters reserveren ieder jaar kamervoorraden voor internationale studenten, omdat die vanuit het buitenland moeilijker een kamer kunnen vinden. In veel steden is die voorraad nu op, schrijft dagblad Trouw: de Stichting Studenten Huisvesting (SSH) zou, sneller dan in andere jaren, de kamers in Utrecht, Rotterdam, Zwolle, Maasticht, Groningen en Tilburg hebben vergeven.
Kamertekort
Studenten die niet in die gereserveerde kamers kunnen wonen, moeten zelf op zoek naar huisvesting. Dat is lastig: Amsterdam kampt met een tekort van 12.000 studentenwoningen, meldde de LSVb in juli. Nederlandse studenten kunnen vaak een beroep kunnen doen op vrienden, familie, een netwerk en kennis van de woningmarkt - internationals kunnen dat niet. Om hen te helpen, startte de LSVb vorige week een Housing Hotline.
De UvA kreeg dit jaar, ten opzichte van 2016, ruim drie keer zo veel buitenlandse aanmeldingen, onder meer door de start van nieuwe Engelstalige bachelors. Of alle ingeschreven studenten in Amsterdam ook daadwerkelijk een woning nodig hebben, is onduidelijk, zegt Van Dijk. ‘Internationals schrijven zich vaak op meerdere plekken in, en kiezen later pas een universiteit. Maar waarschijnlijk kunnen we niet iedereen plaatsen. De instroom is te groot.’
Steeds grotere tekorten
Amsterdamse studentenhuisvesters Duwo en De Key zien vanuit onderwijsinstellingen ‘dringende behoefte’ aan huisvesting voor internationals. Zo komt Duwo ‘honderden kamers’ tekort om aan de vraag te kunnen voldoen. Duwo, die ruim tienduizend woningen in Amsterdam beheert, reserveert 25 procent voor internationale studenten. De Key, met 37.000 woningen in onder meer Amsterdam en Diemen, stelt er 1.500 beschikbaar. Deze zomer komen er daar nog tweehonderd extra bij.
Dat aantal verhogen kan niet zomaar, zegt Gijsbert Mul, directeur Public Affairs & Accomodate. ‘We willen ook Nederlandse studenten een woning bieden. Anders krijgen wij het - terechte - verwijt dat we geen oog hebben voor Nederlanders.’
Bij zowel Duwo als De Key mogen internationals één jaar blijven: als hun studie daarna niet is afgelopen, kunnen ze zich inschrijven bij Studentenwoningweb of zelf de woningmarkt op. ‘We hebben veel kamers kunnen toevoegen, en er zitten nieuwe complexen in de pijplijn,’ zegt Gijsbert Mul van Duwo. ‘Maar eerlijk: het is te weinig. Met internationalisering worden de tekorten alleen maar groter.’ Hoe groot het tekort exact is, weten de studentenhuisvesters niet.
Tot 2025: jaarlijks tweeduizend extra kamers
De Coalitie Kennisstad, een samenwerkingsverband van de UvA, de HvA, de Vrije Universiteit, Hogeschool Inholland, de Hogeschool voor de Kunsten, de Gerrit Rietveld Academie en studentenhuisvesters Duwo en De Key, berekende dat tot 2025 jaarlijks 2.000 extra betaalbare kamers nodig zijn om aan de toekomstige vraag van binnenlandse en buitenlandse studenten te kunnen voldoen.
Zo moet vervanging worden gezocht voor de tijdelijke woningen die de laatste jaren zijn gebouwd, stelt de Coalitie, zoals de studentencontainers bij de Bijlmerbajes. Maar ook moeten de woningbouw beantwoorden aan de toekomstige stroom van internationale studenten. ‘Slechts een beperkt deel daarvan kan de stad toevertrouwen aan marktpartijen: [...] dit [levert] vooral huisvesting [op] in het duurdere segment.’
Friends-contracten
De oplossing? Voornamelijk nieuwbouw. Studentenhuisvesters hopen dan ook dat de gemeente meer nieuwbouwlocaties ter beschikking stelt. ‘We kijken ook naar plaatsen buiten Amsterdam,’ zegt Mul. ‘Plekken waar het goedkoper is om te bouwen, en die wellicht minder voor de hand liggen. Vroeger was dat Amsterdam-Zuidoost, nu bouwen we in Amsterdam-Noord en Hoofddorp. Binnen tien jaar denk ik aan Almere of Zaanstad. We moeten met elkaar kijken: wat is er allemaal mogelijk?’
Verder zoeken de partijen creatieve oplossingen. Denk aan het Friends-contract: een woonvorm waarbij studenten een sociale huuwoning delen, met een kleine slaapkamer en een gemeenschappelijke woonkamer, zoals in de Amerikaanse tv-serie Friends.
Het gevaar is dat internationale studenten wegens gebrek aan huisvesting liever elders gaan studeren. ‘Aandacht voor studentenhuisvesting in de stad is een voorwaarde voor de internationale groei van kennisinstituten en daarmee voor de economische, sociale en culturele verrijking van de stad,’ schrijft de Coalitie in het rapport. Mul: ‘Amsterdam moet een vitale stad zijn en blijven, met een goede kennisinfrastructuur. Te weinig kamers, dat is een enorme showshopper.’
Dakloze studenten
Het Amsterdamse International Students Network sprak in september vorig jaar van honderden dakloze internationale studenten. Studenten die nog een kamer moesten regelen waren vaak niet voorbereid op de krappe Amsterdamse woningmarkt, maar moesten intussen wel vol aan de studie. ‘Er was zelfs een jongen die drie dagen in de bibliotheek en in cafés heeft “gewoond”.’
Op dit moment studeren en wonen zo’n 112.000 internationale studenten in Nederland, schrijft onderzoeksbureau Nuffic. Dat is het hoogste aantal ooit gemeten. Zo’n 81.000 internationale studenten volgen een volledige studie, de rest volgt slechts een deel van de studie in Nederland.