Op z'n Duits | Van klant naar product
Colleges begin ik altijd met een filmpje dat de thematiek van die week introduceert of samenvat. Meestal speel ik die af van YouTube. Omdat de browsers op universitaire computers geen adblockers hebben, moet je eerst reclame door. Uiteraard zet ik vooraf alles klaar zodat ik mijn studenten niet lastig hoef te vallen met schreeuwende aanbevelingen van wat dan ook. Dan nog stel ik ze bloot aan de kleine banners die tijdens de video’s zichtbaar zijn.
Als linksmens vind ik het vervelend dat mijn studenten in mijn colleges ongevraagd reclame te zien krijgen. Tegelijkertijd ben ik te lui om de extra handelingen te doorlopen om dat te voorkomen, zoals het filmpje downloaden. Dit is de realiteit van de digitale tijd: gemakkelijke gratis toegang betekent dat we van alles op de koop toenemen.
Bedrijven zijn de afgelopen pakweg vijftien jaar steeds meer gaan investeren in publiek onderwijs. Deze week stuitte ik op een filmpje van Goldman Sachs waarin een meneer uitlegt hoe buitengewoon dit allemaal is. ‘Tech’ gaat het klaslokaal transformeren. Er gebeuren fantastische dingen op het gebied van ‘gepersonaliseerd leren’, en alle verzamelde data en ‘analytics’ betekenen dat we veel meer kunnen gaan inzetten op ‘leren op basis van competenties’ waardoor uiteindelijk niemand achterblijft.
Nu bestaan zulke tech-fantomen al een tijd en is er veel onderwijskundige kritiek op nieuwerwetse bedenksels als de iPad-school. De vraag waar ik mee zat: waarom hoor ik dit van de Global Head, Education Technology and Services, Investment Banking Division, Goldman Sachs? Wat wil een beruchte investeringsbank met onderwijs? Het antwoord is natuurlijk dat daar veel te halen valt.
Digitale burgerrechtenorganisaties maken zich terecht zorgen over de aanwezigheid van bedrijven in het klaslokaal. Zo biedt Google verschillende onderwijsapps aan en worden hun ‘goedkope’ Chromebooks veel gebruikt op scholen. Die combinatie betekent dat Google een gigantische hoeveelheid informatie verzamelt over leerlingen. Die verplichte afname van Google-producten in de klas kun je vergelijken met verplichte afname van Coca-Cola op scholen, waarbij ook nog eens bijgehouden wordt wie het drankje drinkt, hoe en waar.
Vergelijkbaar: de moocs waar universiteiten zo enthousiast over zijn, zijn natuurlijk ook niet gratis. Er worden extreem lucratieve data verzameld. Het is daarbij vaag van wie die zijn en wat er precies mee gedaan wordt. Worden bijvoorbeeld de beste studenten verkocht aan rekruteringsbureaus? Het blijft bovendien onduidelijk hoe goed beveiligd deze data zijn en welke wetten erop van toepassing zijn.
Scholen en universiteiten moeten zich van onze regering steeds meer gedragen als bedrijven. Zij zitten bovenop een datagoudmijn. In die spannende toekomst waarin niemand achterblijft is onderwijs niet langer het verkochte product, maar de leerling of de student.
