Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Foto: Dirk Gillissen (UvA)
opinie

Op z'n Duits | Het slechtste van twee werelden

Linda Duits,
13 oktober 2017 - 07:31

Een paar weken geleden schreef ik hier over het beurssysteem van NWO. De verdeling van onderzoeksgeld via die organisatie gebeurt competitief en daar zitten een boel nadelen aan. Het grootste is het productiviteitslek: er worden maar weinig aanvragen gehonoreerd terwijl veel onderzoekers veel tijd besteden aan het schrijven ervan. Tot mijn grote verbazing was NWO het met me eens.

Op Twitter reageerde @NWONieuws: ‘Toenemende #aanvraagdruk & lage honoreringspercentages moeten aangepakt worden. Daarom ook werkconferenties hierover’. Hoera, dacht ik! Verandering is op komst. Dat bleek te kloppen. Vorige week werd bekend dat NWO maatregelen neemt om het slagingspercentage te verhogen naar een kwart. Helaas betekent dat niet dat de 800 miljoen euro meer gelijk wordt verdeeld over aanvragers. NWO is vooral geïrriteerd door de vele aanvragen die ze ontvangen. Iedereen heeft een hekel aan werkdruk, nietwaar.

 

In het nieuwe plan legt NWO dat probleem nu bij universiteiten neer. Zij moeten voorkomen dat hun onderzoekers allemaal massaal aanvragen indienen, waardoor ze onderling hun kans op geld verkleinen. Universiteiten moeten dus gaan voorsorteren: intern moet bepaald worden welke onderzoekers een aanvraag mogen indienen.

In het nieuwe systeem komt veel macht te liggen bij onderzoeksdirecteuren. Zij zijn niet vrij van interne politiek en competitie

Dat kan heel makkelijk, zegt NWO-voorzitter Stan Gielen tegen Trouw. Een decaan moet de directeuren van de onderzoeksinstituten bij elkaar roepen en die weten precies wie de beste mensen zijn. Zij mogen dan meedingen. Daarmee combineert dit nieuwe systeem het slechtste van twee werelden.

 

Het grote voordeel van NWO boven de zogeheten eerste geldstroom, directe verdeling door de universiteit, is dat aanvragen in peer review-rondes worden beoordeeld. Het cv van een inzender telt daarbij mee, maar het is het plan als geheel dat wordt gewogen en vergeleken met andere plannen. In het nieuwe systeem komt veel macht te liggen bij onderzoeksdirecteuren. Zij zijn niet vrij van interne politiek en competitie. Er is geen controle ingebouwd om te voorkomen dat ze aan vriendjespolitiek gaan doen, nepotisme dat hun eigen carrière ook nog eens verder bevordert. Onderzoeksdirecteuren hebben immers ook promovendi en postdocs.

Onlangs schreef hoogleraar sociologie Willem Schinkel over het ‘kroonprinsen-systeem’ dat bestaat aan Nederlandse universiteiten. ‘Kroonprinsen benoemen is een vorm van academische homofilie waarbij mannelijke hoogleraren systematisch hun academische zonen tot prof promoveren’, betoogde hij scherp. Seksisme is geïnstitutionaliseerd aan de academie en het gevolg is dat er beduidend minder vrouwen aan de top zijn. Daar kan je aan toevoegen dat ook racisme geïnstitutionaliseerd is en dat witte mensen andere witte mensen bevorderen.

 

De oplossing zoekt Schinkel in quota voor minderheden en het omverwerpen van het ‘excellentiedenken’ dat nu zo domineert aan universiteiten. Het nieuwe voorstel van NWO doet het tegenovergestelde.

Lees meer over