HvA haalt drie prestatieafspraken niet
De Hogeschool van Amsterdam gaat drie van de elf prestatieafspraken niet halen. Dat blijkt uit een rapport dat binnen de HvA rondgaat en het jaarverslag van de hogeschool. Het bachelorrendement, de uitval in het eerste jaar én het aantal eerstejaars studenten dat excellentieonderwijs volgt zijn niet op het peil dat de HvA zichzelf ten doel stelde. Of de HvA, zoals oorspronkelijk de bedoeling was, hierdoor geld misloopt is nog niet duidelijk.
Jarenlang vroegen hogescholen en universiteiten om een andere manier van financiering: één die minder afhankelijk was van studentenaantallen en meer van kwaliteit. Die kregen ze in 2012 toen toenmalig staatssecretaris van Onderwijs Halbe Zijlstra de prestatieafspraken introduceerde. Zeven procent van het budget van universiteiten en hogescholen werd afhankelijk van of zij hun zelf opgelegde doelen haalden.
De HvA stelde zichzelf elf doelen: variërend van een stijging van het aantal studenten dat binnen vier jaar zijn bachelor haalt tot een toename van het aantal wetenschappelijke publicaties van HvA-medewerkers. Vorig jaar bleek dat er voor de hogeschool nog flink wat werk aan de winkel was. Destijds waren slechts drie van de elf doelen behaald. In het laatste jaar zijn daar vijf doelen bij gekomen, wat de score van de HvA op acht van de elf brengt.
Bachelorrendement
Uit een rapport dat de afdeling Onderwijs & Onderzoek van de HvA heeft opgesteld blijkt dat de hogeschool twee van de drie prestatieafspraken die te maken hebben met studiesucces niet heeft gehaald. Het aantal bachelorstudenten dat binnen vier jaar zijn diploma haalt is met 54,2 procent bij lange na niet op het niveau dat de HvA zichzelf oplegde (60 procent). Met name de Faculteit Business & Economie (44,6 procent) presteert op dat gebied slecht.
Ook is opvallend dat bij twee faculteiten die vroeger relatief goed presteerden een sterke daling te zien is. Bij de Faculteit Bewegen, Sport & Voeding daalde het rendement in vijf jaar van 77,6 procent naar 61,9 procent en bij de Faculteit Techniek is in diezelfde periode sprake van een terugloop van 64,1 naar 52,3 procent.
Trilemma
HvA-rector Huib de Jong zag vorig jaar al dat het vrijwel onmogelijk zou zijn om deze prestatieafspraak te halen. Hij sprak destijds over het ‘trilemma’ waar de HvA mee te maken heeft. ‘Als hogeronderwijsinstelling heb je met drie factoren te maken: toegankelijkheid, kwaliteit en rendement. Wij kiezen als HvA in de eerste plaats voor toegankelijkheid en kwaliteit en daardoor minder voor het rendement. Ik denk dat we de juiste keuze hebben gemaakt door de afgelopen jaren flink te investeren in de onderwijskwaliteit, maar dat heeft helaas een negatief gevolg voor ons bachelorrendement.’
De Jong vermoedde destijds dat het bachelorrendement de enige prestatieafspraak is die de HvA niet zou halen, maar daarin krijgt hij ongelijk. Het is de HvA ook niet gelukt om het aantal studenten dat in het eerste jaar uitvalt onder de dertig procent te krijgen. Hoewel het de HvA in 2014 is gelukt om de stijging van het aantal uitvallers te doen stoppen, is de prestatieafspraak desondanks niet gehaald. De hogeschool wijt dit aan de grote groei van de studentenaantallenHet aantal eerstejaars aan de HvA steeg in de jaren 2009-2013 met 29 procent, tegenover een landelijk gemiddelde van 12 procent. de afgelopen vijf jaar. ‘Deze sterke stijging heeft achteraf gezien een grotere impact gehad op de beleidsagenda en daarmee beoogde resultaten van de HvA, dan aanvankelijk werd gedacht,’ zo is te lezen in het HvA-jaarverslag.
Het aantal studenten dat na het eerste jaar van studie switcht is daarmee de enige studiesucces-gerelateerde prestatieafspraak die de HvA mag afvinken.
Tenslotte lukte het de hogeschool ook niet om 5 procent van de eerstejaars studenten excellentieonderwijs zoals het honours programma te laten volgen. Op dat gebied blijft de HvA steken op 4 procent. Volgens de hogeschool ‘speelt een rol dat studenten steeds meer druk voelen van de verhoogde BSABSA staat voor bindend studieadvies. Wanneer een student minder dan 50 van de 60 studiepunten in zijn eerste jaar behaalt, mag hij niet verder studeren. Eerder lag de lat op 40 van de 60 punten.-norm.’ Daardoor zouden studenten minder tijd over hebben voor excellentieonderwijs.
Minder geld
Het oorspronkelijke plan was dat hogescholen en universiteiten die niet aan hun prestatieafspraken zouden voldoen, gekort zouden worden op hun begroting. Minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft echter meermaals gezegd dat het niet behalen van een doel niet direct minder geld betekent. Zij zal ervoor zorgen dat er ‘geen mechanische afrekening plaatsvindt’, schreef ze vorig voorjaar aan Tweede Kamer. Daarmee bedoelt ze dat ze rekening zal houden met alle omstandigheden van het geval.
Dat bevestigt Michiel Hendrikx, woordvoerder van het ministerie van Onderwijs, Cltuur en Wetenschap. ‘Er is geen sprake van een mechanische toets: wanneer een ambitie in kwantitatieve zin niet behaald is, leidt dat niet automatisch tot een negatief advies.’ Volgens Hendrikx neemt minister Bussemaker uiterlijk 15 november een beslissing over het verbinden van financiële consequenties aan het niet halen van prestatieafspraken.
