Na zeventien jaar onderzoek hebben virologen van het AMC een belangrijke stap gezet richting het ontwikkelen van een goed werkend aidsvaccin. Samen met onderzoekers van de Cornell University in New York maakten ze een eiwit dat neutraliserende antistoffen opwekt tegen het hiv-virus, iets waar de huidige vaccins niet in slagen. Afgelopen donderdag verscheen hun publicatie in wetenschappelijk tijdschrift Science.
Een vaccin tegen aids moet ervoor zorgen dat het lichaam een afweermechanisme ontwikkelt tegen het eiwit dat het hiv-virus omhult. Normaal zou je dat doen door dit ‘envelopeiwit’ zelf te injecteren. Bij hiv werkt die methode echter niet, omdat het envelopeiwit dermate snel uit elkaar valt dat het lichaam geen tijd heeft een goed werkend verdedigingssysteem te ontwikkelen.
De huidige aidsvaccins bevatten daarom andere soorten eiwitten. Die eiwitten lijken echter onvoldoende op het envelopeiwit van hiv, waardoor de vaccins niet de juiste antistoffen opwekken.
Experimenten
De AMC-onderzoekers hebben de afgelopen zeventien jaar gewerkt aan een kunstmatig eiwit dat in structuur voldoende lijkt op het envelopeiwit om de juiste afweerreactie te genereren, en bovendien stabiel genoeg is om in een vaccin gebruikt te worden. Dat is nu eindelijk gelukt. Uit proefdierexperimenten met konijnen en makaken bleek dat een vaccin dat het nieuwe eiwit bevat, antistoffen opwekt die het hiv-virus kunnen neutraliseren. De huidige vaccins waren daar in dezelfde experimenten niet toe in staat.
Het resultaat kan uiteindelijk leiden tot een aidsvaccin, maar zo ver is het nog lang niet. Het kunstmatige eiwit kan namelijk tegen slechts twee stammen van het hiv-virus antistoffen opwekken, terwijl het virus in duizenden verschillende varianten voorkomt, die bovendien continu veranderen. ‘Daarom willen we breed neutraliserende antistoffen opwekken die álle of in ieder geval de meeste hiv-stammen remmen. Dat is nog niet gelukt,’ aldus AMC-viroloog Rogier Sanders.
Een vaccin tegen aids moet ervoor zorgen dat het lichaam een afweermechanisme ontwikkelt tegen het eiwit dat het hiv-virus omhult. Normaal zou je dat doen door dit ‘envelopeiwit’ zelf te injecteren. Bij hiv werkt die methode echter niet, omdat het envelopeiwit dermate snel uit elkaar valt dat het lichaam geen tijd heeft een goed werkend verdedigingssysteem te ontwikkelen.
De huidige aidsvaccins bevatten daarom andere soorten eiwitten. Die eiwitten lijken echter onvoldoende op het envelopeiwit van hiv, waardoor de vaccins niet de juiste antistoffen opwekken.
Experimenten
De AMC-onderzoekers hebben de afgelopen zeventien jaar gewerkt aan een kunstmatig eiwit dat in structuur voldoende lijkt op het envelopeiwit om de juiste afweerreactie te genereren, en bovendien stabiel genoeg is om in een vaccin gebruikt te worden. Dat is nu eindelijk gelukt. Uit proefdierexperimenten met konijnen en makaken bleek dat een vaccin dat het nieuwe eiwit bevat, antistoffen opwekt die het hiv-virus kunnen neutraliseren. De huidige vaccins waren daar in dezelfde experimenten niet toe in staat.
Het resultaat kan uiteindelijk leiden tot een aidsvaccin, maar zo ver is het nog lang niet. Het kunstmatige eiwit kan namelijk tegen slechts twee stammen van het hiv-virus antistoffen opwekken, terwijl het virus in duizenden verschillende varianten voorkomt, die bovendien continu veranderen. ‘Daarom willen we breed neutraliserende antistoffen opwekken die álle of in ieder geval de meeste hiv-stammen remmen. Dat is nog niet gelukt,’ aldus AMC-viroloog Rogier Sanders.
