De vermoedens waren er al wel, maar met een langlopend onderzoek en een experiment toont mediawetenschapper Dian de Vries dat het gebruik van socialenetwerksites jongeren minder tevreden maakt over over hun uiterlijk en er tegelijkertijd voor zorgt dat ze meer gefocust raken op dat uiterlijk. Zorgelijk, vindt De Vries, omdat mensen die veel belang hechten aan hun uiterlijk en daar een negatief beeld van hebben vaker kampen met problemen als een eetstoornis, depressie of seksuele disfunctie. Vandaag promoveert De Vries op de bevindingen.
Dian de Vries
De Vries putte voor haar onderzoek uit de gegevens van een langlopend onderzoek naar seksualiteit en zelfvertrouwen onder 604 jongeren van Rutgers WPF en het Nederlands Jeugdinstituut. Daaruit blijkt dat frequent gebruik van sites als Facebook een voorspeller is van een grotere lichaamsontevredenheid. Tegelijkertijd waren frequente gebruikers meer gefocust op hun uiterlijk en ontwikkelden ze vaker de wens om iets aan zichzelf te laten veranderen.
Parfumadvertenties
Bij een aanvullend, ingenieus experiment vroeg De Vries jonge vrouwen zichzelf in een paar zinnen te beschrijven. De helft van de vrouwen kreeg de boodschap mee dat die beschrijving zou dienen als een openbaar online profiel, terwijl de andere helft de controlegroep vormde en te horen kreeg dat het profiel privé bleef. Voordat de vrouwen hun profiel schreven, kregen ze ook nog de opdracht advertenties te keuren. Willekeurig werden lingerie- en parfumadvertenties over de beide groepen verdeeld. Vervolgens bleken de vrouwen die dachten een openbaar profiel te maken, daarin meer aandacht te besteden aan de beschrijving van hun uiterlijk. Dit effect trad echter alleen op bij vrouwen die van tevoren de ondergoedmodellen hadden bestudeerd. De Vries: ‘Dit experiment laat zien dat als we de boodschap krijgen dat we op ons uiterlijk worden beoordeeld, wat de lingeriereclame uitstraalt, we ook eerder geneigd zijn onszelf te objectiveren in een online profiel.'
Die combinatie van minder tevreden zijn met het uiterlijk en er meer belang aan hechten, kan wel eens negatieve gevolgen hebben voor het welzijn van jongeren. ‘Dit onderzoek laat zien dat we hier iets mee moeten,’ aldus De Vries, bijvoorbeeld via media-les op middelbare scholen. ‘Op sites als Facebook en Instagram laten mensen zich vaak op hun mooist zien, het is goed om jongeren bewust te maken van de irreële standaard die zo wordt gecreëerd, zoals we nu ook doen met campagnes over het effect van Photoshop in massamedia.’
Toch waarschuwt De Vries dat er nog veel vragen open staan. ‘De gevonden effecten zijn klein, maar dat zijn gemiddelden. Het zou onder meer interessant zijn er achter te komen of bijvoorbeeld jongeren die gepest worden en vaak te horen krijgen dat ze lelijk zijn, vatbaarder zijn voor de negatieve gevolgen van socialenetwerksites.’
Dian de Vries
De Vries putte voor haar onderzoek uit de gegevens van een langlopend onderzoek naar seksualiteit en zelfvertrouwen onder 604 jongeren van Rutgers WPF en het Nederlands Jeugdinstituut. Daaruit blijkt dat frequent gebruik van sites als Facebook een voorspeller is van een grotere lichaamsontevredenheid. Tegelijkertijd waren frequente gebruikers meer gefocust op hun uiterlijk en ontwikkelden ze vaker de wens om iets aan zichzelf te laten veranderen.
Parfumadvertenties
Bij een aanvullend, ingenieus experiment vroeg De Vries jonge vrouwen zichzelf in een paar zinnen te beschrijven. De helft van de vrouwen kreeg de boodschap mee dat die beschrijving zou dienen als een openbaar online profiel, terwijl de andere helft de controlegroep vormde en te horen kreeg dat het profiel privé bleef. Voordat de vrouwen hun profiel schreven, kregen ze ook nog de opdracht advertenties te keuren. Willekeurig werden lingerie- en parfumadvertenties over de beide groepen verdeeld. Vervolgens bleken de vrouwen die dachten een openbaar profiel te maken, daarin meer aandacht te besteden aan de beschrijving van hun uiterlijk. Dit effect trad echter alleen op bij vrouwen die van tevoren de ondergoedmodellen hadden bestudeerd. De Vries: ‘Dit experiment laat zien dat als we de boodschap krijgen dat we op ons uiterlijk worden beoordeeld, wat de lingeriereclame uitstraalt, we ook eerder geneigd zijn onszelf te objectiveren in een online profiel.'
Die combinatie van minder tevreden zijn met het uiterlijk en er meer belang aan hechten, kan wel eens negatieve gevolgen hebben voor het welzijn van jongeren. ‘Dit onderzoek laat zien dat we hier iets mee moeten,’ aldus De Vries, bijvoorbeeld via media-les op middelbare scholen. ‘Op sites als Facebook en Instagram laten mensen zich vaak op hun mooist zien, het is goed om jongeren bewust te maken van de irreële standaard die zo wordt gecreëerd, zoals we nu ook doen met campagnes over het effect van Photoshop in massamedia.’
Toch waarschuwt De Vries dat er nog veel vragen open staan. ‘De gevonden effecten zijn klein, maar dat zijn gemiddelden. Het zou onder meer interessant zijn er achter te komen of bijvoorbeeld jongeren die gepest worden en vaak te horen krijgen dat ze lelijk zijn, vatbaarder zijn voor de negatieve gevolgen van socialenetwerksites.’
