Niks meer missen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
wetenschap

‘Wetenschap aan grote revisie toe’

Dirk Wolthekker,
5 november 2013 - 19:20
De wetenschap in Nederland moet op de schop. Er zijn perverse prikkels en fouten in het systeem geslopen de afgelopen decennia. Dit stelt UvA-wetenschapsfilosoof  Huub Dijstelbloem. ‘Het systeem is aan een grote revisie toe.’

Huub Dijstelbloem Huub Dijstelbloem

Dijstelbloem, tevens senior onderzoeker bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, deed zijn uitspraken afgelopen zaterdag in NRC Handelsblad. Hij is een van de initiatiefnemers van de nieuwe beweging Science in transition, die pleit voor een fundamenteel andere organisatie van de wetenschap.

Volgens deze beweging is een van de wetenschapsproblemen dat onderzoekers steeds meer worden afgerekend op het aantal publicaties, en het aantal keren dat hun artikelen door collega’s worden aangehaald. Dat zou allerlei strategieën hebben uitgelokt: wetenschappers zouden onderling afspreken elkaar te citeren, zodat ze beter scoren. Hoogleraren zouden hun status misbruiken om hun naam op andermans artikelen te krijgen, zonder veel bijgedragen te hebben aan het onderzoek. Science in transition wil onder meer af van de vele ranglijsten die onderzoekers en universiteiten zouden aanzetten tot een perverse competitie.

Op zijn website doet Science in transition aanbevelingen om te komen tot een nieuwe manier van wetenschap bedrijven. Zo wil de beweging ‘het publiek’ informeren over de onzekerheid van wetenschappelijke resultaten, over de manier waarop resultaten tot stand komen en over de alledaagse motieven van wetenschappers. Daarnaast wil de beweging dat er nieuwe maatstaven worden geformuleerd waarlangs wetenschappers en wetenschappelijke resultaten beoordeeld worden. Maatschappelijke stakeholders zouden bijvoorbeeld betrokken moeten worden bij de verdeling van onderzoeksgeld.

Ook de journalistiek zou een grotere rol moeten spelen in de wetenschap. Science in transition pleit voor meer journalisten ‘van het kaliber Joris Luyendijk’ die onderzoek zouden moeten doen  naar de praktijk van het wetenschappelijk werk en de mechanismen erachter. ‘Wetenschapsvoorlichters houden het beeld van nobele wetenschappers en onbetwijfelbare kennis in stand, want dat ‘verkoopt’ het best. Journalisten gaan daarin mee bij gebrek aan tijd en geld.’

Naast Huub Dijstelbloem zijn de initiatiefnemers van Science in transition Frank Miedema (UU), Frank Huisman (UU), Jerry Ravetz (Oxford), Wijnand Mijnhardt (UU).

In de Tinbergenzaal van de KNAW vindt komende donderdag en vrijdag een conferentie plaats over de veranderende wetenschap.